rodzaje umów

W Polsce, podobnie jak w innych państwach,rozróżniamy kilka rodzajów umów o pracę.Umowa o pracę jest czynnością prawną, polegająca na złożeniu zgodnych oświadczeń woli przez pracownika i pracodawcę , w których pracownik zobowiązuje się do osobistego świadczenia pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, , a pracodawca do zapłaty umówionego wynagrodzenia.Umowa o pracę powinna być zawarta w formie pisemnej w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden doręcza się pracownikowi, a drugi włącza do jego akt osobowych.

W Polsce, podobnie jak w innych państwach,rozróżniamy kilka rodzajów umów o pracę.Umowa o pracę jest czynnością prawną, polegająca na złożeniu zgodnych oświadczeń woli przez pracownika i pracodawcę , w których pracownik zobowiązuje się do osobistego świadczenia pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, , a pracodawca do zapłaty umówionego wynagrodzenia.Umowa o pracę powinna być zawarta w formie pisemnej w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden doręcza się pracownikowi, a drugi włącza do jego akt osobowych.Dopuszczalne jest jednak zawarcie umowy w formie ustnej oraz jej późniejsze potwierdzenie przez pracodawcę na piśmie, ponieważ według kodeksu pracy brak pisemnego potwierdzenia umowy ustnej stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika.Jeśli umowa została zawarta ustnie, pracodawca powinien niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia pracy,pisemnie poinformować pracownika o rodzaju umowy i jej warunkach np o:- wymiarze czasu pracy,- rodzaju pracy i miejscu jej wykonywania, - przysługujacych urlopach o termin rozpoczęcia pracy, -wynagrodzeniu za pracę odpowiadające rodzajowi pracy -warunkach wypowiedzeniu umowy W prawie pracy rozróżnia się umowy:- bezterminowe, zawierane na czas z góry nie określony, -terminowe, które z woli stron lub z mocy ustawy zostają rozwiązane z upływem oznaczonego okresu bądź z chwilą wykonania określonej pracy. Wyróżniamy następujące rodzaje umów:

  1. Umowa o pracę na czas nieokreślony -nie zawiera w swej treści daty ani terminu rozwiązania umowy, dopóki nie nastąpi wypowiedzenie albo wygaśnięcie z innych przyczyn. Zapewnia ona pracownikowi największe gwarancje kodeksowe, co oznacza, że jest najbardziej korzystną formą zatrudnienia dla pracownika, za których realizację i finansowanie odpowiedzialny jest pracodawca. Umowę na czas nieokreślony można rozwiązać za wypowiedzeniem, lecz okres wypowiedzenia jest różny i zależy od czasu zatrudnienia pracownika i może wynosić:
  • 2 tygodnie - gdy pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
  • miesiąc - gdy pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,
  • 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata. Wypowiedzenie musi być dobrze umotywowane przez pracodawcę. Umowę na czas nieokreślony podobnie jak każdą inną umowę można rozwiązać za porozumieniem stron. 2.Umowa o pracę na czas określony-jak sama nazwa wskazuje jest to umowa zawierana ,gdy pracownik i pracodawca zamierzają pozostawać w stosunku pracy przez z góry określony czas. Dla pracodawcy dana umowa jest bardzo wygodną formą zatrudnienia z uwagi na możliwość jej szybkiego rozwiązania.Jednakże pracodawcy muszą pamiętać, że od 1 stycznia 2012 r. zaczął ponownie obowiązywać art. 251 k.p. stanowiący o tym, że trzecia umowa zawarta na czas określony z tym samym pracownikiem z mocy prawa przekształca się w umowę zawartą na czas nieokreślony, jeżeli przerwy między kolejnymi umowami nie przekraczają 1 miesiąca.

Dana umowę można rozwiazac -z upływem czasu, na który była zawarta (art. 30 § 1 pkt 4 K.p.),

-na mocy porozumienia stron (art. 30 § 1 pkt 1 K.p.),

-przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem - art. 30 § 1 pkt 2 i art. 33 K.p.),

-przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia - art. 30 § 1 pkt 3 K.p.). Pracodawca rozwiązujący omawiany stosunek pracy powinien przestrzegać następujących reguł:

oświadczenie woli o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie i zawierać pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy,

w treści oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia należy wskazać przyczynę uzasadniającą rozwiązanie umowy,

okres wypowiedzenia umowy o pracę obejmujący 2 tygodnie kończy się w sobotę. 3.Umowa o pracę na czas wykonywania określonej pracy- zawierana jest w celu wykonania ściśle określonego zadania, podczas gdy ani pracodawca, ani pracownik nie są w stanie określić czasu wykonania danej prac, np. remont i modernizacja mieszkań, prace sezonowe.Umowa na czas wykonania określonej pracy wygasa z momentem wykonania określonego w niej zadania. Umowy takiej raczej nie można rozwiązać. Strona może ją wypowiedzieć tylko w dwóch sytuacjach:

  • upadłości lub likwidacji firmy,
  • redukcji personelu z przyczyn dotyczących zakładu pracy. Wtedy w w/w sytuacjach umowę można rozwiązać za dwutygodniowym wypowiedzeniem ,lub za porozumieniem stron. 4.Umowa zlecenie-jest to umowa bardzo często proponowana studentom, gdyż pracodawca nie musi od niej wtedy odprowadzać składek na ZUS. Zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania określonej pracy w określonym terminie. Istotną cechą umowy zlecenia jest możliwość nieodpłatności. Ważną jej cechą dla podpisującego umowę pracownika jest również brak podwładności oraz to, że można zawrzeć takich umów dowolną ilość. Jeśli chodzi o pracodawcę to on może zaliczyć korzyści:
  • nie musi wypłacać odpraw czy zasiłków
  • nie ma on obowiązku udzielania urlopu Musi opłacać składki ZUS-owskie, ale tylko pod warunkiem, że pracownik nie ma ich płaconych z innych źródeł (np. umowa o pracę, czy studenci) Tak jak umowę o pracę, zlecenie może ustać przez wygaśnięcie lub rozwiązanie. Jego wygaśniecie następuje w razie:
  • wykonania zlecenia,
  • śmierci zleceniobiorcy,
  • utraty przez zleceniobiorcę pełnej zdolności do czynności prawnych. Zlecenie można także wypowiedzieć. Zawierając umowę, nie można zrzec się z góry prawa do jej wypowiedzenia. Może je złożyć każda ze stron ze skutkiem natychmiastowym bez podawania przyczyny. Jeżeli wypowiada zleceniodawca i robi to z ważnego powodu, powinien zwrócić zleceniobiorcy wydatki oraz zapłacić odpowiednią część wynagrodzenia. 5.Umowa o dzieło- Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Umowa o dzieło jest umową: zobowiązującą, odpłatną, wzajemną oraz konsensualną. Warunkiem zaistnienia umowy o dzieło jest określenie w umowie dzieła jakie ma wykonać przyjmujący zamówienie. Dziełem może być dowolna rzecz, utwór (np. program komputerowy).Wysokość wynagrodzenia powinna być określona w umowie, choć niekoniecznie kwotowo, zamiast tego mogą znaleźć się tam wskazówki do określenia wynagrodzenia po zakończeniu pracy. Od umowy może odstąpić zarówno przyjmujący zamówienie jak również zamawiający. Odstąpienie od umowy o dzieło może być spowodowane różnymi okolicznościami. Może ono wynikać: z niedotrzymania terminu wykonania dzieła, z podwyższenia wynagrodzenia kosztorysowego, wadliwego wykonania dział, braku współdziałania a także może być uzależnione jedynie od woli stron. 6.Umowa na zastępstwo-pracodawca jest czasami zmuszony do zatrudnienia osoby w miejsce pracownika, którego nieobecność w pracy jest usprawiedliwiona, np. urlop bezpłatny, długotrwała choroba czy urlop wychowawczy. Umowa w zastępstwie rozwiązuje się chwilą powrotu zastępowanego do pracy bądź w razie przekształcenia jego usprawiedliwionej nieobecności w nieusprawiedliwioną, np., gdy pracownik nie zjawi się w pracy po urlopie bezpłatnym. Wadą umowy na zastępstwo jest brak możliwości jej wypowiadania. Można ją rozwiązać tylko za porozumieniem stron lub za 2 tygodniowym okresem wypowiedzenia, ale tylko w przypadku, gdy umowa została zawarta na okres dłuższy niż 6 miesięcy i w treści strony dopuściły taką ewentualność. 7.Umowa o pracę na okres próbny -może być podpisana przed zawarciem każdej z umów. Daje pracodawcy możliwość sprawdzenia czy jest to dobry kandydat na dane stanowisko. Po okresie umowy pracodawca decyduje czy chce dalej współpracować z danym pracownikiem, a ten rozważa czy chce pracować w danej firmie. Kodeks pracy reguluje czas trwania okresu próbnego – od 2 tygodni dla większości pracowników do 3 miesięcy dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach samodzielnych, kierowniczych i związanych z odpowiedzialnością materialną. Umowa na okres próbny wygasa z upływem terminu, do którego ją zawarto. Można ją rozwiązać wcześniej za 3-dniowym wypowiedzeniem, gdy okres próbny nie przekraczał 2 tygodni; tygodniowym - gdy przekraczał 2 tygodnie lub dwutygodniowym - przy trzymiesięcznym okresie próbnym. W wypowiedzeniu nie trzeba podawać uzasadnienia, należy umieścić pouczenie o możliwości odwołania się pracownika do sądu pracy. Po wręczeniu pracownikowi wypowiedzenia przysługują mu 2 dni ( płatne) na poszukiwanie pracy. 8.Umowa agencyjna -osoba podpisująca taką umowę nazywa się agentem. Jest zobowiązana do pośredniczenia przy zawieraniu umów pomiędzy pracodawcą a klientem. Wynagrodzenie jest gwarantowane kodeksem cywilnym. Sposób realizacji zadania będzie zależał od samego agent. Im lepiej zorganizuje swój czas i będzie bardziej operatywny tym lepsze wyniki będzie osiągał. Jest to umowa bardzo korzystna dla pracodawcy, gdyż agent samodzielnie rozlicza się z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych i Urzędem Skarbowym. Tak jak samodzielny przedsiębiorca.

Kontrakt menedżerski -jest to szczególna forma umowy zlecenia zwykle stosowana przy zatrudnianiu kadry zarządzającej, a w szczególności członków zarządu. Osoba zatrudniona na podstawie kontraktu menedżerskiego sama decyduje o sposobie i czasie poświęcanym na wykonywanie zadań objętych umową.