1. W niezrutynizowanym procesie decyzyjnym, związanym z rozwiązywaniem problemów, specjalnego znaczenia nabierają metody twórczego myślenia, które umożliwiają zaproponowanie wariantów decyzji. Twórcze myślenie jest więc atrybutem fazy pierwszej, w której na podstawie zebranego materiału informacyjnego proponuje się różne warianty rozwiązań. W niektórych metodach odwraca się kolejność kroków decyzyjnych, formułując wstępne warianty rozwiązań oparte na wiedzy, wynikające z informacji zastanych (doświadczeń, wiedzy ogólnej), a dopiero później konfrontując je z informacjami zewnętrznymi.

2. – transfer nawyku- polega na próbie rozwiązywania nowych problemów za pomocą schematycznych metod używanych do rozwiązywania innych problemów,

• konformizm społeczny- polega na przyjmowaniu stereotypu myślowo-emocjonalnego i kryteriów wartości określonej grupy społecznej, dzięki czemu stajemy się w rzeczywistości jednostką ślepo akceptującą zasady ustalone przez naszych współtowarzyszy i postępującą według nich.

Stereotypy te utrudniają samodzielne, twórcze myślenie, uniemożliwiając wzięcie pod uwagę wielu alternatyw działania.

3. Preparacja- polega na zbieraniu potrzebnych informacji i wszechstronnej analizie problemu. Inkubacja- oznacza dojrzewanie pomysłów i procesy myślowe temu towarzyszące. Etap ten charakteryzuje brak dokładnych działań człowieka zmierzających do rozwiązania problemu twórczego. Olśnienie- błysk natchnienia, wpadanie na pomysł. Przejawia się to w tym, że nagle odkrywa się poszukiwane rozwiązanie czy pomysł, który staje się podstawą całej koncepcji. Weryfikacja- rozważanie wartości nowej idei.

4. Podważanie- prawa, zasady, hipotezy są intencjonalnie podważane celowymi argumentami, a konieczność odpowiedzi sprzyja znalezieniu rozwiązania. Negowanie- każdy argument jest przeciwstawiany kontr-argumentowi, zaś konieczność obrony właściwymi argumentami sprzyja znalezieniu rozwiązania. Zniekształcanie- przez celowe karykaturalne zniekształcanie typu: zwiększyć, zmniejszyć, rozciągnąć, obrócić, przekształcić itd., dochodzimy do nowych idei i rozwiązań. Niekompetencja- brak rozeznania w temacie i odwaga osobista sprzyja swobodzie myślenia, prowadząc do całkiem nowych rozwiązań. Asocjacje- swobodne skojarzenia w naszej własnej bazie wiedzy i wiedzy innych mogą wnieść istotny wkład do rozwiązania problemu.

5. W celu ułatwienia twórczego myślenia, które winno cechować nowoczesnego dyrektora, trzeba stworzyć warunki do wyeliminowania choćby na krótki okres „transferu nawyku i konformizmu społecznego”.

Tę eliminację uzyskuje się przez stosowanie następujących metod: a) analitycznych, b) opartych na swobodnych skojarzeniach, c) opartych na skojarzeniach przymusowych lub losowych.

Z metod analitycznych należy wymienić tzw. metodę zestawienia cech, polegającą na określeniu najważniejszych cech danego przedmiotu czy działania, a następnie na próbach zmiany poszczególnych cech, tak aby nie wystąpiła zmiana przeznaczenia przedmiotu czy celu działania. Na swobodnych skojarzeniach oparte są: „burza mózgów” (brainstorming), metoda Gordona i metoda Philips 66 Buzz Session.

6. Burza mózgów:

   Największą popularność zdobyły techniki oparte na zbiorowym generowaniu skojarzeń swobodnych. Najbardziej znana z nich to tzw. „burza mózgów” (brainstorming lub brainstorm session), zwane też techniką Osborna. Metoda ta polega na swobodnej wymianie poglądów (generowaniu pomysłów) w niewielkim zespole, liczącym ok. 10 osób, troskliwie dobranym pod względem znajomości przedmiotu dyskusji. Zaproszeni goście nie muszą być ekspertami w danej dziedzinie, ale powinni reprezentować fachową wiedzę z danego zakresu. Uczestnicy sesji mogą w sposób nieskrępowany wysuwać dowolne idee, przy czym preferuje się pomysły „dzikie”, fantastyczne, a nawet absurdalne. Pomysłów tych nie wolno oceniać i krytykować w czasie trwania dyskusji. Wynika to z podstawowej zasady techniki - odroczonego wartościowania, a więc niepodejmowania żadnej próby oceny w czasie trwania sesji i generowania idei rozwiązań. Wszystkie pomysły, nawet pozornie niedorzeczne są przez grupę analizowane, rozwijane i modyfikowane. Według Osborna, średnio nie więcej niż dziesięć procent uzyskanych dzięki tej metodzie rozwiązań nadaje się do dalszej analizy i wykorzystania. Do odmian „burzy mózgów” należą: Metoda Philips 66 i Burza Pisania(brainwritting).

• Dyskusja 66(Philips 66):

Odmiana ta została zaproponowana przez L. D. Phillipsa. Wprowadził on 6 zespołów pracujących przez 6 minut. Przed rozpoczęciem sesji zespołów twórczych określa się temat spotkań. Grupy pracują w oddzielnych pomieszczeniach. Ich zadaniem jest wytworzenie jak największej liczby pomysłów. Po 6 minutach zespoły spotykają się na sesji zbiorowej, na której koncepcje zostają przedstawione przez ich przedstawicieli. Następnie są uzupełniane i ponownie poddawane dyskusji w małych zespołach i przedstawione na sesji zbiorowej. Przebieg ten powtarza się wielokrotnie aż do momentu uzyskania odpowiednich pomysłów. Tego rodzaju stopniowe dochodzenie do listy rozwiązań akceptowanych przez wszystkich uczestników utrzymuje atmosferę twórczej konkurencji i pozwala na stworzenie ciekawych rozwiązań.

• Burza pisania:

W metodzie tej głośne wypowiadanie swoich pomysłów, stosowane w „burzy mózgów”, zostało zastąpione zapisywaniem ich na specjalnie przygotowanych arkuszach, rozdanych sześciu osobom. Każda z nich ma jednorazowo podać trzy pomysły i przekazać sąsiadowi po upływie 5 minut. Następna osoba podaje kolejne trzy propozycje, nie pokrywające się z zapisanymi. Muszą być one nowe, modyfikujące lub rozwijające zgłoszone uprzednio propozycje. Problem jest sformułowany dla sześcioosobowego zespołu twórczego. Każdy z uczestników zapoznaje się ze zgłoszonymi dotychczas propozycjami a procedurę powtarza się do momentu, kiedy formularz wykona pełny obrót między uczestnikami. Dzięki temu w krótkim czasie zgłoszonych jest 18 pomysłów. Metoda ta jest jednak ograniczeniem swobodnego tworzenia.

• Metoda Gordona(syntetyka):

Prowadząc dyskusję kierownik grupy przedstawia problem w sposób jak najbardziej ogólny. W trakcie dyskusji zagadnienie ulega zawężeniu i jest bardziej szczegółowo definiowane. Gordon wyróżnia cztery rodzaje analogii: •bezpośrednia – za najbardziej twórczy i niewyczerpany rodzaj tej analogii Gordon uważa wnioskowanie z porównań występujących w przyrodzie zjawisk i ich działaniem zbliżonym do rozpatrywanego zagadnienia. Dzięki tej metodzie można w krótkim czasie zgromadzić wiele stosunkowo dobrych pomysłów. Polega ona na porównywaniu obiektów, takich jak: wyroby, zespoły, produkty, struktury, systemy zarządzania, itp. podobnych do siebie pod jakimś względem. Konkretnych odnośników, które dadzą się łatwo zauważyć i wyodrębnić. •personalna – (osobista, cielesna, utożsamiania się), polega na identyfikacji osoby poszukującej rozwiązania z problemem lub jego elementami składowymi. Metoda ta opiera się na przekonaniu, że prawa, wynalazki odkrywa się na sobie samym poprzez autoobserwację i autoanalizę. W ten sposób dochodzi się do nowych sformułowań, dzięki którym można lepiej i głębiej poznać badane zjawisko. Punktem odniesienia jest człowiek oraz jego odczucia. Takie eksperymentowanie na samym sobie doprowadziło do obalenia wielu mitów lub odkrycia wielu prawd. •symboliczna – różni się od pozostałych analogii sposobem opisu zjawiska. Wykorzystuje się w niej metafory, symbole, język poetycki. Pozwala to zauważyć najgłębsze podświadome skojarzenia, które powstają w wyniku symbolicznego przedstawiania zjawisk. Ten sam symbol może znaleźć odwzorowanie w różnych przejawach wiedzy i działalności ludzkiej. W sztuce jest on celem samym w sobie, w nauce i technice staje się tylko środkiem do osiągnięcia celu. Analogia symboliczna charakteryzuje się jakościowym ujmowaniem zjawisk, a także znacznie krótszym czasem ich wyrażania. •fantastyczna – odrywanie się od istniejącej rzeczywistości i puszczanie wodzy fantazji, wyobrażanie sobie sytuacji baśniowych. Pozwala to nie myśleć o ograniczeniach jakie niesie za sobą rzeczywistość i tworzenie rozwiązań całkowicie oryginalnych. Metodę tą cechuje wyrażanie pragnień oraz wyobrażeń rzeczy, zdarzeń, sytuacji, które w rzeczywistości nie istnieją. Prowadzi to do pobudzenia naszej wyobraźni i wywołania stanów psychicznych charakterystycznych dla marzeń sennych czy świata baśni. Jest to potrzebne do stworzenia czegoś zupełnie nowego, niekonwencjonalnego.

• Metoda morfologiczna:

Metoda ta służy do identyfikowania, indeksowania i liczenia wszystkich rozwiązań danego problemu. Metodę morfologiczną nazywa się często metodą produkowania wynalazków, gdyż sposób przeprowadzenia badania wymusza uporządkowanie do tymczasowych i potencjalnych propozycji i rozwiązań aby następnie również w wymuszony sposób połączyć je w nowe wartości. Pozwala ona a nawet narzuca łącznie w nowe wartości dwóch lub więcej obiektów, rozwiązań itp., chociaż pierwotnie wydawało się to niemożliwe. Dzięki tej metodzie mogą być ujawnione następujące możliwości rozwiązania problemu: znane sposoby rozwiązania; nowe, dotychczas nieznane rozwiązania; rozwiązania racjonalne; rozwiązania stosowane przez konkurencję; potencjalne kierunki rozwiązania; rozwiązania oryginalne; rozwiązania niemożliwe do realizacji na danym etapie rozwoju; rozwiązania nierealne.

Metody twórczego myślenia powinny być wprowadzone przez menedżerów w procesy decydowania, gdyż pozwalają na wyszukiwanie lepszych, bardziej nowatorskich sposobów rozwiązania problemów, niż te które tworzone są metodą tradycyjną. Ma to szczególne znaczenie dzisiaj, w epoce ostrej konkurencji, kiedy to firmy poszukują wszystkiego, co prowadzi do sprawniejszego i efektywniejszego ich funkcjonowania oraz zwiększa ich szansę przetrwania i powodzenia na rynku.