"Wesele" jako dramat symboliczny

Żyjący w okresie Młodej Polski Stanisław Wyspiański napisał dramat pt. „Wesele”. Jest on nie tylko odzwierciedleniem prawdziwego wesela, które odbyło się po ślubie Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny, ale też ukazaniem problemów dotyczących polityki kraju i problemu odrodzenia się ojczyzny. Dzieło obfituje w symbole, którymi są pojawiające się widma, przedmioty i alegoryczne wydarzenia. Wydaje się, że w wypowiedzi każdej z postaci dramatu zawarte jest przesłanie albo pouczenie, jak było w przypadku chochoła – najbardziej wieloznacznej postaci.

Żyjący w okresie Młodej Polski Stanisław Wyspiański napisał dramat pt. „Wesele”. Jest on nie tylko odzwierciedleniem prawdziwego wesela, które odbyło się po ślubie Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny, ale też ukazaniem problemów dotyczących polityki kraju i problemu odrodzenia się ojczyzny. Dzieło obfituje w symbole, którymi są pojawiające się widma, przedmioty i alegoryczne wydarzenia. Wydaje się, że w wypowiedzi każdej z postaci dramatu zawarte jest przesłanie albo pouczenie, jak było w przypadku chochoła – najbardziej wieloznacznej postaci. Pierwszą mistyczną, tajemniczą i nadprzyrodzoną postacią jest wspomniany wcześniej chochoł, który swoim pojawieniem zapowiada nadejście kolejnych widm i zjaw. Tak też się dzieje, gdyż po krótkim czasie Marysiu ukazuje się Widmo. Jest to naprawdę jej zmarły ukochany, będący symbolem romantycznej, cennej miłości, trwającej nawet po śmierci, jest on romantycznym kochankiem. Kolejną zjawą jest Stańczyk, błazen, który ukazuje się Dziennikarzowi. Poprzez swoje żarty i szyderstwa wytyka on opieszałość i zakłamanie pracownikowi gazety. Jest to ukazanie postawy ówczesnej prasy wobec wydarzeń politycznych, a także zachowanie się niektórych grup społecznych. Czarny Rycerz, widmo Poety, potępia postawę cierpienia i dekadentyzmu. Jest on symbolem potęgi dawnej Polski, odwagi Polaków i świetności historii kraju. Hetman zjawia się przed Panem Młodym. Symbolizuje zdradę narodową, kosmopolityzmu, przypomina on tragiczne wydarzenia z historii Polski. Hetman demaskuje również powierzchowność ożenku szlachty z chłopstwem i ujednolicanie się tych dwóch warstw społeczeństwa. Dziadowi zjawia się upiór – znak czasów rabacji galicyjskiej. Był on krwawym i okrutnym mścicielem ludu, podobnie jak Hetman przypomina tragiczne wydarzenia i ostrzega przed możliwością powtórzenia się historii. Chronologicznie do akcji dramatu, postacią, która pojawia się po widmie Upiora, jest Wernyhora. Jednak przed tą postacią należy omówić znaczenie Chochoła. Jest to jeden z najbardziej wieloznacznych symboli „Wesela”. Jest jednocześnie symbolem martwicę i uśpienie narodu, symbol idei żywej, która zrealizuje się dopiero w przyszłości albo symbol idei odłożonej do realizacji w przyszłości. Chochoł może być również symbolem śmierci, bierności, ale z drugiego punktu widzenia odrodzenia się i zmartwychwstania kraju. Jego pojawienie łączy się z pojawieniem się Wernyhory, który ukazuje się Gospodarzowi z „rozkazem” zebrania chłopstwa i zorganizowania walki o wolność i odrodzenie. Wernyhora zapowiada nadejście niezwykłych wydarzeń i gości. Dał on Gospodarzowi złoty róg – symboliczny przedmiot symbolizujący ideę wolności, niepodległości oraz zapowiedź pobudki do walki, siły, która zmobilizuje naród do boju. Gospodarz jest jedna zbyt pijany i powierza róg parobkowi Jaśkowi, który schyliwszy się po „czapkę z piór” gubi złoty przedmiot, co jest symbolem utraty szansy na powstanie. Jego czapka, krakowska z pawim piórem to symbol wartości materialnych, przyziemnych, dla których niektórzy egoistycznie rezygnują ze szczytnych celów: np. walki o niepodległość. Należy wspomnieć o symbolu, jakim jest złota podkowa zgubiona przez jeźdźca. Oznacza ona szczęście jednostki. Potajemnie chowa ją Gospodyni, co jest symbolem chciwości i dbałości wyłącznie o własne dobro. Wszystkie sceny rozgrywają się w bronowickiej chacie, będącej odzwierciedleniem polskiej sceny narodowej. „Wesele” Wyspiańskiego ma charakter pesymistyczny. Świadczą o tym słowa Chochoła wypowiedziane pod koniec wydarzeń utworu: „Miałeś chamie złoty róg”. Oznacza to nic innego, jak utratę szansy na wolność, przez brak odpowiedzialności i bierność wobec wydarzeń, brak woli walki i egoistyczne dbanie o własne interesy. Dramat jest także ostrzeżeniem przed postawami ukazanymi w utworze, co ma nas uchronić przed powtórzeniem się historii. Symbolika „Wesela” zmusza czytelnika do myślenia, powodując, że idee przez nią przekazane pozostają mu w pamięci, a i treść utworu jest bogatsza, wielowątkowa i barwna.