Konstytucja USA
STANY ZJEDNOCZONE AMERYKI
RYS HISTORYCZNY. USTRÓJ POLITYCZNY
1620 – pierwsze historyczne źródło demokracji amerykańskiej – umowa osadników angielskich na statku Mayflower- powołano obywatelskie ciało
polityczne dla ustanowienia sprawiedliwości i równego prawa
1756 – 1763 – angielsko – francuska wojna siedmioletnia – ciężar poniesionych kosztów spada na kolonie – wysokie podatki.
1765 – wprowadzenie tzw. Ustawy stemplowej – opłata za każdą wykonaną czynność urzędową i sądową. – rezygnacja z ustawy po groźbie
społecznego buntu
1773 – „bostońskie picie herbaty” – wyrzucenie z pokładu statku całego ładunku herbaty przez kolonistów – manifestacja niezadowolenia z polityki
angielskiej
1774 – W Filadelfii zbiera się Pierwszy Kongres Kontynentalny jako przedstawicielstwo kolonii – utworzenie rok później własnej armii
4 lipiec 1776 –Deklaracji Niepodległości ( The Declaration of Independence) – 3 części prawnoustrojowe. 1 Poruszone zagadnienie praw człowieka,
prawo do życia, wolności i poszukiwania szczęścia. 2 Wymienione krzywdy wobec kolonii. 3 – ogłaszała, że kolonie stają się wolne od obowiązku
posłuszeństwa Koronie i niepodległe.
29 czerwiec 1776 – Deklaracja Praw Wirginii – wzór dla innych deklaracji. Postulaty:
- trójpodział władzy
- nakładanie podatków tylko za zgoda przedstawicieli społeczeństwa
- zagwarantowanie wolności prasy jako bastionu swobód obywatelskich
- poręczenie wolności religijnej
1. prawo oskarżonego do odmowy zeznań
2. prawo oskarżonego do przestawienia dowodów na swoją korzyść
3. prawo do odpowiadania przed sądem złożonym z 12-osobowej ławy przysięgłych – jednomyślny wyrok
4. zakaz ustanawiania zbyt wysokich kaucji
5. zakaz wymierzania okrutnych i bezużytecznych kar
6. stosowanie rewizji lub aresztowania tylko w przypadkach oczywistego przestępstwa
7. pozbawienie wolności tylko na podstawie wyroku sądu
1783 – wygrana wojna z Anglią – pokój paryski – prace nad konstytucją
17 wrzesień 1787 – uchwalenie Konstytucji federalnej. Zgodnie z zasadą trójpodziału władz wybierano :
1. Dwuizbowy Kongres ( Izba Reprezentantów i Senat ) – władza ustawodawcza
2. Prezydent w wyborach pośrednich – jako organ rządowy
3. Najwyższy Sąd Federalny
Na czele stanowym władza należała analogicznie do zgromadzeń stanowych(legislatyw), gubernatora i sądów stanowych.
Model rządów prezydenckich – prezydent mianuje sekretarzy, który są przed nim odpowiedzialni. Najważniejsze cechy :
1. Ścisła separacja władzy ustawodawczej i wykonawczej – żaden wysoki urzędnik adm. Prezydenckiej nie może jednocześnie pełnić funkcji
członka Kongresu. Prezydent pozbawiony prawa rozwiązania Kongresu i inicjatywy ustawodaw czej
2. System checks and balances – hamowanie i wzajemnego równoważenia się władz. Prezydent prawo weta wobec Kongresu a Kongres może
go pociągnąć do odpowiedzialności konstytucyjnej
3. Brak odpowiedzialności prezydenta jako szefa, rządowej administracji w pos taci uchwały Kongresu o wotum nieufności – instytucja
impeachmentu( Izba Reprezentantów przygotowuje oskarżenie, Senat sądzi prezydenta i ewentualnie pozbawia go urzędu)