W życiu można kierować się dwoma najważniejszymi rzeczami. Pierwszą jest serce, albo jak mówią niektórzy intuicja lub emocje. Drugą jest zdrowy rozsądek i kalkulacja. Trudno wyrokować co jest bardziej skuteczne. Niektórzy wolą działać w zgodzie ze swą intuicją. Kierują się emocjami i często ignorują rozsądek. Inni wolą raczej kierować rozumem. Wierzą w prognozy i oceny, potrafią wówczas nierzadko nieco pohamować swe emocje. Moim zdaniem to właśnie ten sposób jest dużo lepszy. Decyzje, które podejmujemy kierując się rozsądkiem są zaplanowane i możemy częściowo przewidzieć ich skutki. Natomiast decyzje podjęte pod wpływem emocji są często kaprysem, chwilowym pomysłem, którego później nierzadko się żałuje. Proponuję teraz przyjrzeć się wybranym utworom literackim, aby spróbować odpowiedzieć na pytanie czym kierowali się literaccy bohaterowie. A równocześnie żeby dowiedzieć się czy znajdę w nich uzasadnienie dla mojego poglądu.

Jako pierwszy chciałbym przywołać mit grecki o Dedalu i Ikarze. Opowiada o ucieczce z Krety Dedala i jego syna Ikara. Dedal aby móc wydostać się z wyspy zbudował specjalne skrzydła, które miały pomóc przefrunąć morze. Nie mogą uciec z wyspy w inny sposób. Dedal frunie roztropnie. Wie, że gdy będzie zbytnio zbliżał się do Słońca wówczas roztopi się wosk, którym zlepione są skrzydła. A to grozi upadkiem do morza i śmiercią. Ikar wiedział o tym wszystkim. Dedal bowiem udzielił mu wielu wskazówek. Jednak ciekawość i pokusa wzbicia się wyżej była silniejsza. Ikar ich wpływem podlatuje aż pod Słońce. Przestrogi Dedala sprawdzają się. Ikar spada w morze. Decyzje podjęta pod wpływem chwili, ciekawości, impulsu kosztowała go utratę życia. Lot jest szczęśliwy dla Dedala. Jemu udało się przefrunąć, ponieważ nie uległ emocjom i kierował się wyłącznie rozsądkiem.

Bardzo często zdarza się, że ważne i nie zawsze dobre dla nas decyzje podejmujemy pod wpływem jednego z najważniejszych uczuć w naszym życiu, czyli miłości. Przykładem tego może być historia zawarta w dramacie Wiliama Szekspira pod tytułem “Romeo i Julia.” Romeo i Julia darzą się ogromna miłością. Są bardzo młodzi i gotowi na wszystko, żeby być razem. Nie jest to łatwe, ponieważ ich rodziny od dawna pałają do siebie nienawiścią. Młodym jednak udaje się wziąć ślub. Splot wydarzeń doprowadza jednak do tragedii. Romeo ucieka z miasta, z Werony, ponieważ zabił kuzyna Capuletich czyli rodziny Julii. Julia widzi w tym szansę do tego aby być z kochankiem, chce także uciec wcześniej upozorowawszy swą śmierć. Wysyła do Romea list tłumaczący jej pomysł. Jednak chłopak nie dostaje listu. To doprowadza do jego samobójstwa a potem także w konsekwencji do prawdziwej, nieupozorowanej śmierci Julii. Również z powodu nieszczęśliwej miłości zadaje sobie śmierć Werter, bohater “Cierpień młodego Wertera.”

Nie wszyscy bohaterowie literaccy jednak podlegają uczuciu nie bacząc na tego konsekwencje, lub niebezpieczeństwa. Tomasz Judym bohater powieści Stefana Żeromskiego pod tytułem “Ludzie bezdomni” na skutek przemyślanej decyzji odrzuca miłość. Nie decyduje się na budowanie związku z kobietą, ponieważ chce całe swe życie poświęcić pomaganiu innym ludziom. Sam jest lekarzem, który pochodzi z ubogiej rodziny. Dlatego ma ciągłe poczucie, ze powinien spłacić dług, który zaciągnął. A może to zrobić właśnie dzieląc się swymi umiejętnościami z innymi. Dlatego decyduje się na samotność i odrzuca uczucie. Decyzja ta nie była dla niego łatwa. Co więcej nie był on do końca szczęśliwy. Rezygnacja ze szczęścia osobistego i poświęceni się całkowicie “misji” sprawiła, że ciągle czuł rozterki. Przez to także podejmowane prze niego działania nie były skuteczne.

Przykład Tomasza Judyma wskazuje na kolejny aspekt podejmowanego tu problemu. Jak wskazują przytoczone przez mnie przykłady kierowanie się rozsądkiem jest zdecydowanie lepszą strategią podejmowania decyzji. Jednak z kolei historia Judyma ukazuje niebezpieczeństwo posługiwania się wyłącznie rozsądkiem. Być może więc najlepsza jest równowaga między intuicją a rozumem. Wówczas warto wziąć sobie do serca i przemyśleć, słowa Pascala iż “są dwie przesady: wykluczyć rozum, przyjmować tylko rozum”.