Miłość do ojczyzny wyrażała się w okresie zrywów narodowowyzwoleńczych w czasie jej niewoli. Jednak miłość tę można wyrażać nie tylko w bohaterskich czynach, ale także okazując cierpienie i żal po jej stracie, krzewiąc i pielęgnując polskość oraz pracując na rzecz kraju.

Ostoją polskości, „centrum polszczyzny" jest Soplicowo z „Pana Tadeusza“ Adama Mickiewicza. To wzór tradycji narodowych, religijnych i obyczajowych polskich rodzin.

Polskość dworu było widać w wystroju i wyposażeniu wnętrz. Na ścianach wisiały obrazy przedstawiające ważne dla Polski wydarzenia i postacie jak: Kościuszko, Rejtan, Korsak czy Jasiński. W domu znajdował się również stary zegar, umieszczony w drewnianej szafie, który grał Mazurka Dąbrowskiego.

Gospodarz Soplicowa, Sędzia pielęgnował też polskie tradycje i obyczaje. Zgodnie z tradycją porządek określała przejrzysta hierarchia związana z wiekiem, płcią i urzędem, z której wynikały zasady etykiety. Przechadzka, posiłek a nawet taniec odbywały się zgodnie z ceremoniałem.

Sędzia jest przykładem na to, że nie tylko czynem zbrojnym, ale troską i krzewieniem w narodzie, pamięci o przodkach , tradycji podejmuje się walkę z zaborcą, nie dając zniszczyć tego co polskie.

Z kolei w utworze Konstantego Gaszyńskiego „Czarna sukienka“ widzimy reakcję społeczeństwa na tragedię powstania listopadowego, które było próbą odzyskania niepodległości. Bohaterka wiersza przeżywa utratę ojczyzny jak śmierć kogoś bliskiego, na równi ze śmiercią brata i ukochanego, którzy polegli w walkach. Na znak żałoby wkłada czarną sukienkę.

Kobieta angażowała się w sprawy narodowe i robiła co w jej mocy, aby wspomóc bliskich i ojczyznę. Na wieść o pojedynczych zwycięstwach powstańców cieszyła się wraz z innymi, odzyskując nadzieję na zwycięstwo i wolność ojczyzny, wtedy zakładała „szatę godową”. Po upadku powstania zakłada czarną sukenkę na znak żałoby po stracie ojczyzny i najbliższych.

Miłość do ojczyzny można okazywać także pracą dla jej rozwoju i dobra społecznego. Dla dobra kraju chce gospodarować nowocześnie Witold Korczyński , bohater powieści „Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej. Syn Benedykta i Emilii z Korczyna.

Młodzieniec, studentem nauk agronomicznych odwiedzał okolicznych chłopów, dzieląc się z nimi zdobyta wiedzą na temat nowoczesnych, technicznych metod prowadzenia gospodarstwa, wprowadzania nowych maszyn. Witold także w równości społecznej upatrywał sukces gospodarczy kraju.

Miłość do ojczyzny można wyrażać w różny sposób. Zbrojna walka, bohaterskie czyny świadczą o patriotyzmie , ale także pielęgnowanie tego co polskie, utrwalanie tożsamości narodowej , pamięć o tych co polegli za wolność kraju są wyrazem wielkiej miłości do kraju.