"Nie-boska komedia"

„Nie-Boska komedia” Zygmunta Krasickiego powstała prawdopodobnie w 1833r. a została wydana anonimowo a Paryżu w 1835r. Na powstanie dramatu niewątpliwie wpłynęły doświadczenia poety związane z manifestacją warszawską w trakcie której poeta nie mógł uczestniczyć. W „Nie-Boskiej komedii” można zatem odnaleźć wiele wątków autobiograficznych i odzwierciedleń osobistych przeżyć poety. Tytuł jest aluzją do dzieła Dantego Alghieri. Krasicki ukazując piekło na ziemi przeciwstawił „boski porządek”, „nie boskiemu” chaosowi i zepsuciu. Dramat powstał w epoce romantyzmu, w której zaszło wiele zmian m.

„Nie-Boska komedia” Zygmunta Krasickiego powstała prawdopodobnie w 1833r. a została wydana anonimowo a Paryżu w 1835r. Na powstanie dramatu niewątpliwie wpłynęły doświadczenia poety związane z manifestacją warszawską w trakcie której poeta nie mógł uczestniczyć. W „Nie-Boskiej komedii” można zatem odnaleźć wiele wątków autobiograficznych i odzwierciedleń osobistych przeżyć poety. Tytuł jest aluzją do dzieła Dantego Alghieri. Krasicki ukazując piekło na ziemi przeciwstawił „boski porządek”, „nie boskiemu” chaosowi i zepsuciu. Dramat powstał w epoce romantyzmu, w której zaszło wiele zmian m.in. w kwestii literatury, epoka ta odrzuciła całkowicie poglądy poprzednich twórców, ukazując nowe spojrzenie na poezję i poetę. Romantyzm ukształtował silne wzorce i reguły. W romantyzmie, który kierował się hasłami: „ Miej serce i patrzaj w serce „ oraz „ Czucie i wiara silniej mów do mnie niż mędrca szkiełko i oko „ znaczącą role odgrywała poezja , która była siłą narodu. Literatura romantyczna ma szczególnie oryginalny wyraz. Wiąże się on z koncepcją poezji ustalonej przez ideał epoki. Romantyczna poezja ma cechy patriotyczne, nawiązuje do walki. Uczy miłości do ojczyzny, budzi i utrwala w ludziach uczucia patriotyczne. Rozpala także nienawiść do wroga, mobilizuje do działania na rzecz kraju, a nawet do poświęcenia samego siebie. Mówi się, że ma charakter tyrtejski. Poezja miała odzwierciedlać wielkość autora i dwoistość świata. Miała ona wyrażać tajemniczość istnienia i natury, odkrywać tę tajemniczość i nazywać to, co do tej pory było nie nazwane. Twórca romantyczny to człowiek obdarzony nadzwyczajnymi właściwościami. Jego warsztat poetycki stanowią spontanicznie wyrażone, ukształtowane w słowa uczucia poety. W literaturze romantycznej nie przestrzega się czystości gatunku literackiego. Nikt nie ustala też zasad komponowania. Romantycy nie sięgają do ustalonych wcześniej zasad kompozycji utworów. Romantycy poezję określali jako “tajemniczy głos wnętrza”, “nieskończoną siłę”. Zacierali oni granicę między poezją a naturą. W dobie romantyzmu poeta miał być przywódcą duchowym narodu, wieszczem i drogowskazem. Był uważany za postać wyjątkowa, obdarzona boskim wzniosłością , pełniącą często rolę bohatera Romantycy poezję określali jako „tajemniczy głos wnętrza”, „nieskończoną siłę”. Podnieśli ją niemal do ideału i uważali ją za coś niesamowitego . Zacierali oni granicę między poezją a naturą, literaturą a życiem. Poetę w epoce romantyzmu uważano za przewodnika narodu. Fragment I to prolog otwierający I cześć dramatu. Autor prowadząc hr Henryka przez doświadczenia życia rodzinnego skoncentrował swoje rozważania wokół tematu romantycznego poety i poezji, zatem zamieszczony fragment porusza to zagadnienie. Apostrofa skierowana jest do poezji zaś adresatem jest poeta – artysta, który ma nieograniczone możliwości twórcze i zdolności do kierowania innymi ludźmi. O czym dowodzić może cytat: „ co ujrzysz, jest twoim – brzegi, miasta i ludzie tobie się przynależą – niebo jest twoim. Poeta może czuć się wybrańcem Bożym. Obraz otwierający dramat oparty na motywach morza, gwiazd silnie wpływa na nasza wyobraźnię. Autor uwydatnia potegę wielkości poetyckiego geniuszu. Narrator gloryfikuję poetę, jest on wywyższony i wszechmogący, to postać wyjątkowa, obdarzona przez Boga przymiotami. Może udawać Anioła, ale nigdy nim nie będzie, może mówić o wartościach ale sam tych wartości nie reprezentuje. Jest niedoskonały, skalany grzechem. Poeta ukazany jest jako człowiek nieszczęśliwy, gdyż szuka poezji na siłę, nie czuje jej i nie tworzy dla siebie. Pisze jedynie o tym co chcą czytać ludzie . Poezja jego jest złudzeniem i kłamstwem. Krasicki wyraża cierpienie, które przenika przez duszę twórców, przeklina o nieszczęśliwy los ludzi, którzy przeżywając poezję decydują się wyrazić ją słowami i wydać na marną rozkosz ludziom. Autor wyróżnia dwa typy poetów : fałszywych i błogosławionych. „ Błogosławionym „ jest ten poeta, który utożsamia się ze swoją twórczością literacką, pisze to co czuje, nie wzoruje się na innych, tworzy z głębi serca. Jego poezja jest nieśmiertelna. Prolog jest do części I dramatu jest poetyckim rozważaniem na temat poezji i poety. Autor potępia poetów i samego siebie za miłość do własnych dzieł, a nie ludzi. To potępienie poezji wypływa z faktu, iż romantycy często odrzucali poezję słowa i przekładali nad nią poezję życia. Dowodzi o przepaśći pomiędzy doskonałą poezją a niedoskonałym poetą, który jest śmiertelny. Podmiot nie krytykuje poezji lecz ubolewa nad tym , w którym zamieszała. Fragment II ukazuje ogród przy świetle księżyca a w nim Męża i przepiękną Dziewicę – ideał piękna i poezji. Mąż skarży się na odrętwienie, w którym tkwi od dnia zawarcia małżeństwa. Decydując się na małżeństo porzucił własne marzenia, skazał się na prozę życia. Mąż pragnął być kimś niezwykłym a skazany jest na egzystencję zwykłego człowieka. Po chwili rozważań pojawia przed mężczyzną pojawia się Dziewica, z którą rozmawia i obiecuje jej „ O każdej chwili twoim jestem”. Męzczyzna widzi w zmorze przepiękną kobietę i jest gotow pójść za nia na koniec świata. Oczarowany Mąż daje jej się uwieść Hrabia uświadamia sobie, ze nie kocha zony. Małżeństwo stało się dla niego pewnego rodzaju ograniczeniem. Porzucił poezje i własne marzenia, tkwiąc teraz w niedoli. Dziewicy ofiarowuje miłość absolutną, ponieważ dzięki ucieczce z nią może stać się wolny. W „Nie-Boskiej komedii” autor poświęcił duzo miejsca na rozważania o poezji i roli poety. Poezja została przyrównana do Boga. Jest ona darem nadprzyrodzonym, jest ona narzędziem poznania prawdy i oddziaływania na innych pod warunkiem, że poeta doskonale rozumie swoja idee. Poetę przeklętą w dziele reprezentuje Mąż, który jest nieszczęśliwy i fałszywy. Buduje on swoje życie na wzór literatury odrzucając rzeczywistość, przez co rujnuje swoje życie. Stał się przyczyną obłędu żony i pośrednio choroby syna. Przed śmiercią przeklął poezję. Zona ma się za poetkę błogosławioną, gdyż traktuje poezje jako wymodlony dar boży. Także ich syn Orcio będzie poetą błogosławionym., gdyż by stać się prawdziwym poetą wedle Krasickiego trzeba cierpieć. Poezję przeklętą reprezentuje Dziewica., utożsamiając się ze złudniczą poezją, prowadzącą na manowce. Poetą jest i hrabia, poetką staje się także jego żona, a także ich syn, Orcio. Dla każdego z nich poezja, oprócz tego, że jest darem przekazywania piękna i prawdy, staje się jednocześnie przekleństwem.

Poetyczność w ujęciu Krasińskiego a jest umiejętnością zaklinania w słowa prawdy i piękna, z drugiej jest też skazą słabości, egoizmu i nieumiejętności życia w zwykłym świeci Można powiedzieć, że poezja jest jednym z bohaterów tego dramatu, to ona wpływa na losy hrabiego Henryka i jego rodziny, to ona odmienia koleje ich losu. Jak się okazuje wraz z biegiem akcji – każdy decydujący się na bycie poetą skazany jest na opętanie czy karę. Krasiński pokazuje, że fakt bycia poetą wiąże się z fatum i ściągnięciem na siebie tragedii, przez każdego, kto śmie nazwać siebie wieszczem – Orcio traci wzrok, a żona Hrabiego traci zmysły i umiera