STANY ZJEDNOCZONE AMERYKI

RYS HISTORYCZNY. USTRÓJ POLITYCZNY

1620 – pierwsze historyczne źródło demokracji amerykańskiej – umowa osadników angielskich na statku Mayflower- powołano obywatelskie ciało

polityczne dla ustanowienia sprawiedliwości i równego prawa

1756 – 1763 – angielsko – francuska wojna siedmioletnia – ciężar poniesionych kosztów spada na kolonie – wysokie podatki.

1765 – wprowadzenie tzw. Ustawy stemplowej – opłata za każdą wykonaną czynność urzędową i sądową. – rezygnacja z ustawy po groźbie

społecznego buntu

1773 – „bostońskie picie herbaty” – wyrzucenie z pokładu statku całego ładunku herbaty przez kolonistów – manifestacja niezadowolenia z polityki

angielskiej

1774 – W Filadelfii zbiera się Pierwszy Kongres Kontynentalny jako przedstawicielstwo kolonii – utworzenie rok później własnej armii

4 lipiec 1776 –Deklaracji Niepodległości ( The Declaration of Independence) – 3 części prawnoustrojowe. 1 Poruszone zagadnienie praw człowieka,

prawo do życia, wolności i poszukiwania szczęścia. 2 Wymienione krzywdy wobec kolonii. 3 – ogłaszała, że kolonie stają się wolne od obowiązku

posłuszeństwa Koronie i niepodległe.

29 czerwiec 1776 – Deklaracja Praw Wirginii – wzór dla innych deklaracji. Postulaty:

- trójpodział władzy

- nakładanie podatków tylko za zgoda przedstawicieli społeczeństwa

- zagwarantowanie wolności prasy jako bastionu swobód obywatelskich

- poręczenie wolności religijnej

1. prawo oskarżonego do odmowy zeznań

2. prawo oskarżonego do przestawienia dowodów na swoją korzyść

3. prawo do odpowiadania przed sądem złożonym z 12-osobowej ławy przysięgłych – jednomyślny wyrok

4. zakaz ustanawiania zbyt wysokich kaucji

5. zakaz wymierzania okrutnych i bezużytecznych kar

6. stosowanie rewizji lub aresztowania tylko w przypadkach oczywistego przestępstwa

7. pozbawienie wolności tylko na podstawie wyroku sądu

1783 – wygrana wojna z Anglią – pokój paryski – prace nad konstytucją

17 wrzesień 1787 – uchwalenie Konstytucji federalnej. Zgodnie z zasadą trójpodziału władz wybierano :

1. Dwuizbowy Kongres ( Izba Reprezentantów i Senat ) – władza ustawodawcza

2. Prezydent w wyborach pośrednich – jako organ rządowy

3. Najwyższy Sąd Federalny

Na czele stanowym władza należała analogicznie do zgromadzeń stanowych(legislatyw), gubernatora i sądów stanowych.

Model rządów prezydenckich – prezydent mianuje sekretarzy, który są przed nim odpowiedzialni. Najważniejsze cechy :

1. Ścisła separacja władzy ustawodawczej i wykonawczej – żaden wysoki urzędnik adm. Prezydenckiej nie może jednocześnie pełnić funkcji

członka Kongresu. Prezydent pozbawiony prawa rozwiązania Kongresu i inicjatywy ustawodaw czej

2. System checks and balances – hamowanie i wzajemnego równoważenia się władz. Prezydent prawo weta wobec Kongresu a Kongres może

go pociągnąć do odpowiedzialności konstytucyjnej

3. Brak odpowiedzialności prezydenta jako szefa, rządowej administracji w pos taci uchwały Kongresu o wotum nieufności – instytucja

impeachmentu( Izba Reprezentantów przygotowuje oskarżenie, Senat sądzi prezydenta i ewentualnie pozbawia go urzędu)