Słowo „epopeja" pochodzi z języka greckiego. Encyklopedyczna definicja epopei wyjaśnia, że jest to dłuższy utwór, zwykle wierszowany, którego tematem są dzieje bohaterów narodowych, przedstawione na łamach ważnych wydarzeń historycznych. W „Panu Tadeuszu" można wykazać wszystkie cechy epopei. Przede wszystkim zawiera szeroki, epicki obraz narodu w okresie historycznym niezwykle ważnym dla jego przyszłości. Jest to moment ważny dwojako. Po pierwsze odchodzą w przeszłość czasy staropolskie, dawne formy życia i ludzie, którzy starali się je zachować. Po drugie rodzi się nowa epoka z odrodzonym społeczeństwem przynoszącym nadzieje na odzyskanie tożsamości narodowej.
„Pan Tadeusz” przepełniony jest wszystkimi możliwymi synonimami tęsknoty za Ojczyzną, za „krajem z lat dziecinnych”. Mickiewicz ukazując także obraz szlachty polskiej na tle wydarzeń historycznych chciał, aby jego utwór stał się źródłem tradycji, kultury i historii. Miał zagrzewać do walki, podtrzymać na duchu Polaków przebywających z dala od Ojczyzny i przypomnieć im najwspanialsze lata w życiu każdego, lata beztroskie i radosne

• lata dzieciństwa. Poeta żyjąc na emigracji nie mógł odnaleźć się w nowej sytuacji, podobnie jak inni Polacy na obcych ziemiach. Uciekali wszyscy, ponieważ chcieli „pominąć strefy ulewy i grzmotu” pojmowane jako czasy wszelkich niepowodzeń, czasy klęski w walce z zaborcami. Każdy szukał sposobu na godziwe życie, niejeden chciał zamieszkać w bezpiecznym miejscu, ale to wiązało się z pożegnaniem rodzinnych stron. Pozostawienie wszystkiego i ucieczka w nieznane potęgowały uczucie tęsknoty. Wszyscy musieli opuścić rodziny i przyjaciół, swoje domy. Pozostawili po sobie jedynie lata młodości i swoje szczęście. Ich wielkim szczęściem była Litwa - to właśnie ona często powracała w myślach niejednego uciekiniera. Mickiewicz idealizuje Polskę i uważa ją za jedyną krainę, w której może odnaleźć szczęście. Jest ona dla niego azylem, miejscem czystym i świętym, niezmiennym. Kraj jest ubogi i ciasny, ale co najważniejsze własny przez co jeszcze bardziej podkreśla swoją niechęć do emigracji. Wspomina on otaczającą go niegdyś malowniczą przyrodę, przyjaznych, serdecznych ludzi. Adam Mickiewicz ukazuje obraz kraju lat dziecinnych w „Panu Tadeuszu” jako arkadyjski. Świadczy o tym wiele fragmentów zawartych w epopei. Jednym z nich jest inwokacja, w której znajduje się apostrofa do Litwy i Matki Boskiej. Autor prosi ją, aby przywołała mu obraz kraju, z którym tak dawno przyszło mu się pożegnać. Kolejnym przykładem jest opis Soplicowa. Jest to dwór szlachecki, który znajduje się pośród brzóz, pól i sadów. Opis wsi jest przedstawiony bardzo malowniczo. Wszystko ze sobą współgra – świadczy o tym dostatek i urodzaj. Goście są zawsze mile widziani w dworku- brama jest zawsze otwarta. W domu Sopliców króluje polskość. Są wielkimi patriotami- o takie stwierdzenie możemy się pokusić, ponieważ w utworze opisany jest fragment, kiedy to Tadeusz odsłuchuje melodię Mazurka Dąbrowskiego, która jest wygrywana przez zegar kurantowy. Także zaścianek Dobrzyńskich możemy porównać do arkadii opisywanej przez Mickiewicza. Mimo ze miejsce jest zapuszczone, to ludzie zamieszkujący tam hołdują tradycje i żyją zgodnie z rytmem przyrody. „Pan Tadeusz” miał dać uchodźcom nadzieję, wskazać na obyczaje, tradycje jako siłę jednoczącą naród i przywołać ich myśli do utraconej ziemi. W epopei jest jasno określony ład i porządek wytyczony przez naturę. To ona wszystkim steruje i każdy tu wpasowany jest w jej rytm. Nie ma tu miejsca na jakiekolwiek zachwiania. Miejsce jest opisane niczym bajkowe, jest ostoją spokoju jaką niegdyś była Litwa. Wszystko musi zmierzać ku dobremu, aby utwór w pełni spełnił swoją rolę.

[b][/b]