16.Formy prawne przedsiębiorstw

1. spółki osobowe  spółka jawna  spółka partnerska  spółka komandytowa  spółka komandytowo-akcyjna
2. spółki kapitałowe  spółka z ograniczoną odpowiedzialnością  spółka akcyjna
3. spółka cywilna
4. przedsiębiorstwo prywatne osoby fizycznej
5. przedsiębiorstwo państwowe
6. stowarzyszenie
7. spółdzielnia
8. fundacja

Spółka jawna – jest najbardziej zbliżona do spółki cywilnej. Zrzesza ona dwie osoby lub więcej w celu prowadzenia działalności gospodarczej we wspólnym imieniu i na zasadzie pełnej i solidarnej odpowiedzialności wszystkich wspólników. Prawo nie uzależnia powstanie spółki jawnej od wniesienia określonego kapitału, gdyż wkładem do spółki może być dozwolenie używania rzeczy lub osobiste, bezpośrednie działania wspólników. Każdy z nich jest zobowiązany i uprawniony prowadzenia spraw spółki i reprezentowania jej na zewnątrz. Za zobowiązania spółki odpowiedzialność ponoszą wszyscy wspólnicy solidarnie, całym swoim majątkiem zarówno obecnym jak i przyszłym. Umowa spółki jawnej powinna być zawarta na piśmie i określać:  firmę, siedzibę i adres spółki  przedmiot działalności spółki  nazwiska i imion osoby prawnea wspólników lub nazwy firmy oraz adresy  nazwiska i imiona osób upoważnionych do reprezentowania spółki  wkłady wspólników do majątku spółki Spółka jawna podlega wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego. Zgłoszenie spółki powinno zawierać:  firmę, siedzibę i adres spółki  przedmiot działalności spółki  nazwiska i imiona wspólników lub nazwy firmy oraz adresy  nazwiska i imiona osób upoważnionych do reprezentowania spółki  złożone wobec sądu lub notarialnie poświadczone wzory podpisów osób uprawnionych do reprezentowania spółki

Spółka partnerska – tworzą ją wspólnicy (partnerzy) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą. Wspólnikami w spółce partnerskiej – zwanymi partnerami – mogą być tylko osoby fizyczne. Utworzyć takiej spółki nie mogą zatem spółki cywilne czy inne handlowe spółki osobowe. Cechy:  umowa spółki wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności  powstaje z chwilą wpisu do KRS  celem spółki jest wykonywanie wolnego zawodu  odpowiedzialność wspólników jest ograniczona tzn. partner nie odpowiada za zobowiązania spółki wynikające z działalności innych partnerów  działa pod własną firmą,  firma powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie “i partner” bądź “i partnerzy” albo “spółka partnerska” oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce  pierwotnie musi się składać z co najmniej dwóch wspólników.

Spółka komandytowa - spółka osobowa mającą na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą. Za zobowiązania spółki wobec wierzycieli odpowiada w sposób nieograniczony co najmniej jeden wspólnik (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika jest ograniczona (komandytariusz). Komplementariusz – odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem (odpowiedzialność bez ograniczeń). Odpowiedzialność komplementariusza za zobowiązania spółki została ukształtowana w analogiczny sposób jak odpowiedzialność wspólnika spółki jawnej, jest zatem nieograniczona, osobista, solidarna i subsydiarna. Komplementariusz reprezentuje spółkę, jeżeli na mocy umowy spółki albo prawomocnego orzeczenia sądu nie został tego prawa pozbawiony. Komandytariusz – odpowiada za zobowiązania tylko do określonej w umowie kwoty tzw. sumy komandytowej, wolny jest natomiast od odpowiedzialności w zakresie wniesionego wkładu. Może reprezentować spółkę, ale tylko jako pełnomocnik. W sytuacji, gdy przekroczy zakres umocowania, będzie działał bez niego, tudzież nie ujawni swego pełnomocnictwa, odpowiadał będzie za skutki swych działań tak samo jak komplementariusz. Komandytariusz będzie odpowiadał również bez ograniczenia za zobowiązania spółki komandytowej, gdy jego nazwisko lub firma (nazwa) ujawnione zostanie w firmie (nazwie) spółki. Cechy:  powstaje z chwilą wpisu do KRS  umowa powinna być zawarta na piśmie w formie aktu notarialnego  firma (nazwa) spółki powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie “spółka komandytowa” (dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu “sp. k.”)

Spółka komandytowo-akcyjna – spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której za zobowiązania spółki wobec wierzycieli co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem. Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki. Cechy:  powstaje z chwilą wpisu do KRS  minimalna wysokość kapitału zakładowego wynosi 50.000zł  statut spółki powinien mieć formę aktu notarialnego  osoby podpisujące statut są założycielami spółki  walne zgromadzenie spółki komandytowo-akcyjnej obejmuje akcjonariuszy i komplementariuszy. Komplementariusze mają prawo do uczestniczenia w walnym zgromadzeniu, a jeśli posiadają akcje (czyli są zarówno komplementariuszami jak i akcjonariuszami) to mają również prawo głosu,  spółkę reprezentują komplementariusze ( jednak na mocy prawomocnego orzeczenia sądowego mogą zostać pozbawieni tej funkcji)  akcjonariusz reprezentuje spółkę ewentualnie jako pełnomocnik

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – jest samodzielnym podmiotem posiadającym osobowość prawną. Jest to najczęściej występująca forma spółki kapitałowej. Cechy:  może być utworzona przez jedną lub więcej osób  spółka od momentu wpisu do KRS posiada osobowość prawną  umowa ma postać aktu notarialnego  kapitał zakładowy wynosi minimum 5 000 zł  za zobowiązania spółki odpowiada spółka całym swoim majątkiem, wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki posiada organy  Zgromadzenie wspólników- najwyższa władza spółki, podejmuje uchwały większością zwykłą  Zarząd – powoływany przez Zgromadzenie Wspólników, reprezentuje oraz prowadzi sprawy spółki  wyłączenie wspólnika wymaga decyzji sądu i może nastąpić tylko z ważnych powodów dotyczących tego wspólnika

Spółka akcyjna – nabywa osobowość prawną w chwili wpisu do KRS, kapitał zakładowy składa się z wkładów założycieli, którzy stają się współwłaścicielami spółki (akcjonariuszami). Cechy:  akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki, jedynie do wysokości wniesionego kapitału  minimalny kapitał akcyjny wynosi 100 000 zł,a minimalna wartość nominalna jednej akcji 1 grosz  zysk dzielony jest proporcjonalnie do wysokości posiadanych udziałów organy
 Zarząd – prowadzi i reprezentuje sprawy spółki na zewnątrz,  Rada nadzorcza – wykonuje stały nadzór nad zarządem  Walne zgromadzenie – najwyższa władza spółki, podejmuje decyzje w najważniejszych sprawach spółki oraz wybiera pozostałe organy spółki. Prawo uczestniczenia w walnym zgromadzeniu mają akcjonariusze, którzy mogą udokumentować posiadanie akcji. Liczba posiadanych akcji decyduje o liczbie głosów

Spółka cywilna – jest najprostszą formą prowadzenia działalności gospodarczej przez dwóch lub więcej przedsiębiorców. Forma ta nie posiada osobowości prawnej, a jej funkcjonowanie reguluje prawo zobowiązań.( art 860 – 875 Kodeksu cywilnego). Podmiotami prawa w spółce cywilnej są jej wspólnicy. Sama spółka jest jedynie umową i nie stanowi samodzielnego podmiotu prawa. Konsekwencją braku osobowości prawnej jest to, że spółka cywilna nie ma własnego mienia. Wszelkie prawa i zobowiązania zaciągane są na rachunek wspólników i i wchodzą do ich wspólnego majątku. Wspólnicy dysponują majątkiem, który stanowi ich współwłasność łączną. Cechy:  zawierając umowę wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego,  każdy ze wspólników ma prawo reprezentowania spraw spółki  spółka ulega rozwiązaniu z dniem ogłoszenia upadłości jednego ze wspólników  do osiągnięcia celu spółki zazwyczaj niezbędne jest utworzenie majątku wspólnego, który powstaje z praw wniesionych w postaci wkładów(wniesienie własności rzeczy lub prawa ich używania) oraz z usług wspólników.  za zobowiązania zaciągnięte w związku z działalnością spółki wspólnicy odpowiadają zarówno majątkiem wspólnym, jak i majątkiem indywidualnym

Przedsiębiorstwo prywatne osoby fizycznej – jedna z form prowadzenia działalności gospodarczej. Pozwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej uzyskuje w momencie wpisu do Ewidencji Działalności Gospodarczej właściwego wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Ponadto w niektórych przypadkach (działalność regulowana) przedsiębiorca musi uzyskać zezwolenie lub koncesję oraz przedstawić dokumenty potwierdzające posiadanie wymaganych prawem kwalifikacji lub uprawnień do prowadzenia danej działalności. Ogólne zasady działania przedsiębiorstw osób fizycznych określone są w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Przedsiębiorstwo państwowe – jest samodzielnym, samorządnym i samofinansującym się przedsiębiorcą posiadającym osobowość prawną. Przedsiębiorstwa państwowe mogą być tworzone jako:

1. przedsiębiorstwa działające na zasadach ogólnych,
2. przedsiębiorstwa użyteczności publicznej.

Przedsiębiorstwa użyteczności publicznej mają przede wszystkim na celu bieżące i nieprzerwane zaspokajanie potrzeb ludności. W szczególności przedsiębiorstwa te mają na celu produkcję lub świadczenie usług w zakresie:

1. inżynierii sanitarnej,
2. komunikacji miejskiej,
3. zaopatrzenia ludności w energię elektryczną, gazową i cieplną,
4. zarządu państwowymi zasobami lokalowymi,
5. zarządu państwowymi terenami zielonymi,
6. usług pogrzebowych i utrzymania urządzeń cmentarnych,
7. usług kulturalnych.

Organy przedsiębiorstwa samodzielnie podejmują decyzje oraz organizują działalność we wszystkich sprawach przedsiębiorstwa, zgodnie z przepisami prawa i w celu wykonania zadań przedsiębiorstwa. Organy państwowe mogą podejmować decyzje w zakresie działalności przedsiębiorstwa państwowego tylko w wypadkach przewidzianych przepisami ustawowymi.

Przedsiębiorstwa państwowe tworzą: 1 naczelne oraz centralne organy administracji państwowej, 2 Narodowy Bank Polski i banki państwowe,

Akt o utworzeniu przedsiębiorstwa określa jego nazwę, rodzaj, siedzibę i przedmiot działania, może określać również zasady i warunki powoływania zakładów, filii, oddziałów oraz innych wewnętrznych jednostek organizacyjnych przedsiębiorstwa, które sporządzają bilans. Stowarzyszenie – jest dobrowolnym, trwałym i samorządnym zrzeszeniem o celach niezarobkowych, które samodzielnie określa swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne oraz uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego działalności, opierając ją na pracy społecznej członków. Cechy:  może zakładać terenowe jednostki organizacyjne, łączyć się w związki stowarzyszeń, przyjmować w poczet swych członków osoby prawne oraz korzystać z ofiarności publicznej i przyjmować dotacje od organów władzy państwowej i innych instytucji  umożliwi obywatelom równego, bez względu na przekonania, prawa czynnego uczestniczenia w życiu publicznym i wyrażania zróżnicowanych poglądów oraz realizację indywidualnych zainteresowań,

Spółdzielnia – “dobrowolne zrzeszenie nieograniczonej liczby osób” (nie mniejszej niż dziesięciu osób fizycznych lub nie mniej niż trzech osób prawnych), zwanych “członkami spółdzielni”. Liczba członków może być zmienna, nie może jednak spaść poniżej ustawowych 10 osób fizycznych albo poniżej trzech osób prawnych. Każdy członek spółdzielni musi zadeklarować w niej co najmniej jeden udział, chyba, że statut spółdzielni przewiduje większą ich ilość; na podstawie postanowień statutu może też być zastrzeżona potrzeba wniesienia wkładu, np. rzeczowego (maszyny, grunt, zwierzęta) do spółdzielni. Celem istnienia spółdzielni jest prowadzenie wspólnej działalności gospodarczej w interesie zrzeszonych członków. Członkowie spółdzielni uczestniczą w pokrywaniu jej strat do wysokości zadeklarowanych udziałów i nie odpowiadają wobec wierzycieli spółdzielni za jej zobowiązania. Zysk z działalności spółdzielni nazywany jest nadwyżką bilansową i na koniec roku obrachunkowego wypłacany jest członkom spółdzielni proporcjonalnie do posiadanych przez nich udziałów

Fundacja – forma prawna organizacji pozarządowej, której istotą jest kapitał przeznaczony na określony cel oraz statut zawierający reguły dysponowania tym kapitałem. Jest to instytucja prawna tworzona dla realizacji celów społecznych lub gospodarczo użytecznych, zgodnych z podstawowymi interesami państwa, w szczególności w sferze ochrony zdrowia, rozwoju gospodarki i nauki, oś?wiaty i wychowania, kultury i sztuki, opieki i pomocy społecznej, ochrony środowiska oraz opieki nad zabytkami.