Pozycję prawną szlachty określiły wydawane przez królów z dynastii Jagiellonów przywileje. Przywileje szlacheckie w państwie polskim rozwijały się od początków XI wieku, aż do końca wieku XVI. Nadawanie przywilejów szlacheckich w Polsce zapoczątkował Leszek Biały, który to wydał pierwszy przywilej w 1210 roku. Ostatnim przywilejem były artykuły henrykowskie z 1573 roku. Przywileje przyczyniły się do wewnętrznego zróżnicowana szlachty polskiej od wyższej – magnaterii, arystokracji, do szlachty niższej. Można powiedzieć, że dzięki systemowi przywilejów w Polsce powstał stan szlachecki, wywodzący się ze średniowiecznego rycerstwa. Zagwarantowały one dominującą pozycję w państwie tej grupie społecznej, zarówno polityczną i gospodarczą, a także znacznie lepszą w porównaniu do innych stanów pozycję prawną. Demokracja szlachecka to ustrój, w którym decydującą i najważniejszą rolę odgrywała szlachta. Demokracja rozwijałą sie od początków XI wieku, aż do roku 1795, czyli upadek Rzeczpospolitej. Doprowadziła ona do zwiększenia poddaństwa chłopów, rozwoju gospodarki folwarczej i odsunięcia warstwy mieszczańskiej od władzy. Do stworzenia demokracji szlacheckiej przyczynił się przywilej nieszawski, który dawał sejmikom szlacheckim szerokie uprawnienia i pozwolił średniej szlachcie walczyć o swe interesy z Kościołem i możnowładcami. 29 lipca 1210 roku nadano przywilej w Borzykowicach. Nadany został przez Leszka Białego w okresie rozbicia dzielnicowego. Jego postanowieniami było: Zgoda na wolny wybór biskupa, swobodne obsadzanie urzędów kościelnych i niezależne sądownictwo osób duchownych Ostateczne zniesienie ius spolli. Przywilej w Cieni został nadany 5 maja 1228 roku przez Władysława Laskonogiego dla możnowładztwa małopolskiego. Nie był to więc przywilej stanowy. Okazją do nadania przywileju było powołanie Laskonogiego na opiekuna małoletniego Bolesława Wstydliwego. Dokument potwierdzał odrębność ziem dzielnicowych, określał prerogatywy urzędników dzielnicowych a także zapewniał przestrzeganie przywilejów w przyszłości. Był również obietnicą zachowania praw poszczególnych panów krakowskich i sandomierskich oraz zobowiązaniem księcia do nienakładania nowych ciężarów i podatków na szlachtę. Przywilej budziński przywilej nadany polskiej szlachcie w Budzie przez Ludwika Węgierskiego w 1355 roku. Ludwik Węgierski nadał ten przywilej w zamian za obietnicę szlachty, że w przypadku, gdyby Kazimierz Wielki nie miał legalnego męskiego potomka, to szlachta wyrazi zgodę na to, że Ludwik Węgierski koronuje się na króla Polski. W przywileju tym król zobowiązywał się do nienakładania nowych podatków i pokrywania strat, które szlachta ponosiła w wyprawach zagranicznych. Ponadto Ludwik Węgierski zobowiązał się, że w czasie podróży będzie utrzymywał się ze środków własnych. Przywilej w Koszycach wydany przez Ludwika Węgierskiego w 1374 roku. Został on wydany dla ogółu szlachty. Okolicznością nadania był wybór jednej z córek Ludwika – Jadwigi na króla Polski. Treść przywileju dotyczyła wprowadzenia stałego podatku z łanu kmiecickiego (podatek ten został zmniejszony z 12 do 2 groszy z łana rocznie). Był on także potwierdzeniem przywileju nadanego w Budzie oraz postanowieniem budowy zamków warownych dla szlachty na koszt króla. Przywilej Piotrkowski 1338 rok Władysław Jagiłło Zobowiązywał króla do wykupywania rycerzy z niewoli również jeśli dostali się do niej w czasie wojny w granicach Polski, zabraniał powierzania urzędów starosty i sędziego ziemskiego na danej ziemi jednej osobie. Przypodobanie się władcy szlachcie. Przywilej czerwiński wydany został 23 lipca 1422 roku w czasie sejmu obozowego szlachty przed wyprawą przeciwko Krzyżakom. Jego twórcą był Władysław Jagiełło. Dokument zakazywał łączenia stanowiska sędziego ziemskiego i starosty w jednym ręku, a także gwarantował szlachcie nietykalność majątkową bez wyroku sądu. Odtąd sądy miały sądzić według prawa pisanego, a król musiał uzyskać zgodę rady królewskiej na bicie monety. W zamian za gwarantowane przywileje, władca uzyskał pomoc w wojnie przeciwko zakonowi krzyżackiemu. W roku 1423 kolejnym przywilejem był Statut Warcki, nadany przez Władysława Jagiełło. Dzięki temu przywilejowi szlachta mogła wykupić majątki sołtysów i sam wycenićwartość sołectw oraz ograniczono wychodzeństwo chłopów ze wsi. Przywilej Jedleńsko- Krakowski 1430, 1433, nadany perzez Władysława Jagiełło. Przywilej głosił o nietykalności osobistej i majątkowej szlachty, " nikogo nie będziemy więzić bez wyroku sądowego", tylko szlachcic mógł zostać dostojnikiem kościelnym. Przywileje cerekwicko – nieszawskie wydane przez Kazimierza Jagiellończyka w 1454 roku w celu udziału szlachty w wojnie trzynastoletniej z Krzyżakami. Potwierdzały wszystkie dotychczasowe przywileje. Król bez zgody szlachty nie mógł ustalać podatków, zwoływać sejmu, jego rola była bardzo ograniczona. Należy zauważyć, że przywilej ten stał się podstawa polskiego parlamentaryzmu. Statuty piotrkowskie wydane zostały przez Jana Olbrachta w 1496 roku. Ceną miał być udział szlachty w wyprawie na Mołdawię. Należy pamiętać, że był to okres dużego rozwoju gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej. Dokument ten ograniczył wychodźstwo chłopów ze wsi do jednego w ciągu roku. Również tylko jeden przedstawiciel rodziny chłopskiej mógł zmienić zawód i iść do miasta. Szlachta zwolniona została z opłat celnych na towary własne i sól. Wprowadzono zakaz kupowania ziemi przez mieszczan, przez co zaczęła je nabywać szlachta. Wojewodowie zaczęli ustalać ceny maksymalne na towary miejskie. Artykuły henrykowskie, akt sformułowany w 1573 na sejmie elekcyjnym podczas wyboru Henryka Walezego, określający podstawowe zasady ustrojowe rzeczpospolitej szlacheckiej. Do przestrzegania artykułów henrykowskich musiał się zobowiązać każdy nowo obrany władca pol. Stanowiły prawo niezmienne, jednakowe dla każdego króla, i były zatwierdzane przez wszystkich kolejnych władców. Panujący zobowiązywał się w nich do przestrzegania zasady elekcji viritim, zwoływania sejmu co dwa lata, niewypowiadania wojny i niezawierania pokoju bez zgody senatu, nienakładania podatków i niepowoływania pospolitego ruszenia bez zgody sejmu oraz do utrzymywania wojska kwarcianego. Ponadto król uznawał prawo szlachty do wypowiedzenia mu posłuszeństwa, gdyby nie dotrzymał któregoś z postanowień artykułów henrykowskich. Nad ich realizacją czuwało 16 senatorów rezydentów. Pierwszym królem, któremu przedłożono do podpisania artykuły henrykowskie był Henryk Walezy, który odmówił zatwierdzenia ich. Uczynił to dopiero w 1576 Stefan Batory. Rozwój przywilejów szlacheckich miał ogromne znaczenie dla państwa polskiego, łączył się, bowiem z dominacją szlachty w życiu gospodarczym, politycznym, kulturalnym Rzeczpospolitej. Przywileje szlacheckie miały ogromny wpływ na całe funkcjonowanie państwa polskiego, wszystkie decyzje króla musiały opierać się na zgodzie szlachty. Nie było praktycznie dziedziny życia politycznego, gospodarczego, społecznego, kulturalnego, w której to, najważniejszej roli nie odgrywałaby szlachta.