Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie inaczej zwany zakonem krzyżackim powstał podczas wypraw krzyżowych w latach 1190-1198. Był zakonem rycerskim, który miał chronić pielgrzymów zmierzających do Ziemi Świętej. Na ziemiach pruskich w okresie lat 1222-1223 między innymi książęta Władysław Odonic i Konrad Mazowiecki prowadzili akcję chrystianizacyjną. W efekcie w 1226 roku książę mazowiecki, Konrad zaprosił Zakon na swoje terytoria i nadał im dwa lata później Ziemie chełmińską, i michałowską. W 1234 roku papiestwo przyznało Krzyżakom zgodę na prowadzenie misji chrystianizacyjnych na jednej trzeciej pogańskiego obszaru a w 1243 otrzymali pełny zakres terytorium Prus. Czas panowania Krzyżaków nad Bałtykiem określa się na lata 1226 do 1525. W 1525 roku doszło do sekularyzacji Zakonu w Prusach na mocy traktatu krakowskiego. Wpływy terytorialne Krzyżaków obejmowały Pomorze Gdańskie, Ziemie Chełmińską i Michałowską, Inflanty, Kurlandię, Żmudź i Prusy Książęce. Obecność Zakonu Krzyżackiego na tych obszarach należy oceniać zarówno pod względem politycznym, kulturowym jak i religijnym. Krzyżacy problem religijny Prus traktowali jako pretekst do zdobycia nowych terenów, co w zamian skutkowało polepszeniem się ich sytuacji ekonomicznej. Działalność Zakonu Krzyżackiego w Prusach rozpoczęła się wraz z wydaniem przez cesarza Fryderyka II dokumentu w Rimini, w 1226r., który pozwalał Krzyżakom na stworzenie własnego państwa na ziemiach podbitych w Prusach. W 1234 papież Grzegorz IX zatwierdził dokument i obrał nowe państwo pod swoją opiekę. Na początku lat 30 XIII wieku opanowali Ziemię Chełmińską, założyli swoją warownię w Toruniu i rozpoczęli podbój Prus, który datuje się na 1230-1283 rok. W 1231 roku przekroczyli Wisłę i rozpoczęli systematyczny podbój. W pierwszej fazie umocnili się na terenie ziemi chełmińskiej, skąd atakowali kraj Pomezanów przy udziale rycerstwa niemieckiego. Po dziesięciu latach wojska zakonne stały nad brzegiem Pregoły a po czterdziestu dotarły nad Niemen. W 1237 roku Zakon Krzyżacki połączył się z Zakonem Kawalerów Mieczowych co spowodowało uzyskanie kontroli nad Inflantami. W 1242 roku książę pomorski Świętopełek poparł wybuch powstania pruskiego wypowiadając wojnę Zakonowi. Krzyżacy mający po swojej stronie rycerstwo niemieckie skłonili księcia do podpisania w 1249 roku układu w Dzerzgoniu. Po stabilizacji władzy na obecnych terenach Zakon rozpoczął podbój Prus Dolnych i Sambii, przyczym pomógł im król czeski. W 1260 roku doszło do wybuchu drugiego powstania, które przez determinacje rycerzy zakonnych i pomoc Niemiec znów zakończyło się klęską dla Prus. Porażka była końcem podboju ziem pruskich a Krzyżacy stworzyli w 1283 roku własne państwo nad Bałtykiem. Kolejne ziemie zdobywane były przez bezprawne zagarnięcia Pomorza Gdańskiego w 1308-1309 roku. Władysław Łokietek rozpoczął pertraktacje z Krzyżakami wskutek zajęcia Pomorza przez Brandenburczyków. Krzyżacy zajęli połowe grodu Gdańskiego i wspólnie z polską załogą rozpoczeli oblężenie miasta. W 1308 roku miasto zostało zdobyte przez Krzyżaków wskutek konfliktu strony zakonnej i polskiej. Rycerze na przełomie 1308 i 1309 zdążyli zająć całe Pomorze Gdańskie. Przejęcie ziem wzmocniło państwo zakonne i doprowadziło do przejęcia kontroli nad handlem wiślanym. W tych samych latach została przeniesiona również stolica Państwa Zakonnego z Wenecji do Malborka. Po przymierzu z Janem Luksembusrkim w 1327 roku Krzyżacy uderzyli na Kujawy i Wielkopolskę. Zwycięstwo Władyslawa Łokietka pod Płowicami w 1331 roku nie osłabiło Zakonu. Koalicje krzyżacko- luksemburską rozbił dopiero Kazimierz Wileki. Skłoniło to obie strony do podpisania pokoju w Kaliszu w 1343 roku, jednak Pomorze nadal pozostało przy Państwie Zakonnym. Krzyżacy nie uznali również dwóch wyroków sądów papieskich, nakazujących zwrot ziem Polsce. W trakcie zmagań z Prusami dochodziło do starć wojsk zakonnych i litewskich. W latach 1285-1325 Krzyżacy atakowali również Żmudź i Ruś Czarną. Niebezpieczeństwo podboju Litwy przez Zakon skłoniło Jagiełłę do zawarcia przymierza z Polską, czego efektem była unia w Krewie, w 1385 na podstawie, której Władysław Jagiełło po przyjęciu chrztu ożenił się z królową Jadwigą i został królem. W wyniku konfliktu Krzyżaków ze Żmudziom, pogranicze żmudzkie uległo wyludnieniu, ale terenów tych nigdy Krzyżacy nie zdobyli. „Wielka Wojna” w 1409-1411 roku i zwycięstwo sił polsko- litewskich pod Grunwaldem, nie przyniosło wyzwolenia ziem zajetych przez Krzyżaków. Po klęsce grunwaldzkiej Henryk von Plauen obsadził i obronił Malbork a Wacław Czeski i Zygmunt Węgierski, skłonili króla polskiego do podpisania pokoju w Toruniu, w 1411 roku. Zwycięstwo nad Krzyżakami dowiodło, że potęga Zakonu nie jest niedpokonania. W 1454 roku wybuchło powstanie zbrojne, które zapoczątkowało wojnę trzynastoletnią. Klęska Zakonu w wojnie spowodowała utratę samodzielności państwa krzyżackiego i znaczne okrojenie terytorium. Na mocy drugiego pokju toruńskiego do Polski przyłączono Pomorze Gdańskie z ziemią chełmińską oraz zachodnią część Prus z Warmią, Elblągiem i Malborkiem. Wielki Mistrz został również wasalem króla polskiego. Warunki pokoju były jedną z największych porażek Zakonu, gdyż prowadziły one bezpośrednio do jego upadku, któremu nie potrafili zapobiec też dwaj ostani wielcy mistrzowie. Od 1501 roku przywódcy krzyżaccy odmawiali składania hołdu lennego władcom Polski, co stało się powodem wojny polsko- krzyżackiej w 1519-1521. Po przegranej wojnie w 1525 roku wielki mistrz Albrecht Hohenzollern przyjął luteranizm i sekularyzował Zakon. Państwo Zakonne zostało zmienione w świeckie, dziedziczne księstwo, które pozostało lennem Królestwa Polskiego. Inflancka część Zakonu utrzymała się do 1561 roku kiedy to ostatni mistrz krajowy Gotthard Kettler sekularyzował Zakon i został księciem Kurlandii, pod ziwerzchnością Polski i Litwy. Po podboju każdej ziemi Krzyżacy natychmiast zakładali zamki obsadzane stałą załogą. W zamkach utrzymywali się przez zimę, a wiosną ruszali na podbój. Lokowali swoje miasta na prawie niemieckim i wzorowali samorząd na prawie magdebusrkim. Krzyżacy stosowali dokładnie przemyślany układ urbanistyczny i korzystną lokalizacje. Stworzyli prawo chełmińskie na podstawie, którego powstało ponad 220 ośrodków miejskich. Można wyróżnić trzy główne rodzaje zabudowań urbanistycznych- szachownicy stosowanej w Chełmnie, zabudowania grzebieniowe w Gdańsku i ulicowe w Malborku. Zakon wznosił wiele fortyfikacji. Budowano młyny, spichlerze i zamki. W pierwszym okresie zajmowania Prus Krzyżacy pełnili rolę kulturotwórczą, budowali zamiki, grody warowne, szlaki handlowe i komunikacyjne. Ważnym aspektem jest również spór z Pawłem Włodkowicem o sposoby nawracania. Włodkowic musiał w swojej doktrynie udowodnić, że Polska prowadziła wojnę słuszną i sprawiedliwą, a Zakon był działającym w złej wierze napastnikiem, łamiącym prawa boskie i ludzkie. W 1412 roku Włodkowic po raz pierwszy brał udział w negocjacjach z Krzyżakami. Rozgłos i uznanie zdobył jednak podczas soboru w Konstancji w latach 1414-1418, na którym hierarchowie Kościoła i władcy świeccy rozmawiali o najważniejszych sprawach Europy, w tym o sporze polsko-krzyżackim. Europa opowiadała się za Zakonem, w znacznej mierze dzięki propagandowemu pismu Jana Falkenberga. Ten krakowski dominikanin, działał na usługi Krzyżaków i napisał “Satyrę na herezje i inne nikczemności Polaków oraz ich króla Jagiełły”. Zarzucał stronie polskiej sprzymierzenie się z poganami i heretykami w wojnie przeciwko Zakonowi. Pod Grunwaldem walczyli po naszej stronie poganie, prawosławni i husyci, a pod sztandarami krzyżackimi rycerstwo z Europy Zachodniej. To komplikowało nasze położenie, dlatego Włodkowic musiał przełamać ten niesprzyjający Polsce klimat polityczny. Próbując to uczynić, odwoływał się on między innymi do poglądów papieża Innocentego IV. Argumentację ks. Włodkowica w sporze z Krzyżakami sprowadza się głównie do trzech zasadniczych kwestii: praw narodów, w tym pogańskich, wojny sprawiedliwej oraz zasadności istnienia samego zakonu krzyżackiego. 9 marca 1422 trybunał papieski ogłosił korzystny dla Polski werdykt.  Włodkowic w swoich wywodach podkreślał, że Krzyżacy swoje posiadłości w Prusach, Inflantach oraz na Żmudzi uzyskali bezprawnie, w tym na mocy sfałszowanych nadań, przez co powinni byli z nich zrezygnować. Włodkowic twierdził, że przez ten fakt można im je odebrać siłą, udowodnił, że wspieranie Krzyżaków samo w sobie jest już grzechem. Włodkowic jednak na takich rozważaniach nie poprzestał. Posunął się dalej, kwestionując legalność istnienia zakonu. Wskazywał, że wbrew swojej nazwie Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie nigdy nie posiadał szpitala w Jerozolimie, oraz że Ziemia Święta jest w rękach muzułmanów, wobec czego działają oni w innym miejscu i w innych okolicznościach, niż te przewidziane w przywilejach. Nie mogą zatem przestrzegać dwóch reguł, do których stosowania się byli zobowiązani: reguły joannitów oraz templariuszy. Wynika z tego to, że Zakon funkcjonuje nielegalnie, więc ich organizacja powinna zostać przez sobór powszechny rozwiązana. Swoje wywody doprowadził Włodkowic do twierdzenia, iż zakon jest heretycką sektą. Działalność Zakonu oceniana jest zazwyczaj negatywnie. Kwestia chrystianizacji ziem pruskich była dla nich pretekstem do budowy własnego państwa. Działania podejmowane przez Zakon były zawsze usprawiedliwiane misją chrystianizacyji. Według mnie przez takie działanie, Krzyżaków można nazwać najeźdzcami. Zakon wpłynął również pozytywnie np. na rozwój gospodarczy czy kulturowy i religijny. Jednak w mojej ocenie czyny negatywne Zakonu przeważają nad pozytywnymi. Podboje i okrucieństwo Krzyżaków nie powinny być usprawiedliwiane misjami chrześcijańskimi, gdyż jest to obraza religii. W Europie było również coraz mniej państw pogańskich przez co Zakon, aby móc kontynuować swą działalność musiał usilnie szukać nowych wrogów. Moim zdaniem obecność Zakonu nad Bałtykiem znacząco wpłynęła na wydarzenia i kulturę średniowiecza.