Średniowiecze określane jako wieki średnie miało przez długi okres czasu negatywne zabarwienie, jako okres kulturowego zastoju między antykiem a odrodzeniem. Uważane za czas upadku kultury wysokiej, zacofania i całkowitej dominacji kościoła katolickiego. Obecnie epokę postrzegamy obiektywnie, a w tekstach średniowiecznych możemy odszukać wzorce osobowe, z których współcześnie możemy nauczyć się wierności, wytrwałości i poświęcenia wyznawanym przez siebie wartościom.

Średniowiecze cechował uniwersalizm a Europa była ujednolicona pod względem religijnym, wiara rzymsko-katolicka była wszechobecna a ludzie byli oddani Bogu i w swoim życiu dążyli do świętości. Wzorzec ascety, człowieka który poświęcił swoje życie Bogu wyrzekając się dóbr materialnych, żyjąc skromnie w biedzie i ubóstwie był popularyzowany przez kościół. Taką postawę możemy znaleźć w legendzie o świętym Aleksym który aby osiągnąć życie wieczne chce naśladować swojego mistrza Jezusa Chrystusa , a w ascezie łączyć się z jego męką na krzyżu. Święty Aleksy oddał wszystko ubogim, zostając żebrakiem żył przez 16 lat umartwiając swoje ciało, pokornie znosił upokorzenia na chwałę Bożą a swoje życie wypełniał modlitwą, z której każdego dnia czerpał siłę.

Kolejnym wzorcem osobowym w średniowieczu był wzór rycerza, żelazne zasady, które były dla niego sprawą honorową, i wartości takie jak szlachetność, prawdomówność, sprawiedliwość, honor i męstwo powinny być naśladowane przez współczesnego człowieka. Taką postawę możemy znaleźć w francuskim średniowiecznym eposie “Pieśni o Rolandzie” tytułowy bohater był rycerzem cesarza Karola Wiernego, gdy został wybrany na wodza tylnej straży wojsk w bitwie z Sarecynami do końca postanawia być wierny wyznawanym przez siebie zasadom, jest gotowy poświęcić życie swoje jak i swoich towarzyszy broni aby tylko nie splamić honoru. Umiera jako bohater, przez całe życie służąc władcy i Bogu osiąga pośmiertną sławę i królestwo niebieskie. Jego śmierć jest wzorem dla jego naśladowców, utwierdzała ich w przekonaniu, że za swoje oddanie i poświęcenie mają zapewnioną nagrodę w niebie.

Ostatnim już wzorcem osobowym propagowanym w średniowieczu był wzorzec sprawiedliwego i wiernego Bogu i ojczyźnie władcy. Musiał on odznaczać się cnotami rycerskimi i jako chrześcijanin walczyć z religią pogańską. Przykładem takiego władcy może być cesarz, król i władca Francji, jego wizerunek został przedstawiony w utworze „Pieśń o Rolandzie”. Jako władca troszczył się o swój kraj, codziennie rano radził się swoich baronów, bez zamku i innych wygód walczył w Hiszpanii z niewiernymi. Był on sprawiedliwy i oddany Bogu, modlił się do niego o pomoc w walce, za swoje rycerstwo kraj i wszystkich poległych.

Współcześnie brakuje nam zaangażowania i poświęcenia. Jest to wartość, której możemy uczyć się z tekstów średniowiecznych, teraz często jesteśmy zbyt wygodni aby przełamywać własne słabości. Poprzez utwory średniowieczne możemy zrozumieć wartości wiary dla człowieka średniowiecznego, wiary która również współcześnie jest ważna dla wielu z nas.