Powstanie Styczniowe okazało się porażką dla Polaków. Ludzie zobaczywszy szansę na lepsze jutro, widząc kryzys w Rosji, przegraną w wojnie o Krym postanawiają walczyć o odzyskanie niepodległości. Tak naprawdę nie zdający sobie sprawy z potęgi zaborcy. Mający jedynie nadzieję na to by mieszkać w wolnym kraju. Walczą. Jednak nie są zbyt silni na tak drastyczną wojnę. Po upadku powstania wprowadzone zostały radykalne zmiany. Powstańców zabito lub zesłano wgłąb Rosji. Były to straszne wydarzenia dla ludności żyjącej w XIXw. Okres klęski Polaków był okresem lat młodości autora “Potopu”, Henryka Sienkiewicza. Jako młody człowiek choć chciał mieszkać w wolnym, niepodległym kraju nie mógł tego zrobić. Okazało się to nie możliwe. Te właśnie wydarzenia mogły popchnąć pisarza do rozważań nad historią kraju jak i jego romantyzmem. Poeta przedstawiał Polskę silną, zwycięską. Przypominał czasy świetności państwa, budził w ludziach nadzieję na odzyskanie niepodległości. Sienkiewicz był zapalonym patriotą uważał, że o istnieniu kraju decyduje pamięć o narodzie, o jego historii. Mówił, iż aby odrodzić państwo należy nagradzać bohaterów zaś kłamców karać. Dlatego też w drugiej części trylogii Sienkiewicz opowiada o wojnie ze Szwedami. Opisuje jak kraj, który nie ma sił na dalszą walkę z wrogiem, jednoczy się u boku króla Jana Kazimierza, walczy! Wygrywa walkę o wolność! Autor tworzy powieść patrząc jak upadają ideały, hasła pozytywistyczne. Chce pokazać drogę, podnieść na duchu, przywrócić chęci do walki o ojczyznę. “Potop” jest lekturą ku pokrzepieniu serc, ma wesprzeć i pomóc w walce o wolność. Wolność, którą tak często nam jako narodowi odbierano, ale potrafiliśmy ją odzyskać. Po przeczytaniu lektury Sienkiewicza w ostatniej księdze widzimy powrót głównego bohatera Andrzeja Kmicica do domu. Po latach wojny, walce stawianej codziennym upokorzeniom. Walce o własne życie! Powraca ledwo żyw, powraca pod przybranym nazwiskiem Babinicza, ponieważ prawdziwe jest zhańbione. Ponieważ ludzie niby gratulując mu takiego poświęcenia, nie bacząc na zasługi bez chwili zastanowienia zabiliby mężczyznę o imieniu Kmicic. Gdy Babinicz powrócił do zdrowia i był w stanie utrzymać się dłuższą chwilę na nogach, postanowił pojechać do Upity na mszę, a następnie do Wodoktów prosząc ukochaną o wybaczenie. Wraz z kompanem Soroką przybywszy do kościoła, klęka w pierwszym rzędzie i zaczyna się modlić. Nie rozpoznawszy przez nikogo czeka na mszę. Wtenczas obok w ławce zasiada rodzina Billewiczów wraz z ukochaną Oleńką, która rozpoznawszy go od razu wita się słowami:“Niech będzie pochwalony…” Następnie przyjeżdża Lauda na czele z Michałem Wołodyjowskim i Janem Zagłobą, którzy wszedłszy do kościoła udają się do zakrystii wręczają księdzu prowadzącemu list od króla i sami nakładając komże biorą udział we mszy. Po odprawieniu kazania, ksiądz odczytuje słowa króla na ambonie, w których Jan Kazimierz jasno i dobitnie oczyszcza imię Kmicica i wyjaśnia wszystkie nieporozumienia związane z jego osobą. W jednej chwili Andrzej staje się bohaterem wojny, wszyscy zapominają o jego wybrykach z przed lat, wielbią go za odwagę, patriotyzm a szczególnie w niezachwianą wiarę w ojczyznę i Matkę Boską. Po mszy tłum udaje się do Wodoktów gdzie przebywa Oleńka. Kmicic z bardzo słabym zdrowiem dzielnie kroczy podtrzymywany przez dwóch przyjaciół w stronę ganku, na którym stoi ukochana. prosi ją o rękę po czym Aleksandra pada na kolana i stwierdza, iż nie jest godna całować jego ran. Tłum wiwatuje młodej parze. Jan Zagłoba podczas uczty wieczornej wznosi toast za młode pary, aby starali się o dzieci wiele, bo tak wiele Polska poświęciła wojnie. Aby ich przyszłe pokolenia nie zapomniały o krwi przelanej przez braci naszych na bitwach i nie poddawali się bez walki. Nadzieja jest dla ludzi, nią żyjemy. Bo czym jest życie bez nadziei? Sienkiewicz wprowadza do swych lektur motywy romantyczne, miłosne sceny kochanków ukazują czułość bohaterów w tym przypadku głównej postaci “Potopu”. Kmicic z człowieka aroganckiego, rozpustnego i ciągle pijanego awanturnika zmienia się w osobę prawą, godną zaufania, niezachwianą emocjonalnie o głębokiej wierze religijnej. Te zmiany w pierwszej scenie widzimy gdy zatrzymuje się w gospodzie i słyszy rozmowę zdrajcy ze szwedem o planach ataku na Częstochowę. Drugą przemianę zauważamy podczas odsłonięcia obrazu Matki Boskiej. Wiara ludzi doprowadza go do łez i rozmyślań nad swoim życiem, dostrzega piękno miłości Królowej Polski. Trzecią i ostateczną przemianą jest motyw listu z miejscem pobytu Oleńki. Kmicic wiedząc gdzie przebywa ukochana postanawia dalej walczyć, poświęca miłość dla obrony kraju i jeśli byłoby to konieczne oddać życie za ojczyznę. Jego zachowanie okazało się godne człowieka dorosłego i doświadczonego przez życie. Walka w obronie ojczyzny stała się jego przeznaczeniem, celem w życiu. Z postaci negatywnej na początku lektury staje się wzorem do naśladowania przez następne pokolenia. Czego nie możemy powiedzieć o innych czarnych charakterach. Zdrajcami okazali się ludzie, których nikt nawet o to nie oskarżał. Takimi ludźmi okazali się: bracia Radziwiłłowie, Weyhard Wrzeszczowicz czy Kuklinowski. Postaci zdradzających ojczyznę jest niewiele, ale ich praca przeciwko Polsce jest widoczna i bardzo bolesna. Kmicic nie był postacią negatywną lecz okłamywaną w pierwszych rozdziałach książki, jednak odnalazł się w tych trudnych chwilach. Dokonał tego dzięki pomocy przyjaciół, prawych ludzi takich jak: Michał Wołodyjowski, Jan Zagłoba, ks. Augustyn Kordecki, Jan i Stanisław Skrzetuscy czy Piotr Czarnecki. Ludzie wykształceni, którzy jak prawdziwi patrioci poszli w bój pozostawiając dom, rodzinę i wszystko to co kochali i cenili. Poszli walczyć nie patrząc na sławę i bogactwo jakie mogli osiągnąć w trakcie bitew i grabieży. W powieści zauważamy wyraźny podział pomiędzy złem a dobrem. Wygrywa dobro co nakierowuje nas na epizodyczny występ baśniowości. W odniesieniu do całego utworu, zauważamy jak autor tekstu heroizuje postacie, np. Kmicica czy Wołodyjowskiego stawiając ich w różnych światłach, nadając im cechy rycerzy w srebrnych zbrojach. Szczególnie widzimy taki sposób opisywania postaci podczas obrony Częstochowy kiedy to Kmicic wysadza kolubrynę, dzięki swojej pomysłowości, tym samym stając się bohaterem całego narodu. Piętnuje swoją szlachetność, gdy własnym ciałem ratuje życie Jana Kazimierza. Po tych wydarzeniach staje się wzorem cnót i wiary. Sienkiewicz opisał bardzo istotne wydarzenia dla całego narodu Polskiego, ponieważ religia jest bardzo ważna dla całego społeczeństwa. Wiara w nią podnosi na duchu, utwierdza w przekonaniu, iż ktoś chroni ludzi niewinnych przed złem nas otaczającym. Opieka Matki Boskiej staje się aż namacalna, gdy Polska zaczyna wygrywać poszczególne bitwy ze Szwedami. Iskierka nadziei staje się płomieniem rozpalającym ogień do walki. Sienkiewicz spisując historię narodu starał się w prosty sposób dotrzeć do odbiorców poprzez powieść. Przypomnieć o latach świetności, wydarzeniach przez większość ludzi zapomnianą. Starał się otworzyć duszę człowieka lat minionych. Dążył do tego aby naród Polski w chwilach zagrożenia nie zapomniał o Polsce silnej i zwycięskiej.Chciał aby ludzie czytając jego “Trylogię” patrzyli na ojczyznę optymistycznie, aby nie poddawali się chwili zwątpienia, gdy po tak wielu staraniach o odzyskanie niepodległości. Latach cierpienia, łez wylanych przez matki płaczące nad nieruchomymi ciałami swych dzieci. Tyle poświęceń, szare dni nie pozwalały uwolnić myśli. Ludzie coraz bardziej pesymistycznie podchodzili do spraw związanych z wolnością, jednak osoby takie jak Sienkiewicz budzili na nowo nadzieję. Rozpalali ludzi do walki, walki która nieodparcie towarzyszy Polsce w całej jej historii. Dlatego też nie możemy zapomnieć o historii, aby tak się nie stało musimy czytać utwory naszych poetów, utwory ku pokrzepieniu serc.