Science-fiction jest to gatunek literacki i filmowy, a także gier komputerowych, o fabule wyznaczanej przez przewidywane osiągnięcia nauki i techniki oraz ukazującej wpływ tychże przewidywań na życie jednostki albo społeczeństwa. Fantasy naukowa, razem z fantasty i horrorem, jest zaliczana do gatunku fantastyki. Science-fiction, w większości przypadków, ukazuje wydarzenia które są umiejscowione w przyszłości wobec czasów danego autora i opiera się na hipotetycznym rozwoju dziedzin nauki i techniki. Zwykle powieść fantastycznonaukowa posiada takie cechy jak: specyficzny typ czasoprzestrzeni, neologizmy powiązane z rozwojem nauki i techniki, kontakty z obcymi cywilizacjami, podróże w czasie, cudowne lub tragiczne skutki wynalazków technicznych lub osiągnięć nauki. Najbardziej charakterystycznymi motywami science-fiction to umiejscawianie akcji w odległych, nie do końca zbadanych galaktykach, zamknięcie jej na pokładzie statku kosmicznego, wędrówki w czasie i przestrzeni, kontakty z obcymi cywilizacjami. Lecz akcja danego dzieła fikcji naukowej może też się w całości odgrywać na naszej planecie, jedynie z lekko zmienioną wizją reali przyszłości, lub też w czasach równoległych do rzeczywistości.

Fantasy jest gatunkiem literackim lub filmowym, a także gier komputerowych, który jako główny składnik fabuły lub świata przedstawionego używa magicznych i nadprzyrodzonym, nienaturalnych form. Fantasy odróżnia się tym od science-fiction lub horroru, iż nie opiera się na tematyce naukowej lub grozy. Jednak, bądź co bądź, wszystkie te gatunki zawierają się w pojęciu fantastyki, przez co każda z nich posiada cechy i motywy mniej lub bardziej ważne w pozostałych gatunkach. Głównymi cechami fantasy są elementy niewystępujące w realnym świecie i niemożliwe do wytłumaczenia przez naukę; tymi cechami są: magia, mityczne lub baśniowe istoty, nadnaturalne, nieludzkie moce. Fabuła powieści fantasy jest umiejscowiona w świecie fikcyjnym, wymyślonym przez autora na potrzebę dzieła, w którym działają podstawowe prawa fizyki i biologii oraz magia i nadnaturalne moce. Tenże świat przedstawiony opiera się głównie na rozległych elementach swobodnie zaczerpniętych ze średniowiecza lub starożytności.

Świat przedstawiony – jest to jeden ze składników dzieła literackiego; reprezentuje on ogól świata przedstawionego w utworze (czas i miejsce akcji, bohaterowie, zdarzenia, procesy życiowe, świat fizyczny). Świat przedstawiony to całokształt zaprezentowanych w nim zjawisk (stanów rzeczy, procesów, przeżyć, działań ludzkich). Centralnym składnikiem świata przedstawionego, zapewniającym mu wewnętrzną koherencję i decydującym o jego całościowym układzie, jest temat. Świat przedstawiony stanowi zasadniczy wykładnik funkcji poznawczej dzieła.