Pieniądze już od początków ludzkiej cywilizacji były środkiem niezbędnym do realizacji indywidualnych celów i przedsięwzięć jednostki. W świecie opartym na abstrakcyjnej wartości pieniądza, jest on kluczowym aspektem w realizacji jakiegokolwiek projektu.

W podanym fragmencie “Lalki” Bolesława Prusa Szuman wspomina o swojej wymarzonej karierze naukowej, na którą pracował dziesięć lat, a która nigdy się nie ziściła. Przez wiele lat nie zyskał powszechnego szacunku i uznania, którego tak bardzo pragnął, dlatego postanowił zmienić swoje postępowanie. Stwierdził, że jeśli tylko uda mu się wzbogacić, to zdobędzie przychylność i podziw społeczeństwa, uzasadniając zmianę swojej strategii działania faktem, że “za pieniądze można mieć wszystko”.

Historia Stanisława Wokulskiego z wcześniej przywołanej powieści stanowi całkowite potwierdzenie poglądu Szumana. Dzięki majątkowi, którego przez lata dorobił się Wokulski udało mu się nie tylko wkupić w łaski arystokracji i ich elitarne grono, wcześniej niedostępne dla zwykłego “dorobkiewicza”, ale również stać się poważnym kandydatem na męża Izabeli – wcześniej niedostępnej dla niego panny z niegdyś szanowanego rodu szlacheckiego. Z pewnością nie udałoby mu się osiągnąć tego wszystkiego bez sporego majątku, dzięki któremu arystokraci w ogóle zainteresowali się jego osobą.

Podobnie jak Stanisław Wokulski, Tomasz Judym z “Ludzi bezdomnych” Stefana Żeromskiego, również awansował w hierarchii społecznej. Dzięki wykształceniu, uzyskanemu przy pomocy pieniędzy ciotki, stał się obiecującym lekarzem z szerokimi perspektywami na udaną karierę zawodowę. Jego idealistyczne marzenia o pomocy najniższym warstwom społecznym, z których sam się wywodził, mogły stać się rzeczywistością tylko dzięki kapitałowi, poświęconemu niegdyś na jego staranne wykształcenie. Bez tych pieniędzy, nigdy nie mógłby rozpocząć praktyki lekarskiej w Cisach, gdzie leczył okoliczne chłopstwo.

Bez kapitału rzadko możliwe jest spełnienie swoich marzeń, czego literackim przykładem są postacie Stanisława Wokulskiego, który dzięki majątkowi mógł zbliżyć się do wcześniej niedostępnej Izabeli Łęckiej i Tomasza Judyma, którego płatne wykształcenie dało mu szansę na spełnienie w zawodzie, który dawał mu perspektywy na realizację marzeń i idei, w które wierzył.