Turystyka
TEORIA TURYZMU DEFNICJE I POJĘCIA ZWIĄZANE Z TURYSTYKĄ TURYZM( okres przedwojenny) Całokształt zagadnień teoretycznych -gospodarczych -geograficznych -statystycznych -prawnych -kulturalnych -społecznych, związanych z ruchem turystycznym TURYZM ( dzisiaj) Dziedzina studiów naukowych nad: historią turystyki -organizacją i skutkami ruchu turystycznego możliwościami rozwoju turystyki różnymi przejawami i wpływami tego rozwoju na jednostkę i środowisko jej wpływem na gospodarkę kraju i świata TURYSTYKA ( def. Guyer-Freuler) (definicja ta nie uwzględnia podejścia ekonomicznego) Sposób na potrzebę odzyskania sił i zmianę otoczenia obudzenia się i rozwoju , docenianie piękna krajobrazu oraz przyjemność w obcowaniu z naturą
TEORIA TURYZMU
DEFNICJE I POJĘCIA ZWIĄZANE Z TURYSTYKĄ
TURYZM( okres przedwojenny) Całokształt zagadnień teoretycznych -gospodarczych -geograficznych -statystycznych -prawnych -kulturalnych -społecznych, związanych z ruchem turystycznym
TURYZM ( dzisiaj) Dziedzina studiów naukowych nad:
- historią turystyki -organizacją i skutkami ruchu turystycznego
- możliwościami rozwoju turystyki
- różnymi przejawami i wpływami tego rozwoju na jednostkę i środowisko
- jej wpływem na gospodarkę kraju i świata
TURYSTYKA ( def. Guyer-Freuler) (definicja ta nie uwzględnia podejścia ekonomicznego) Sposób na potrzebę odzyskania sił i zmianę otoczenia obudzenia się i rozwoju , docenianie piękna krajobrazu oraz przyjemność w obcowaniu z naturą
TURYSTYKA (def. Hunziker, Krapf) (definicja ta uwzględnia podejścia ekonomiczne) Całokształt stosunków i zjawisk związanych z podróżą i pobytem w jakiejś miejscowości osób przyjezdnych, jeśli pobyt nie wynika z motywu osiedlenia się i przez to nie wiąże się z jakąkolwiek działalnością zarobkową
TURYSTYKA (Turos) (definicja z punktu widzenia pedagogiki) Forma podróżowania ludzi, ukierunkowana świadomym dążeniem do uzyskania wiedzy o kraju , świecie oraz określonej sumy przeżyć emocjonalnych, zapewniających możliwość wypoczynku, rozrywki, przyjemności poprzez osobisty i wielostronny kontakt z przyrodą, kulturą i ludźmi zwiedzanego regionu
TURYSTYKA (def. Organizacji Narodów Zjednoczonych na podstawie opracowania Światowej Organizacji Turystyki - WTO) (definicja z punktu widzenia statystyki) Czynności osób podróżujących w celach wypoczynkowych , służbowych lub innych – pozostających poza swoim codziennym środowiskiem nie dłużej niż przez rok
NAUKI EKONOMICZNE
- biznes i administracja w turystyce
- gospodarka turystyczna
- marketing w turystyce
- transport w turystyce
- organizacja i zarządzanie w turystyce
- ekonomia turystyki
NAUKI MEDYCZNE
- medycyna turystyki
- filozofia wypoczynku i turystyki
NAUKI O KULTURZE FIZYCZNEJ
- rekreacja w turystyce
- wychowanie fizyczne , turystyka kwalifikowana, aktywna
- rehabilitacja, turystyka osób niepełnosprawnych
NAUKI HUMANISTYCZNE
- pedagogika turystyki i wypoczynku
- socjologia turystyki
- psychologia turystyki i wypoczynku
- kulturoznawstwo , turystyka edukacyjna, krajoznawstwo
- polityka turystyczna -filozofia przyrody
- prawo turystyczne
NAUKI PRZYRODNICZE -geografia turystyki -ekologia-ekoturystyka
- rolnictwo-agroturystyka
- higiena i bezpieczeństwo turystyki
- leśnictwo – turystyka na obszarach leśnych
URBANISTYKA I ARCHITEKTURA
- budownictwo turystyczne -zagospodarowanie turystyczne
Przedstawione definicje turystyki prezentują punkt widzenia specjalistów różnych dziedzin wiedzy, znaleźć w nich jednak można charakterystyczne elementy wspólne: 1.Podstawą turystyki jest ruch ( proces współtworzony przez przepływ ludzi , rzeczy, pieniędzy, informacji i wartości kulturowych) 2. Ruch ten powoduje określone konsekwencje w stosunkach społecznych , gospodarczych, politycznych, kulturowych, nadaje przestrzeni nową wartość będąc jednocześnie jej swoistym zagrożeniem 3.Uczestnictwo jest wynikiem swobodnych decyzji, wolnym wyborem spośród innych form spędzania czasu wolnego i wynika z jednej strony z potrzeby wyzwolenia się ze schematu dnia codziennego drugiej – z dążności do zaspokojenia potrzeb poznawczych( Bogucki, Woźniak)
Uwzględniając te kryteria : Turystyka to ( Przecławski) Całokształt zjawisk ruchliwości przestrzennej, związanej z dobrowolną , czasową zmianą miejsca pobytu , rytmu i środowiska życia oraz z wejściem w styczność osobistą ze środowiskiem odwiedzanym ( przyrodniczym, kulturowym bądź społecznym)
Turystyka wg GUS, IT Ogół czynności osób podróżujących i przebywających w miejscach znajdujących się poza zwykłym otoczeniem przez okres nie przekraczający 12 miesięcy , w celach wypoczynkowych , rekreacyjnych, poznawczych, jak i zawodowych ( delegacja, załatwienie interesów), religijnych, rodzinnych i leczniczych ( pobyt w sanatorium), z wyłączeniem podróży , których głównym celem jest podjęcie pracy zarobkowej
RUCH TURYSTYCZNY
Ogół różnorodnych form przemieszczania się turystów
ODWIEDZAJĄCY
(Def. Organizacja Narodów Zjednoczonych na podstawie opracowania Światowej Organizacji Turystyki – WTO) Każda osoba podróżująca do miejscowości znajdującej się poza jej codziennym otoczeniem ( między dwoma lub kilkoma krajami, lub między dwiema lub kilkoma miejscowościami obrębie kraju , w którym stale mieszka) na czas nie dłuższy niż 12 miesięcy w celach prawie dopuszczonych ( z wyłączeniem emigracji), jeśli podstawowym celem podróży nie jest podejście działalności zarobkowej
PODRÓŻNI
TURYŚCI Odwiedzający którzy spędzają co najmniej jedną noc w publicznych bądź prywatnych obiektach noclegowych, w odwiedzanym miejscu lub kraju
ODWIEDZAJĄCY JEDNODNIOWI Tacy, którzy nie nocują w odwiedzanym miejscu lub kraju
TURYSTYKA KRAJOWA
Ogół czynności rezydentów danego obszaru, podróżujących do miejsc położonych w obrębie tego obszaru, ale nie należących do ich zwykłego otoczenia
TURYSTYKA ZAGRANICZNA
Dotyczy wyjazdów ( podróży ) poza granice kraju na 2 dni i dłużej, podczas których jego uczestnicy przynajmniej 1 noc spędzają za granicą
WYJAZDY (podróże)
1.Jednodniowe
- wyjazdy poza miejsce zamieszkania bez konieczności korzystania nawet przez jedną noc , z miejsca noclegowego w obiektach zakwaterowania zbiorowego lub indywidualnego w danym regionie kraju
2.Krótkookresowe
- wyjazdy 2-4 dniowe z co najmniej jednym noclegiem poza miejscem zamieszkania , ale nie więcej niż trzema
3.Długookresowe
- to wyjazdy trwające co najmniej 5 dni , z co najmniej czterem noclegami poza miejscem zamieszkania
PRODUKT TURYSTYCZNY (Kaspar, Kunz)
Komplet przedmiotów ( dóbr) materialnych i usług, które turysta w czasie swojej podróży wykorzystuje lub konsumuje
Produkt turystyczny składa się z jednostkowych produktów , wytwarzanych przez różne przedmioty gospodarcze związane z turystyką:
- przedsiębiorstwa transportowe
- hotele
- przedsiębiorstwa przewodnickie -przemysł pamiątkarski -wydawnictwa -jednostki zapewniające obsługę kongresów , targów itp. -biura projektowe -jednostki świadczące usługi gastronomiczne, sportowe, rekreacyjne lub kulturalne -firmy budowlane
CECHY PRODUKTU TURYSTYCZNEGO
1.Komplementarność -tzn. z jednej strony jest wynikiem specjalizacji, z drugiej kooperacji z innymi producentami 2.Abstrakcyjność -tzn. turysta nie kupuje określonej usługi lecz „udany pobyt na wczasach”, kupujący nie może wcześniej sprawdzić jakości produktu, usługa jest najpierw sprzedawana , a potem wytwarzana 3.Ścisły związek z czasem -tzn. produkt wiąże się z sezonem – usługi nie można „magazynować”
PRZEMYSŁ TURYSTYCZNY (gospodarka turystyczna)
Część gospodarki, której funkcją jest zaspokajanie potrzeb turystów. Składa się z branż związanych z turystyką w takim zakresie, w jakim zaopatrują one turystów, a nie mieszkańców czy lokalny rynek
POLITYKA TURYSTYCZNA
Działalność, która polega na kształtowaniu stosunków społeczno ekonomicznych w sferze gospodarki turystycznej oraz na wyznaczeniu celów dziedzinie kształtowania wielkości, struktur i dynamiki migracji turystycznych
Zakres polityki turystycznej: -Planowanie przestrzenne ( plany zagospodarowania kraju)
- Planowanie ekonomiczne (miejsce turystyki w planach ekonomicznych) -Kształcenie zawodowe (określenie zapotrzebowania na kadrę, programy kształcenia)
- Marketing i promocja -Interwencjonizm państwowy ( turystyka dzieci i młodzieży )
- Badania naukowe (statystyka, analizy itd.)
ZARYS HISTORII TURYSTYKI NA ŚWIECIE I W POLSCE
STAROŻYTNOŚĆ
Wędrówki odbywano już przeszło 2000 lat p.n.e. na terenie: -Mezopotamii -Egiptu -Persji -Chin
STAROŻYTNOŚĆ cele podróży: -odwiedzanie miejsc świętych -wypoczynek i zdrowie ( poszukiwanie uzdrowicieli i lekarstw) -podróże handlowe -przyjemność ( igrzyska sportowe) -poznanie świata
STAROŻYTNOŚĆ dostępna infrastruktura turystyczna:
- drogi
- obiekty żywieniowe -obiekty noclegowe
STAROŻYTNOŚĆ infrastruktura:
- w Persji w VI w. p.n.e. wg ówczesnych zaleceń, co 30 mil na drodze musiała znaleźć się oberża ( nocleg i posiłek za minimalną odpłatnością)
- w Grecji i Rzymie takie stacje budowano co 5 km. Oprócz noclegów i posiłków istniała możliwość wynajęcia koni.
- w Grecji i Rzymie zatrudniano kadrę obsługi turystów, a w Chinach „policję turystyczną”
ŚREDNIOWIECZE
ŚREDNIOWIECZE tło historyczne
- epidemie
- zastój ekonomiczno-gospodarczy
- częste wojny
ŚREDNIOWIECZE cele podróży:
- główny cel – pielgrzymki do miejsc świętych
- wędrówki studentów do miast uniwersyteckich
- wędrówki rzemieślników po nauki do znanych mistrzów
- poznawcze ( odkrycia):
Kolumba ( 1451 – 1506 ) Ameryka Vasco da Gamy ( 1469 – 1524 ) Indie Vespucciego (1454 – 1512 ) Ameryka Pd. np. Wenezuela, Brazylia Magellana (1480 – 1521 ) opłynął ziemię
ŚREDNIOWIECZE bezpieczeństwo pielgrzymek: -dla bezpieczeństwa pielgrzymek powoływano zakony rycerskie ( Joanitów, Templariuszy )
zadania templariuszy : Ochrona świątyni ( w Jerozolimie) Przyjmowanie podróżnych w komandoriach ( we Francji, Portugalii, Niemczech )
ŚREDNIOWIECZE infrastruktura:
- we Włoszech pojawiają się pierwsze obiekty noclegowe ( „hospicja”)
- powstaje cech hotelarzy (XIV w.)
ODRODZENIE I CZASY NOWOŻYTNE
1550 r.: opracowanie pierwszego przewodnika po Włoszech
Cele podróży:
- poznawczy
- zdrowotny -wypoczynkowy -przyjemność
W połowie XIX w. turystyka traci swój elitarny charakter:
- udoskonalenie środków transportu -powstanie klasy średniej -większe zasoby czasu wolnego
Organizacje( szybki rozwój turystyki jest motorem tworzenia form organizacyjnych i norm postępowania ). Powstają: -British Alpinie Club (1857)
- Norweska Organizacja Turystyczna „ Poznaj swój kraj „(1861)
- Osterreichischer Alpenverein (1862)
- Schweitzer Alpen Club ( 1863)
- Club Alpino Italiano ( 1863)
- Deutscher Alpenverein ( 1869 )
- Galicyjskie Towarzystwo Tatrzańskie (1873 )
- Ungariccher Karpaten Verein ( 1873 )
- Club Alpin France ( 1874 )
Powstają stowarzyszenia branżowe: -zrzeszenia hotelarzy -biura podróży -instytucje państwowe koordynujące działania turystyczne
Druga połowa lat 30. XX w. to ożywienie ruchu turystycznego:
- Norwegia , Szwecja
- Grecja
- Japonia
- Indie Holenderskie
- Afryka Północna ( posiadłości francuskie )
ZARYS HISTORII TURYSTYKI W POLSCE
W historii turystyki w Polsce wyróżnić można 4 okresy: 1.okres prekursorski ( do 1873 ) 2. okres kształtowania się organizacyjnych turystyki i krajoznawstwa ( 1874 – 1917 ) 3.działalnośc turystyczna w Polsce międzywojennej (1918 – 1939 ) 4. współczesny rozwój turystyki (po II wojnie światowej )
1.Okres prekursorski cele:
- sprawy sądowe , sejmowe
- sprawy poselskie
- religijne -zdrowotne -handlowe
- po naukę
Dalszy rozwój turystyki poprzez :
- stałą łączność pocztową w Polsce ( XVII w)
- połączenie kolejowe Warszawa – Wiedeń (1837)
- w latach 1815 – 1830 modne staje się wśród bogatej szlachty i mieszczaństwa poznawanie kraju
- lata 1850 -60 to początek rozwoju turystyki pieszej, wodnej, kolarstwa
- pojawiają się pierwsze przewodniki, hotele, zajazdy , pensjonaty
- turystyka traci elitarność (do miejsc letniskowych, uzdrowisk i kąpielisk zaczynają przyjeżdżać bogaci mieszczanie, pisarze, naukowcy, działacze społeczni oraz inni przedstawiciele wolnych zawodów
- szerzenie przez nich idei krajoznawczej, zainteresowań przeszłością kraju, jego kulturą budziło uczucia patriotyczne Polaków żyjących w niewoli
STANISŁAW STASZIC
-pochodzi z rodziny mieszczańskiej
- kształci się w seminarium duchownym w Poznaniu, gdzie przyjmuje święcenia kapłańskie
- po czym studiuje nauki przyrodnicze w College de France
- przed powrotem do Polski odbywa podróż po Alpach i Apeninach
- w 1781 r. wraca do kraju i zostaje wychowawcą synów Zamoyskiego
- w 1782 uzyskuje doktorat obojga praw i obejmuje katedrę j. francuskiego w Akademii Zamojskiej
- 1808 – 26 jest prezesem Towarzystwa Przyjaciół Nauk
W Rzeczpospolitej Szlacheckiej: Pisarz publicysta
W Księstwie Warszawskim, a później Królestwie Polskim:
- Członek Izby Edukacyjnej (1807 – 12 )
- Członek Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego ( 1815 – 24 )
- Minister stanu ( 1824 ) -Był współtwórcą Uniwersytetu Warszawskiego i Akademii Górniczej w Kielcach (1816 )