Prawo do ochrony życia prywatnego

Nowoczesna technika i różne sposoby przekazywania informacji są najbardziej charakterystycznym przejawem nowoczesnej techniki, ingerują coraz bardziej w nasze życie. Przyznanie ochrony sferze życia prywatnego człowieka jest uzasadnione. Już pod koniec XIX wieku zwrócono uwagę na trudności w zdefiniowaniu prywatności jako prawa, które ma szczególnie przyjemny zakres przedmiotowy, obejmujący szereg wspólnych elementów z innymi prawami jednostki. 1 Kopff uznał, że każda jednostka winna mieć możliwość samodzielnego kształtowania swojej osobowości oraz swojego losu według własnej woli, oraz żądania, by życie to nie było przedmiotem budzącego sensację zainteresowania innych ludzi. Twierdzi także, że dobrem osobistym w postaci życia prywatnego jest to wszystko, co ze względu na uzasadnione odosobnienie się jednostki od ogółu, służy jej rozwoju fizycznej i psychicznej osobowości oraz zachowania osiągniętej pozycji społecznej. Zaproponował on tezę, że sfera życia prywatnego jednostki należy do dóbr osobistych człowieka i jest objęta ochroną. Sferę życia prywatnego podzielił na dwie „podsfery”: • sfera intymnego życia osobistego (przeżycia osobiste człowieka, z którymi nie dzielił się on na ogół z nikim albo dzielił się tylko z najbliższymi) • oraz sfera powszechnej dostępności (okoliczności życia rodzinnego i osobistego, które bywają udostępnione gronu bliskich i znajomych, ale z natury przeznaczone są jedynie dla tego kręgu) 2 Prywatność jest pojęciem bardzo szerokim i wyjątkowo złożonym. Obejmuje swym zasięgiem zespół wartości, wśród których można wyróżnić, takie jak: dobre imię, wizerunek, życie osobiste, wolność, tajemnice danych osobowych czy przeszłość danej osoby. 3 Najbardziej charakterystyczne elementy prywatności podejmuje rezolucja Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy nr 428 z 1970 r. stwierdzając, że „prawo do prywatności wyraża się przede wszystkim w prawie do prowadzenia własnego życia z minimum ingerencji. Obejmuje prywatne , rodzinne i domowe życie, fizyczną i psychiczną integralność, honor i reputacje, prawo do tego, aby nie być przedstawianym w fałszywym świetle, do nieujawniania zarówno faktów obojętnych, jak i kłopotliwych, do zakazu publikacji, bez zgody własnej, wypowiedzi i wizerunku, ochronę przed ujawnieniem informacji przekazanych lub otrzymanych w warunkach poufności.” 4 Do najważniejszych aktów międzynarodowych, wyznaczających standardy dotyczące prawa do prywatności zaliczyć można art. 12 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, art. 17 Międzynarodowego Paktu Praw Osobistych o Politycznych z 16 grudnia 1966 roku, art.. 8 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 14 listopada 1950 roku. Konwencja Praw Dziecka w swych artykułach traktuje o tożsamości, prawie do nazwiska, i o zakazie ingerencji w życie prywatne, rodzinne, mir domowy lub korespondencje dziecka. Chroni je także przed bezprawnymi zamachami na jego honor i reputację. Naruszenie prawa do prywatności może przybrać różne formy, które w zależności od sytuacji można podzielić na:

1. ingerencje w życie prywatne, rodzinne i domowe;
2. naruszenie integralności psychofizycznej człowieka;
3. naruszenie wolności przekonań lub obyczajów człowieka;
4. naruszenie czci, honoru i opinii;
5. ukazanie osoby w niekorzystnym świetle;
6. ujawnienie intymnych lub krepujących faktów odnoszących się do życia prywatnego osoby ;
7. przywłaszczenie cudzego nazwiska lub pseudonimu czy osiągnięcia;
8. niepokojenie osoby przez śledzenie, narzucania swojego towarzystwa lub w inny sposób;
9. naruszanie korespondencji oraz rozpowszechnianie cudzego wizerunku bez zgody osoby portretowanej;
10. nadużywania informacji zdobytych prywatnie;
11. ujawnienie informacji uzyskanych od zainteresowanego lub udzielonych w warunkach poufności. 5

1 Prawa i wolności I i II generacji red A. Florczak, B. Bolechowa, Toruń 2006, s. 145. 2 A. Kopff, Koncepcja praw do intymności i do prywatności życia osobistego. Zagadnienia konstrukcyjne, „Studia Cywilistyczne” 1972, t. XX, s. 3-40. 3 K. Kubiński, Ochrona życia prywatnego człowieka, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1993,z.1,s. 6 4 M. Safjan, Prawo do ochrony życia prywatnego, „Szkoła Praw Człowieka” 1998, z. 4, s. 72. 5 K. Kubiński, tamże, s, 73.