Patriotyzm to wielkie słowo, a zarazem bliskie sercu każdego człowieka i obywatela. Oznacza umiłowanie kraju ojczystego, rodzinnej ziemi, a także gotowość poświęcenia się dla własnego narodu. Prawdziwą szkołą patriotycznych uczuć jest literatura polska, która niemal od samego początku wyrażała głęboką troskę o losy ojczyzny, utworzyła wzorce prawdziwego patrioty i obywatela. Sposób pojmowania patriotyzmu zmieniał się na przełomach lat, pod wpływem różnych wydarzeń historycznych. W wielu Polskich utworach różnych epok literackich możemy odnaleźć tematykę patriotyczna, która ukazuje czytelnikom różne sposoby jego pojmowania. Od renesansu do oświecenia patriotyzm polegał na wytykaniu wad szlachty polskie i uświadamianiu złej sytuacji ojczyzny. W romantyzmie patriotyzm był rozumiany przez walkę zaś w pozytywizmie miernikiem uczucia patriotycznego była praca. Pozornie beztroskie czasy saskie i pogrążona w mrokach kontrreformacji epoka baroku wydała twórców, którym nieobca była troska o losy ojczyzny. Do najwybitniejszych z nich należy zaliczyć Wacława Potockiego. Był on twórcą wszechstronnym. Pisał poematy i powieści, wiersze religijne i polityczne. Jest autorem pierwszej epopej pod tytułem ,,Transakcja wojny chocimskiej”. Tematem wielu utworów autora są problemy trapiące ówczesną Rzeczpospolitą. Liczne wojny, anarchia szlachecka, liberum veto, czyli znane wszystkim z historii, nieszczęścia Polski. O nierządnym królestwie mówił już w renesansie Jan Kochanowski w ,,Odprawie posłów greckich” oraz przestrzegał przed nieszczęściem Piotr Skarga: ,, Ustawicznie się mury Rzeczpospolitej waszej rysują, a wy mówicie: Nic, nic, nierządem stoi Polska! (…) Lecz, gdy się nie spodziejecie, upadnie i was wszystkich potłucze” (Kazanie sejmowe ósme) Wśród utworów lirycznych Wacława Potockiego na szczególną uwagę zasługują ,,Nierządem Polska stoi” i,, Pospolite ruszenie” Pierwszy utwór wymierzony jest przeciwko bałaganowi prawnemu, uciskowi biedniejszej szlachty i niesprawiedliwości. Utwór przedstawia sytuacje polityczną w Polsce w okresie demokraci szlacheckiej. Ukazuje zgubne rządy arystokracji, które prowadzą do osłabienia państwa oraz dysproporcje pomiędzy różnymi grupami społecznymi. Nikt nie przestrzega oderwanych od rzeczywistości sformułowanych naprędce praw. ,,Co rok to nowe prawa i konstytucja”. Sprawiedliwość jest jedynie pustym słowem. W Rzeczpospolitej panuje prawo silniejszego, bogaci uciskają biednych, każdy dba jedynie o własne dobro. Drugi utwór jest obrazem polskiego pospolitego ruszenia przeciw Kozakom. Autor krytykuje stosunek szlachty do obowiązku wobec ojczyzny, pokazuje sytuacje w obozie żołnierskim w przededniu bitwy: brak dyscypliny, chęci do walki, szacunku do wyższej hierarchii wojskowej oraz postawę nie patriotyczną. „ Niechże sam strzeże, jeśli tak dalece tchorzy, A wolnej, równej szlachty sobie snem nie morzy!” Ironia Potockiego w wierszu pt. ,,Pospolite ruszenie” jest bardzo gorzka, pisze przecież o bezbronności własnej ojczyzny, w której każdy szlachcic ma własne zdanie. W dziejach polskiego oświecenia wyróżnić możemy trzy fazy: wstępną, dojrzałego oświecenia zwana też czasami stanisławowskimi, obejmującą okres panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego i trwająca do trzeciego rozbioru oraz okres, schyłkowy, sięgający lat trzydziestych XIX wieku.