Kazimierz Wielki ,był królem Polski od 1333r. Okazał się wybitnym monarchą, za jego panowania wzrastała liczba ludności , zakładano nowe wsie i brano pod uprawę nowe obszary ,kontynuowano tym samym zapoczątkowaną w XII wieku kolonizację wiejską. Kazimierz lokował nowe miasta i reorganizował stare. ,,Zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną ”(zamki, mury miejskie, kościoły, ratusze). Sprowadzał rzemieślników ,kupców i górników z zagranicy. Uregulował prawnie wydobycie soli w Wieliczce . Uważa, się ,że Bochnia za czasów Kazimierza Wielkiego była największym i najbogatszym miastem w Małopolsce. W Kronice Katedralnej Krakowskiej tak scharakteryzowano panowanie ostatniego Piasta pod względem osiągnięć osadniczych : ,,Za jego także czasów w borach, lasach, zagajnikach i w miejscach porosłych krzewami zostało osadzonych tyle wsi i miast, ile niemal było kiedy indziej w Królestwie Polskim”. Kazimierz Wielki często odwiedzał Bochnię, na jego rozkaz rozbudowano zamek żupny w stylu gotyckim, po którym teraz została zaniedbana ruina przy ulicy Planty 3. Powszechnie przyjęto, że stosunek Kazimierza Wielkiego do Bochni świadczy o jej szczególnym wyróżnieniu. Zainteresowanie króla Bochnia zawdzięczała swym kopalniom oraz handlu solą, jak również przed nią istniały większe możliwości rozwoju niż przed innymi miastami Małopolski. Miejscowa tradycja utożsamia z Kazimierzem Wielkim najświetniejszy okres rozwoju gospodarczego w Bochni. Wybudowano wówczas :obronne mury(z basztami i czterema bramami), zamek żupny, wytyczono rynek, gotycki ratusz w rynku jak i nadano wielkie przywileje handlowe. Kazimierz Wielki najwięcej wysiłków gospodarczych włożył w Małopolskę, kierował się politycznym i gospodarczym zamysłem. Wynikało to z faktu, iż na terenie Bochni znajdowały się żupy solne, które dostarczały skarbowi państwa potężnych przychodów. Za jego czasów wybito szyb nazwany „Regis” (Królewski), którego budowa pozwoliła na odkrycie obfitych pokładów solnych. Dużym osiągnięciem była ordynacja górnicza uchwalona w 1368 r., którą można nazwać swoistym statutem salin bocheńsko-wielickich. Przepisy ordynacji nie zawsze regulowały wszystkie sprawy w kopalni, jednak umożliwiły reformę i sprawne zarządzanie tym największym przedsiębiorstwem monarchy. Ustawa żupna z 1368r.stwierdza,że handel solą, był przywilejem mieszczan wielickich, bocheńskich i krakowskich. Wprowadzono również obowiązek utrzymywania przez żupy po sześciu jałmużników w Bochni i tyle samo w Wieliczce. Produkcja soli w Bochni już w XIII była niewątpliwie bardzo duża, szyb natrafiał na pokłady soli . Król Kazimierz Wielki wzniósł również w Bochni kościół pod wezwaniem Krzyża Świętego, na miejscu którego znajduje się dziś I Liceum Ogólnokształcące imienia Kazimierza Wielkiego. Blisko kościoła Św. Krzyża wzniesiono przytułek dla chorych i okaleczonych przy pracy górników. Kazimierz Wielki wydał w 1357r. ,podczas pobytu w Bochni, przywilej na mocy którego zezwalał radzie miejskiej wznieść przytułek pod wezwaniem św. Krzyża. Ponad to na żupach ciążył obowiązek utrzymywania szpitali dla kalek górniczych, które zostały ufundowane przez króla w Bochni 1357r. Szpital stanął poza murami miasta na terenie dzisiejszej ulicy Świetokrzyskiej, Orackiej i Ludwika Stasiaka, przy szpitalu wybudowano kaplicę. Rozwój żupy miał duży wpływ na życie mieszkańców Bochni, rozwijały się dzięki temu cechy rzemieślnicze. Na potrzeby kopalni musiało pracować setki ludzi, zatrudnionych w samej żupie lub w cechach rzemieślniczych. Wszystkie warstwy społeczne w Bochni ciągnęły zyski z kopalni. Kazimierz Wielki w 1337 r. wydali przywileje zwalniające mieszczan bocheńskich z opłat celnych na terenie całego państwa. Niezwykła łaskawość z jaką Kazimierz Wielki odnosił się do Bochni mogła wynikać z faktu, iż bocheński proboszcz był niezwykle wyrozumiały dla królewskich ekstrawagancji , gdyż obyczaje Kazimierza Wielkiego były dość niesforne oraz luźne. Królowi niezwykle przypadła do gustu żona żupnika Paulina Cavallo, wyróżniająca się ponad wszystkie bocheńskie panie urodą. Jednak jego słabości w życiu prywatnym, nie miały wpływu na sprawy dotyczące państwa-był wybitnym monarchą. W 1871 r. wdzięczni bochnianie wystawili Kazimierzowi Wielkiemu pomnik na środku rynku. “. Na uroczystości odsłonięcia pomnika było wielu mieszkańców miasta, ale także przybyli mieszkańcy innych miejscowości, również z zaboru pruskiego. Jedna z gazet pisała wtedy, że Kraków nie postawił pomnika największemu z naszych królów przez niedbalstwo, za to mała mieścina Bochnia upomniała się o to, aby go uczcić.

Bibliografia ,,Kazimierz Wielki: Jego stosunek do Bochni i Bocheńszczyzny” – Stanisław Fischer ,,Wielka historia Polski-Dzieje Polski piastowskiej- Jerzy Wyrozumski ,,Szkolny słownik historii Polski”- Jerzy Pilikowski www.mojabochnia.pl