Struktura III części Dziadów:
Struktura III części Dziadów:
Czas wydarzeń – 1 listopada 1823 – 1824
Opisuje konspiracyjną działalność młodzieży na Uniwersytecie w Wilnie.
Miejsce akcji – Wilno, Rosja, Warszawa
III część Dziadów zbudowana jest z Prologu, 9 scen oraz Ustępu, w którym znajdujemy utwór Do przyjaciół
Moskali oraz Drogę do Rosji.
Prolog
Odnajdujemy w nim tzw. plan oniryczny, w którym poznajemy Gustawa, znajdującego się w więziennej celi.
W czasie snu dokonuje się niezwykła transformacja bohatera – na murze swej celi pisze:
Gustavus obiit – natus est Conradus
(Gustaw umarł, narodził się Konrad).
Tym samym Gustaw przemienia się w Konrada.
Oniryzm – słowo pochodzi od greckiego określenia snu. Jest to motyw często występujący w literaturze,
ukazuje on sen jako zasadę konstrukcyjną utworu. W śnie bohater dokonuje niezwykłej przemiany, jest
widzem niezwykłego wydarzenia etc. Jest to motyw charakterystyczny dla literatury romantycznej, a także
dla kierunków awangardowych. Według romantyków, to właśnie sen był miejscem kontaktów ze sferą
irracjonalną, z duchami oraz wszelkimi innymi istotami pozaziemskimi. Uważali oni ponadto, iż w śnie
dokonuje się walka dobra ze złem.
9 scen
III część Dziadów zbudowana jest ze scen realistycznych oraz z wizyjno-symbolicznych. Występujący w nich
bohaterowie są w większości postaciami autentycznymi. Fikcją literacką są tylko postacie Gustawa –
Konrada oraz księdza Piotra.
Do scen realistycznych, które możemy nazwać również historycznymi, zaliczamy: scenę więzienną, scenę
balu u Senatora oraz scenę z Salonu Warszawskiego. Odnaleźć w nich możemy ocenę polskiego
Dziady cz. III - opracowanie - str 2
społeczeństwa oraz obraz jego martyrologii.
Wśród scen wizyjno-symbolicznych znajdują się te najbardziej znane, jak: Mała i Wielka Improwizacja,
widzenie Ewy, widzenie księdza Piotra, scena egzorcyzmów, sen Senatora. W scenach tych odnajdziemy
ideę wyzwoleńczą i niepodległościową, koncepcję mesjanistyczną oraz prometeizm.