nspiracją do napisania przez Stanisława Wyspiańskiego dramatu Wesele było autentyczne wesele krakowskiego poety i dramaturga Lucjana Rydla z chłopką Jadwigą Mikołajczykówną. Autor dramatu, będący bliskim przyjacielem Pana Młodego, również został zaproszony na tę uroczystość. Odbyła się ona 20 listopada 1900 roku w Bronowicach, w domu Włodzimierza Tetmajera i Anny Mikołajczykówny- siostry Panny Młodej. Autor z tak niepozornego wydarzenia, jakim były owe zaślubiny, stworzył znakomite przedstawienie teatralne, którego premiera odbyła się 16 marca 1901 roku na scenie krakowskiego teatru im. Juliusza Słowackiego. Od tego czasu bronowicka chata stała się „ miniaturą Polski”.

W okresie Młodej Polski modne stały się tak zwane „małżeństwa mieszane” zawierane między chłopstwem a inteligencją. Takim właśnie ślubem była wspomniana wcześniej uroczystość. Na wesele to przybyła cała „śmietanka towarzyska” Krakowa – artyści, inteligenci i zamożna szlachta. Bawili się wspólnie z prostym chłopstwem z Bronowic. Ta konfrontacja dwóch zupełnie innych światów nasuwa czytelnikowi pytanie - Jakie naprawdę były relacje między inteligencją a chłopami? Co i w jaki sposób ukształtowało takie a nie inne stosunki między tymi dwoma, tak różnymi warstwami społecznymi?

Wesele Stanisława Wyspiańskiego to utwór bogaty w głębokie przemyślenia, poruszający problem patriotyzmu i świadomości narodowej Polaków. To właśnie ceremonia zaślubin, w której brał on udział stała się tłem jego rozważań.

Istotę problemu najlepiej oddaje fragment utworu – scena 30 aktu I, podczas której Pan Młody (Lucjan Rydel) rozmawia z Gospodarzem (Włodzimierzem Tetmajerem). Obydwaj są inteligentami ożenionymi z chłopkami. W dyskusji przypominają tragiczne wydarzenia rabacji galicyjskiej z roku 1846, kiedy to doszło do niezadowolenia i krwawych walk chłopstwa przeciwko szlachcie. Pomimo całkowitego stłumienia buntu, pozostały w ludziach nieufność, niechęć i poczucie krzywdy. Widać to nawet w wypowiedziach weselników – inteligentów.