Bezpieczeństwo wartością i potrzebą człowieka

Termin bezpieczeństwo oznacza stan „bezpieczny”, od łacińskiego „sine cura = securitas”. Współczesne definicje leksykalne określają bezpieczeństwo jako: stan pewności, spokoju, zabezpieczenia oraz jego poczucia i wskazują, że oznacza ono brak zagrożenia oraz ochronę przed niebezpieczeństwami.1 Najogólniejszą definicję zdaje się zawierać sponsorowany przez UNESKO Słownik nauk społecznych, w którym Daniel Lerner pisał: „W najbardziej dostosowanym znaczeniu bezpieczeństwo jest rzeczywiście identyczne z pewnością (safety) i oznacza brak zagrożenia (danger) fizycznego albo ochronę przed nim”.2
Bezpieczeństwo nie jest terminem określanym jednorazowo, wyróżnia się następujące rodzaje bezpieczeństwa:

ze względu na obszar jakie obejmuje – bezpieczeństwo globalne, bezpieczeństwo międzynarodowe, bezpieczeństwo regionalne, bezpieczeństwo narodowe; ze względu stosunek do obszaru państwa – bezpieczeństwo zewnętrzne i bezpieczeństwo wewnętrzne; ze względu na dziedzinę w jakiej występuje – bezpieczeństwo militarne, bezpieczeństwo polityczne, bezpieczeństwo energetyczne, bezpieczeństwo ekologiczne, bezpieczeństwo informatyczne, bezpieczeństwo społeczne, bezpieczeństwo kulturowe; bezpieczeństwo fizyczne i bezpieczeństwo socjalne; bezpieczeństwo strukturalne i bezpieczeństwo personalne.3 Postrzeganie Bezpieczeństwa (wg D. Frei) stan braku bezpieczeństwa - wówczas gdy występuje duże rzeczywiste zagrożenie, a postrzeganie tego zagrożenia jest prawidłowe; stan obsesji występuje wtedy, gdy nieznaczne zagrożenie jest postrzegane jako duże; stan fałszywego bezpieczeństwa ma miejsce wówczas, gdy zagrożenie jest poważne, a postrzegane bywa jako niewielkie; stan bezpieczeństwa występuje wtedy, gdy zagrożenie zewnętrzne jest nieznaczne, a jego postrzeganie prawidłowe Przyjmuje się, że brak niebezpieczeństwa jest bezpieczeństwem. W rezultacie, nawet z pobieżnej analizy ujęć słownikowych wynika jednoznacznie, że w pojęciu „bezpieczeństwo” kryją się ważne stany psychiczne – emocje i uczucia. Bezpieczeństwo konstytuują dwa komponenty:

• odczuwany ( uświadomiony ) stan komfortu psychicznego i związany z nim brak poczucia zagrożenia,
• umiejętność rozpoznawania zagrożenia i odpowiedniej reakcji na nie ( umiejętność ochrony przed niebezpieczeństwem ) Bezpieczeństwo jest podstawową wartością i potrzebą człowieka. Obejmuje zabezpieczenie potrzeb istnienia, przetrwania, pewności, stabilności, tożsamości, niezależności oraz ochrony poziomu i jakości życia. Bezpieczeństwo to naczelna potrzeba i wartość człowieka i grup społecznych a zarazem ich najważniejszy cel. Jest ono pierwotna, egzystencjalną potrzebą jednostek, grup społecznych, wreszcie państwa. Idzie przy tym nie tylko przetrwanie integralności czy niezawisłośći lecz także bezpieczeństwo rozwoju4