Wystarczy tylko sięgnąć po gazetę , włączyć telewizor czy radio, by natknąć się na doniesienia o przestępstwach, wojnach i zamachach terrorystycznych . Własne życie też nie szczędzi nam trosk. Wielu przytłacza śmierć bliskiej osoby, albo przykre doświadczenia z dzieciństwa. To wszystko sprawia, że ludzie są przygnębieni albo dotyka ich depresja. Oczywiście są też tacy, którzy starają się jak najszybciej zapomnieć o problemach przechodząc nad nimi do porządku dziennego. Istnieje jednak spora grupa osób, która wykazuje skłonności do rozpamiętywania nad przykrymi doświadczeniami. Czy przeszłość powinna mieć dla nas szczególne znaczenie? Odpowiedź możemy uzyskać analizując obrazy przeszłości ukazane we fragmentach noweli Elizy Orzeszkowej “Gloria victis” i w wierszu Krzysztofa Kamila Baczyńskiego “Mazowsze”. W podanym fragmencie noweli pozytywistycznej opisano przeszłość walczącej Polski oraz męczenników, którzy polegli w boju za nią. Osobą wypowiadającą się jest między innymi przejęty sytuacją wiatr, którym kieruje głównie ciekawość. Nie wie on do końca co tak naprawdę się wydarzyło ponieważ nie był uczestnikiem ani widzem przykrych wydarzeń. Opiera się on tylko na informacjach usłyszanych od innych, ale pomimo to bardzo pozytywnie wypowiada się o powstańcach styczniowych oceniając ich jako wielkich bohaterów i ogłaszając wieść ku ich pamięci. Wiatr wyraża cechy podobne do młodego pokolenia pełnego optymizmu, ciekawego świata, ale nadal niedoświadczonego. Kolejnymi postaciami mówiącymi jest dąb, brzoza, świerk, dzwonki liliowe oraz dzika róża. Przypominają starsze pokolenie, które jest bardziej wiarygodne w swoich opowieściach, ponieważ w porównaniu do młodych na własne oczy widzieli co wydarzyło się na polu bitwy. Podobnie jak wiatr rośliny stoją po stronie powstańców przypominając o ich bohaterstwie i składajac im hołd. W celu docenienia wysiłków młodych partyzantów rozpamiętują ich dokonania, aby upływający czas nie skazał ich na klęskę. Z pewnością o obrazach wojny i śmierci nie było im łatwo opowiadać, ale z szacunku do zmarłych śmiało mówią o tych przykrych zdarzeniach. Pięknie podsumowuję tę kwestię “strumień czasu”, który mówi, że prawdziwą klęską powstania jest zapomnienie o nim i jego bohaterach. Jednak nie tylko słowa stanowią o pamięci walczących żołnierzy ale również stawiane pomniki służą temu celowi. Podobnie jak “Gloria victis”, również współczesny poemat liryczny pod tytułem “Mazowsze” mówi o powstańczej przeszłości Polski. podmiotem lirycznym jest tutaj świadomy swej śmierci żołnierz, który zwraca się do przyrody. Jego zdaniem tylko natura pamięta to co się wydarzyło na wojnie i tylko ona potrafi zrozumieć ludzkie cierpienie, ponieważ była obecna podczas wojny . Żołnierz pyta przyrodę czy będzie o nim pamiętała, co świadczy o tym, że zależy mu na dobrym imieniu. On sam stara się myśleć o osobach poległych . Wskazuje też, że należy upamiętniać śmierć każdego, nie tylko żołnierzy, ponieważ w wojnie niesłusznie ginie często ludność cywilna, kobiety oraz dzieci. Żołnierz podkreśla również jak przykry los spotyka tych poległych na wojnie. Często nie mają oni nawet własnego grobu i zostają pochowani w zbiorowej mogile co skazuje ich na zapomnienie, czego symbolem jest wiatr. Oba utwory łączy potrzeba pielęgnowania pamięci o poświęceniu zmarłych. Różnią się jednak sposobem wypowiadania. Utwór Elizy Orzeszkowej ma wymowę optymistyczną, natomiast wiersz Krzysztofa Kamila Baczyńskiego jest optymistyczny. Oba utwory pokazują, że pamiętanie o obrazach przeszłości może być pouczające szczególnie dla młodych i świadczy o głębokim szacunku dla cierpiących. Nie powinniśmy się zamartwiać przeszłością tak, aby ograniczała nasze codzienne życie, jednak rozmyślanie połączone z respektem przysparza nam korzyści. Uczymy się wówczas okazywać szacunek i empatię innym ludziom, a przede wszystkim pielęgnować docenianie dla daru życia.