Podstawowym i najbardziej widocznym w życiu codziennym podmiotem powołanym do czuwania nad bezpieczeństwem obywateli jest policja. Jest to umundurowana i uzbrojona formacja. Na jej czele stoi Komendant główny policji ( obecnie w Polsce jest nim Andrzej Matejuk), któremu podlegają Komendant stołeczny i 16 komendantów wojewódzkich. Nadzorują oni pracę Komendantów miejskich, powiatowych i rejonowych. Codziennie do walki z przestępczością staje ponad 100 tys. policjantów wspieranych przez blisko 20 tysięcy pracowników cywilnych. Do wykonywania swoich obowiązków funkcjonariusze przygotowują się w szkołach policyjnych i ośrodkach szkolenia.

Bezpieczeństwo publiczne można zdefiniować jako stan istniejący w państwie, który człowiekowi a także ogółowi społeczeństwa nie grozi żadne niebezpieczeństwo. Natomiast porządek publiczny to stan stabilizacji i spokoju będący wynikiem przestrzegania przez poszczególne osoby i grupy osób akceptowanego powszechnie porządku prawnego w państwie.

Podstawy prawne funkcjonowania Policji stanowi:

• Ustawa o Policji z dnia 6 kwietnia 1990 (Dz.U Nr.7 poz. 58 z 2002 roku z zm.) • Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17.09.1990 roku w sprawie trybu legitymowania, zatrzymywania osób, dokonywania kontroli osobistej oraz przeglądania bagaży i sprawdzeń ładunku przez Policję (Art. 15 ust. 8 Ustawy o Policji) • Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89 poz. 555 z 1997 roku z zm. )

W myśl tych ustaw i rozporządzeń do podstawowych zadań policji należą m.in.:

 ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra, ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego, zapewnienie spokoju w miejscach publicznych, w transporcie i komunikacji publicznej, w ruchu drogowym i na wodach;  inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń  wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców  kontrola przestrzegania przepisów porządkowych i administracyjnych związanych z działalnością publiczną lub obowiązujących w miejscach publicznych  współdziałanie z policjami innych państw oraz ich organizacjami międzynarodowymi, realizacja zadań wynikających z podpisanych umów międzynarodowych i odrębnych przepisów  nadzór nad strażami gminnymi/miejskimi oraz nad innymi specjalistycznymi uzbrojonymi formacjami

Współczesną Policję tworzą funkcjonariusze z następujących służb:

1. Kryminalnej: a) Biuro Kryminalne, b) Biuro Wywiadu Kryminalnego c) Biuro Spraw Wewnętrznych d) Centralne Laboratorium Kryminalistyczne e) Biuro Międzynarodowej Współpracy Policji

2. Prewencyjnej: a) Biuro Prewencji, b) Biuro Ruchu Drogowego c) Główny Sztab Policji, zwany dalej d) Biuro Operacji Antyterrorystycznych

3. Wspomagającej: a) Gabinet Komendanta Głównego Policji, b) Biuro Kadr i Szkolenia, c) Biuro Prawne, d) Biuro Finansów, e) Biuro Łączności i Informatyki, f) Biuro Logistyki Policji g) Biuro Kontroli, h) Biuro Ochrony Informacji Niejawnych i) Zespół Prasowy, j) Zespół Audytu Wewnętrznego

W skład policji wchodzi również Policja sądowa oraz Centralne Biuro Śledcze.

W ramach wykonywania swoich ustawowych obowiązków Policja wykonuje czynności: • operacyjno-rozpoznawcze • dochodzeniowo-śledcze • administracyjno-porządkowe Wykonując wymienione czynności policjanci mają prawo do:  legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości (z uzasadnieniem);  zatrzymywania osób na zasadach określonych w przepisach Kodeksu postępowania karnego i innych ustaw;  zatrzymywania osób pozbawionych wolności, które korzystając z przepustki nie powróciły w wyznaczonym terminie do zakładu karnego lub aresztu śledczego;  zatrzymywania osób stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego i mienia;  pobierania od osób wymazu ze śluzówki policzków celu identyfikacji osób o nieustalonej tożsamości oraz osób usiłujących ukryć swoją tożsamość, jeżeli ustalenie tożsamości w inny sposób nie jest możliwe, pobierania materiału biologicznego ze zwłok ludzkich o nieustalonej tożsamości;  przeszukiwania osób i pomieszczeń na podstawie przepisów Kodeksu postępowania karnego i innych ustaw;  dokonywania kontroli osobistej, a także przeglądania zawartości bagaży i sprawdzania ładunku w portach i na dworcach oraz w środkach transportu lądowego, powietrznego i wodnego, w razie istnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary;  obserwowania i rejestrowania obrazu zdarzeń w miejscach publicznych, a w określonych przypadkach, także i dźwięku,  kontrolowanie rodzaju używanego paliwa przez pobranie próbek paliwa ze zbiornika pojazdu;  żądania pomocy od instytucji państwowych, organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego oraz jednostek gospodarczych prowadzących działalność w zakresie użyteczności publicznej, oraz zwracania się o niezbędną pomoc do innych jednostek gospodarczych i organizacji społecznych, jak również zwracania się w nagłych wypadkach do każdej osoby o udzielenie doraźnej pomocy, w ramach obowiązujących przepisów prawa.

Policja może stosować następujące środki przymusu bezpośredniego :

• fizyczne, techniczne i chemiczne środki służące do obezwładniania bądź konwojowania osób oraz do zatrzymywania pojazdów
• wodne środki obezwładniające (armatki wodne)
• psy i konie służbowe
• pociski niepenetracyjne, miotane z broni palnej

Środki wyżej wymienione mogą by stosowane w przypadku niepodporządkowania się wydanym na podstawie prawa polecenia wydanym przez organ Policji lub jej funkcjonariusza.

W przypadkach, gdy użycie uzbrojonych oddziałów i pododdziałów Policji okaże się niewystarczające dla zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa Państwa lub jego obywateli, do pomocy mogą być użyte oddziały i pododdziały Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Ich użycie następuje na podstawie decyzji Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, wydanej na wniosek Prezesa Rady Ministrów.

Policja w sytuacjach kryzysowych.

   Sytuacja kryzysowa jest z reguły następstwem katastrof, awarii technicznych lub działania sił natury.  Jednakże z punktu widzenia Policji, sytuacją taką mogą być zarówno poważne zakłócenia porządku publicznego spowodowane protestami społecznymi, chyba wszyscy pamiętają obronę krzyża, agresywnym zachowaniem się kibiców drużyn piłkarskich, tak jak to było 3 lata temu kiedy to po derbach warszawy policja zatrzymała 752 kibiców, widoczna była wtedy chęć kibiców do zbiorowego łamania prawa, blokadami przejść granicznych, jak również zagrożenia wynikające z długotrwałych pościgów za uzbrojonymi sprawcami przestępstw oraz wszelkie sytuacje zagrażające konstytucyjnemu ustrojowi państwa.  Z punktu widzenia Policji, sytuacją

taką może też ataki terrorystyczne. Kilka lat temu w Warszawie miała miejsce sytuacja kiedy to policja dostała informacje o podłożeniu sarinu w centrum miasta w szczytowym punkcie dnia. Takich sytuacji jest znacznie więcej: były przypadki informacji o podłożeniu bomb w Warszawskim metrze . Na szczęście były to sytuacje z których policja wyszła obronną ręką.

Policja w czasie klęski żywiołowej podlega kierownictwu zespołów reagowania kryzysowego właściwych szczebli. Choć nie jest zobowiązana do bezpośredniego działania w akcji ratowniczej, to w jej kompetencjach jest utrzymanie bezpieczeństwa i porządku publicznego. Realizacja tego zadania następuje przez alarmowanie ludności, udostępnianie środków łączności innym służbom ratowniczym, zabezpieczanie mienia, organizowanie dróg i kierowanie ruchem w celu sprawnej organizacji dojazdów ewakuowanej ludności i służb ratowniczych. Policja wspomaga zespół w prowadzeniu akcji informacyjnej.

Podsumowanie Policja jest fundamentem stabilnego i bezpiecznego państwa, lecz bez wsparcia ze strony różnych instytucji i społeczeństwa nie jest w stanie zapewnić poczucia bezpieczeństwa i zapewnić porządku na odpowiednio wysokim poziomie. Można jednak stwierdzić, że czyni w tym zakresie systematyczne postępy. Podsumowując należy stwierdzić, że Policja stanowi ważny element systemu, wpływający zarówno na bezpieczeństwo jak i porządek publiczny. Funkcjonariusze na co dzień zmagają się z sytuacjami kryzysowymi.