Główny bohater powieści Bolesława Prusa „Lalka” był kupcem galanteryjnym, pochodził z zubożałej rodziny szlacheckiej. Czas, w którym przyszło mu żyć był okresem przemian. Romantyczni bohaterowi powoli ustępowali miejsca pozytywistom, którzy w wielu kwestiach byli ich całkowitym przeciwieństwem. W młodości Wokulski kształtowany był przez literaturę romantyczną, jako dorosły człowiek, doświadczony przez walkę o niepodległość zmienił swoje nastawienie do świata. Pomimo tego, że posiadał wiele cech pozytywisty, w pewnych momentach przejawiał zachowania typowe dla okresu, w którym przyszło mu dorastać. Przez to właśnie możemy go nazywać „człowiekiem epoki przejściowej”. Ojciec Wokulskiego uważał jego chęć zdobycia wykształcenia za rzecz całkowicie bezsensowną. Stanisław nie zrezygnował jednak z nauki i ciągłego samodoskonalenia się. Pomimo wszystko został jednak zmuszony przez ojca do poniżającej pracy w jadłodalni u Hopfera, gdzie zetknął się ze studentami akademii medycznej, którzy zaszczepili mu romantyczny rewolucjonizm. Doprowadziło go to do tego, że wziął udział w powstaniu styczniowym, po którym został zesłany na Syberię. Poświęca więc swoją młodość patriotycznej walce, a miłość do ojczyzny jest dla niego jedną z ważniejszych wartości w życiu – walka narodowowyzwoleńcza typowa dla romantyków. Jednak po swoim zesłaniu i klęsce powstania Wokulski uświadamia sobie, że idee romantyzmu przebrzmiały. Po spotkaniu wybitnych uczonych (Czerskiego, Dybowskiego, Czekanowskiego) i dzięki nauce czuje się wreszcie wolny. Cieszy się szacunkiem, a jego wynalazki są podziwiane przez petersburskie towarzystwa naukowe – szacunek do nauki, pragnienie wiedzy, przyznawanie jej prymatu nad irracjonalizmem: to wszystko czyni go pozytywistą. Wokulski jest silną przedsiębiorczą jednostką. Po powstaniu energicznie bierze się do pracy i dzięki temu zdobywa swój majątek. Na kolejną wojnę wyjeżdża w celu zdobycia pieniędzy i dzięki swojej wiedzy i inteligencji, a także sprytowi i ciężkiej pracy wraca do kraju jako człowiek niezwykle majętny. Takie dojście do fortuny – ciężką pracą i wysiłkiem wskazuje na liczne cechy pozytywisty objawiające się w naturze Wokulskiego. Stanisław zajmuje się także działalnością filantropijną i społeczną. Zauważając nędzę biedoty, a przede wszystkim starając się pomóc najbardziej potrzebującym, realizuje pozytywistyczne hasło pracy u podstaw. Należy jednak zauważyć, że jego dobroczynności wynika także z miłości do Izabelii – w pewnym sensie próbuje jej się on w ten sposób przypodobać. „Kto wie co się stanie ze mną i z tymi pieniędzmi bez niej? Może właśnie dopiero przy niej nabiorą one twórczych własności; może choć kilkanaście rodzin z nich skorzysta?…” Jego romantyczna natura szczególnie przejawiała się w miłości jaką darzył Izabelę. Kiedy po raz pierwszy zobaczył ją w teatrze „zrobiła na nim szczególnie wrażenie”.