KIEROWANIE I ZARZĄDZANIE

Skuteczność działania zespołu zależy nie tylko od jego zorganizowania, ale również – i to w bardzo dużym stopniu – od sprawnego kierowania zespołem. Kierowanie polega na powodowaniu, aby działanie podwładnych było zgodne z zamierzeniami i celami kierownika. Istotą kierowania jest więc wpływanie na podwładnych, by postępowali w sposób przyczyniający się do wykonania zadań stojących przed zespołem. W niektórych wypadkach, w małych i wykonujących proste prace zespołach, oddzielenie funkcji kierowniczej może być mniej wyraźne i połączone z wykonawstwem, np. brygadzista kierujący brygadą może jednocześnie być wykonawcą pracy na równi z innymi członkami brygady. W komórkach organizacyjnych hierarchicznie wyższych staje się konieczne wydzielenie osobnych organów kierowniczych i im szczebel jest hierarchicznie wyższy, tym wyodrębnienie organów i funkcji kierowniczych staje się bardziej wyraźne. Władza kierownicza jest niezbędnym warunkiem każdego procesu kierowania. Źródłem władzy kierowniczej mogą być cechy osobowości kierującego szczególnie uznane przez podwładnych, obyczaje i zwyczaje wywodzące się z tradycji usankcjonowanej przez kierowanych, podstawy racjonalne oparte na legalnych normach i przepisach uprawniających do sprawowania władzy kierowniczej. W systemach gospodarczych opartych na ustawie o przedsiębiorstwie państwowym, prawie spółdzielczym lub kodeksie handlowym najczęściej spotykanym źródłem władzy kierowniczej jest formalna hierarchia organizacyjna, wyznaczająca podporządkowanie poszczególnych komórek i stanowisk pracy. Przepisy organizacyjne określają zakresy uprawnień, obowiązków i odpowiedzialności stanowisk kierowniczych. Osoby zajmujące wyższe stanowiska w hierarchii służbowej wydają polecenia podwładnym i polecenia te uważane są za zgodne z przepisami. Podwładni podporządkowują się tym poleceniom ze względu na osiągane korzyści materialne i inne, gdyż wykonując pracę podporządkowaną otrzymują wynagrodzenie. Często w jednostkach gospodarczych opartych na przepisach kodeksu handlowego (np. spółki) podstawowym źródłem władzy kierowniczej jest własność czynników wytwórczych. Władza kierownicza związana jest ze stanowiskiem lub pełnioną funkcją, a nie konkretną osobą zajmującą dane stanowisko lub pełniącą określoną funkcję. Wspomniane źródła władzy zwykle nie wystarczą, by efektywnie sprawować funkcje kierownicze. Podstawą sprawowania władzy powinna być jeszcze kwalifikowana wiedza z określonej dziedziny, doświadczenie i predyspozycje osobowe do kierowania zespołami ludzkimi. Dopiero połączenie obu źródeł sprawia, że kierujący zajmuje właściwą pozycję w realizowaniu działań kierowniczych.