Wersalski traktat pokojowy 1919- kończący I wojnę światową, podpisany przez Niemcy i państwa zwycięskiej koalicji. Ustalał nowy porządek terytorialny i polityczny w Europie, tzw. system wersalski.W wyniku układu Niemcy utraciły ok. 6,5 mln ludności i ok. 70,5 tys. km2, na rzecz: Francji(Alzację i Lotaryngię),Belgii, Polski(Wielkopolskę i Pomorze Gdańskie), Czechosłowacji. Utworzono Wolne Miasto Gdańsk. Na terenie Szlezwiku, Górnego Śląska, Warmii i Mazur miały być przeprowadzone plebiscyty, niemieckie kolonie podzielono pomiędzy zwycięzców i przekazano pod opiekę Ligi Narodów. Wprowadzono demilita- ryzację strefy nadreńskiej, ograniczono liczebność armii niemie- ckiej do 100 tys., wprowadzono zakaz posiadania czołgów, lotnictwa, okrętów podwodnych, nakazano zniszczyć fortyfikacje. Na Niemcy nałożono obowiązek wypłaty odszkodowań woje- nnych(132 mld marek). Konferencja waszyngtońska–(12 listopada 1921-6 lutego 1922) w Waszyngtonie. Zwołana w sprawie uregulowania sytuacji na Dalekim Wschodzie i Oceanie Spokojnym po zakończeniu I wojny światowej, awansu Japonii do rangi wielkiej potęgi oraz w celu ograniczenia zbrojeń morskich. Uczestniczyły w niej Stany Zje- dnoczone, Japonia, Chiny, Wielka Brytania, Francja, Włochy, Belgia, Holandia oraz Portugalia. „Traktat pięciu”- limity tonażu, proporcje flot wojennych USA, Wielkiej Brytanii, Japonii, Francji i Włoch. Zakazał budowy pancerników oraz ograniczył wypor- ność okrętów.„Układ dziewięciu”, podkreślał utrzymanie amery- kańskiej polityki “otwartych drzwi”, tj. jednakowych praw ekspansji gospodarczej w Chinach. W “układzie czterech” przyobiecały sobie konsultacje w razie ich zagrożenia przez inne państwo. Faszyzm we Włoszech-Benito Mussolini, który w 1919 r. założył organizację weteranów, przekształconą dwa lata później w Naro- dową Partię Faszystowską. Ideą faszystów była walka, którą wy- powiedzieli wszystkim obwinianym o kryzys: kapitalistom i socjali- stom, liberałom i komunistom, pacyfistom, chadekom i zagrani- cznym imperialistom. Podstawową metodą działania faszystów stał się terror - zastraszanie, napady, zabójstwa, zamachy, porwania zakładników, a nawet publiczne tortury. Wielki kryzys-Szybko spadła produkcja przemysłowa, wzrosło bezrobocie, doszło do pauperyzacji ludnościnożyce cenowe – ogromna różnica między cenami na artykuły rolnicze,a cenami na produkty przemysłowe. Roosvelt wprowadził interwencjonistyczną politykę “New deal” , czyli “nowego ładu”. W jej ramach ograniczono produkcję rolną i podniesiono ceny artykułów rolnych. Podjęto walkę z bezrobociem poprzez organizowanie wielkich robót publicznych. Dojście Hitlera do władzy 1919-(NSDAP) Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotnicza 1932-prezydent Hindenburg powierzył stanowisko kanclerza Hitle- rowi. By pozbyć się komunistów z instytucji i urzędów niemieckich Hitler w 1933 roku podpalił Reichstag i obarczył za to kręgi komunistyczne. Kolejnym krokiem była delegalizacja wszystkich istniejących partii politycznych oprócz NSDAP.Dla przejęcia pełni władzy przez Hitlera jedyną przeszkodą były partyjne oddziały SA, na czele z Röhmem. W 1934 roku w czasie tzw. “nocy długich noży”, oddziały SS wyrom- dowały całe kierownictwo SA. Po śmierci prezydenta Hindenburga Hitler przejął i ten urząd. System Stalinowski-W 1924 roku po śmierci Lenina władzę w ZSRR przejął Stalin. W 1927 roku doszedł on do wniosku, że ZSRR udało się w znacznej mierze odbudować przemysł ciężki i należy przystąpić do jego zdecydowanej rozbudowy. W tym celu opracowano 5-letni plan industrializacji. W wyniku realizacji planu 5-letniego: powstało 1500 zakładów przemysłowych, rozbudowano linię kolejową. Dwukrotnie wzrosła liczba zatrudnionych w gospodarce narodowej. Realizowano plan elektryfikacji, podwoiła się produkcja przemysłowa i energii ele- ktrycznej, wzrósł poziom wytopu stali i żelaza, zbudowano kanał Białomorski oraz kanał Moskwa-Wołga. W 1936 roku wprowadzono nową konstytucję, która gwarantowała prawa obywatelskie, prawo republik do wystąpienia z federacji, a władzę w państwie przekazywa- ła w ręce Rady Najwyższej. 1922-(ZSRR ) Socjalistyczny Związek Republik Radzieckich 1922-porozumienie w Rapallo (między Niemcami i ZSRR)- rezygnacja z roszczeń z tytułu poniesionych kosztów wojennych i odszkodowań wojennych; Uregulowanie prawne kontrowersji wynikłych z okresu I WŚ ; Przywrócenie dyplomatycznych stosunków między Rzeszą Niemiecką i Rosyjską Socjalistyczną Republiką Rad. 1925-ukad w Locarno (Niemcy-Belgia; Niemcy-Francja).Traktat gwaran- tował nienaruszalność granicy niemiecko-belgijskiej i niem.-francuskiej. Potwierdzając nienaruszalność swych granic zachodnich równocześnie odmówiły gwarancji w odniesieniu do granic z Polską i z Czechosłowacją. 20 luty 1919- konstytucja mała-Określała ustrój Rzeczypospolitej jako demokratyczny. Władzą naczelną był Sejm Ustawodawczy, jego przed- stawicielem i wykonawcą uchwał - Naczelnik Państwa, sprawujący również naczelne dowództwo nad siłami zbrojnymi. Naczelnik powoły- wał rząd w porozumieniu z sejmem i był przed nim, wraz z rządem, odpowiedzialny. Każdy akt państwowy Naczelnika Państwa wymagał kontrasygnaty właściwego ministra. 17 marca 1921-konstytucja marcowa-ustalała republikańską formę państwa (Republika) i deklarowała zwierzchność narodu. Konstytucja marcowa gwarantowała niezawisłość sądów, zapewniała swobodę zachowania praw językowych i kulturowych mniejszościom narodowym. Uwzględniała szeroki samorząd terytorialny, gwarantowała podstawowe prawa i swobody obywatelskie. Wprowadzała obowiązek powszechnego i bezpłatnego nauczania w zakresie szkoły podstawowej.