W XIX wieku społeczeństwo zaczęło emigrować z wsi do miast w poszukiwaniu pracy. Przemyśl zaczął się gwałtownie rozwijać, proces ten nazywamy rewolucją przemysłową. Powstaje nowa grupa społeczna, robotnicy. Początkowo byli oni pozbawieni wszelkich praw. W razie wypadku podczas pracy nie było świadczeń chorobowych, rent czy odszkodowań. Pracować mógł każdy, nawet 4 letnie dzieci. Najczęściej pracowały one w kopalniach lub w fabrykach zajmujących się wyrobem amunicji. Robotnicy pracowali średnio 14-16 godzin dziennie. Ich warunki pracy były regulowane przez właścicieli fabryk. Byli słabo opłacani co przekładało się na ich status życia. Mieszkali na osiedla robotniczych. Średnia ich życia wynosiła 19 lat.

W II połowie XIX wieku ich sytuacja stopniowo zaczęła się polepszać. Powstawał pierwsze organizacje zrzeszające i walczące o prawa dla robotników. Organizacje te staną się tzw. związkami zawodowymi. Pierwsze prawa pracy to m.in. :

• zakaz pracy dla dzieci
• renty, świadczenia chorobowe
• zmniejszenie godzin pracy
• ustalenie płacy minimalnej

Obywatele z wyższych sfer społecznych zaczną się interesować polepszaniem życia robotników. Na tle tej sprawy powstanie socjalizm. Głównymi jego twórcami i orędownikami byli Karol Marks oraz Fryderyk Engels, którzy ogłosili tzw. Manifest Komunistyczny, dokument w którym przedstawiono zasady socjalizmu. Według nich świat był podzielony na ludzi którzy musieli pracować i drugą grupę która żyła z pracy pierwszych. Nazwali to walką klas i byli bardzo jej przeciwni. Socjaliści dzielili się na :

• rewizjonistów - chcieli rewolucji w sprawie zmian dotycznących robotnikow i walki klas.
• reformiści - byli bardziej umiarkowani, woleli powolnych zmian po przez wprowadzenie odpowiednich reform.
• anarchiści - odrzucali wszelką wladze. W XIX wieku organizowali zamachy na ważne dla polityki osoby.

W celu zjednoczenia socjalistów powstała tzw. Międzynarodówka. Pierwsza w latach 60 a druga 80. Ostatecznie zakończyło się to klęską z powodu zbyt dużych różnic między nowymi grupami socjalistów.

Ludność przenosząc się do miast stopniowo odchodziła od katolicyzmu. Zaczęła żyć nie zgodnie z jego zasadami. Przykładem tego było życie w związkach nie formalnych czy zwiększająca się ilość nie ślubnych dzieci. W pewnym momencie kościół musiał zając stanowisko w tej sprawie. W 1891 roku papież Leon XIII wydal encyklikę “Rerum novarum” w której opowiedział się za polityką społeczną ale odrzucił nie sprzyjające mu zasady socjalizmu. Uznał prawo do sprawiedliwych plac, tworzenia związków zawodowych oraz regulowania praw robotniczych przez państwo. Encyklika została przyjęta w kościele rzymskokatolickim bardzo dobrze.