Zgodnie z art. 5 Ustawy o ochronie osób i mienia , na terenie kraju występują pewne obszary, obiekty, urządzenia oraz transporty, które wymagają bezwzględnej ochrony m.in. przez tworzone w tym celu specjalistyczne i odpowiednio przygotowane formacje. Obiekty i zjawiska wymagające obowiązkowej asekuracji mają bardzo duże znaczenie z punktu widzenia: obronności kraju, znaczenia gospodarczego państwa, bezpieczeństwa publicznego, a także innych ważnych interesów państwa.

Według powyższego przepisu, do odpowiedniej grupy obiektów, bacznie chronionych należą: Dla obronności kraju: a) zakłady produkcji specjalnej oraz zakłady, w których prowadzone są prace naukowo-badawcze lub konstruktorskie w zakresie takiej produkcji, b) zakłady produkujące, remontujące i magazynujące uzbrojenie, urządzenia i sprzęt wojskowy, c) magazyny rezerw strategicznych, Dla ochrony interesu gospodarczego państwa: a) zakłady mające bezpośredni związek z wydobyciem surowców mineralnych o strategicznym znaczeniu dla państwa, b) porty morskie i lotnicze, c) banki i przedsiębiorstwa wytwarzające, przechowujące bądź transportujące wartości pieniężne w znacznych ilościach; Dla bezpieczeństwa publicznego: a) zakłady, obiekty i urządzenia mające istotne znaczenie dla funkcjonowania aglomeracji miejskich, których zniszczenie lub uszkodzenie może stanowić zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi oraz środowiska, w szczególności elektrownie i ciepłownie, ujęcia wody, wodociągi i oczyszczalnie ścieków, b) zakłady stosujące, produkujące lub magazynujące w znacznych ilościach materiały jądrowe, źródła i odpady promieniotwórcze, materiały toksyczne, odurzające, wybuchowe bądź chemiczne o dużej podatności pożarowej lub wybuchowej, c) rurociągi paliwowe, linie energetyczne i telekomunikacyjne, zapory wodne i śluzy oraz inne urządzenia znajdujące się w otwartym terenie, których zniszczenie lub uszkodzenie może stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi, środowiska albo spowodować poważne straty materialne; Dla ochrony innych ważnych interesów państwa: a) zakłady o unikalnej produkcji gospodarczej, b) obiekty i urządzenia telekomunikacyjne, pocztowe oraz telewizyjne i radiowe, c) muzea i inne obiekty, w których zgromadzone są dobra kultury narodowej, d) archiwa państwowe .

Formacje, zapewniające szczególną ochronę, określane są jako wewnętrzne służby ochrony. Ustawa o ochronie osób i mienia definiuje je jako: „uzbrojone i umundurowane zespoły pracowników przedsiębiorców lub jednostek organizacyjnych, powołane do ich ochrony ”. Jak wskazuje odpowiedni akt prawny, wewnętrzne służby ochrony we wspomnianych wyżej jednostkach, tworzone są po uprzednim wydaniu zgody przez właściwego terytorialnie komendanta Policji, z którym wcześniej kierownik jednostki uzgodnił plan ochrony. Wewnętrzna służba ochrony tworzona jest w ciągu 3 miesięcy od dnia uzgodnienia planu ochrony . Do zadań wewnętrznej służby ochrony należy : • Zapewnienie bezpieczeństwa osób znajdujących się w granicach chronionych obszarów oraz obiektów • Ochrona obiektów i mienia jednostki przez wstępem na ich teren osób nieupoważnionych • Ochrona zasobów jednostki przed kradzieżą, zniszczeniem, dewastacją lub uszkodzeniem • Konwojowanie mienia jednostki • Czuwanie nad porządkiem na terenie jednostki oraz informowanie kierownika o wszelkich czynnikach mających wpływ na jego zakłócenie • Współpraca z organami ścigania w zakresie wystąpienia na terenie jednostki zdarzeń o charakterze przestępstw.

Nazwę wewnętrznej służby ochronnej określa się w oparciu o rodzaj działalności lub produkcji, w której dana służba działa lub nazwę chronionego obszaru, obiektu lub urządzenia przy czym zawiera ona wyraz „straż” lub „służba”. Nazwa jest ustanawiana przez kierownika chronionej jednostki .

Rodzaje służb wewnętrznych to m.in.: • Służby ochrony wewnętrznej działające w bankach, • Służby ochrony wewnętrznej działające w portach lotniczych, • Służby ochrony wewnętrznej działające w przedsiębiorstwie „Poczta Polska”, • Służby ochrony wewnętrznej działające w Zamku Królewskim w warszawie • Służby ochrony wewnętrznej

Pracownicy ochrony powinni zostać wyposażeni w jednakową odzież tj. umundurowanie, na które składa się ubiór służbowy oraz ubiór specjalny, które to przysługują pracownikom wchodzących w skład realizowanych konwojów oraz pracownikom ochrony działającym na Wawelu w Krakowie .

W zależności od rodzaju i wielkości jednostki chronionej, struktura organizacyjna wewnętrznej służby ochrony może zawierać oddziały, pododdziały, samodzielne posterunki .

Dla realizacji określonych zadań, wewnętrzne służby ochronne są zaopatrzone w odpowiednie uzbrojenie. Najczęściej są to środki przymusu bezpośredniego oraz broń palna. Ich liczba musi być wystarczająca, aby służby ochronne mogły w sposób efektywny realizować swoje zadania. Zasadą jednak jest, że liczba broni palnej krótkiej, broni gazowej, ręcznych miotaczy gazu i paralizatorów nie może przekroczyć liczby pracowników dwóch zmian pracowników ochrony, zaś liczba egzemplarzy broni palnej długiej nie może przekroczyć liczby pracowników ochrony niezbędnych do realizacji największej liczby konwojów wykonywanych przez pracowników ochrony w jednakowym czasie . Jak wskazuje art. 10 wyżej wspomnianego Rozporządzenia, liczbę amunicji do broni palnej oraz gazowej, która przysługuje pracownikom ochrony jest określona w zasad dotyczących uzbrojenia specjalistycznych, uzbrojonych formacji ochronnych.

Przy tym należy podkreślić, że pracownik ochrony, nosi przy sobie broń palną tylko wtedy, gdy ma na sobie stosowne umundurowanie lub odzież noszoną przez specjalne, uzbrojone formacje . Ponadto w razie konieczności, pracownicy mogą zostać uzbrojeni w: • Łączność bezprzewodową, • Kamizelki i hełmy kuloodporne, • Maski przeciwgazowe, • Latarki elektryczne, • Środki opatrunkowe, • Środki transportu .

Środków przymusu bezpośredniego pracownicy ochrony używają z zastrzeżeniem Ustawy o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej. Zatem zgodnie z przepisami prawa, służba ochronna stosuje środki przymusu bezpośredniego gdy występuje konieczność podjęcia jednego z poniższych działań : • Odparcia bezpodstawnego i bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub wolność uprawnionego lub innej osoby, • Przeciwdziałanie bezpośredniemu zamachowi na chronione mienie, obszar, obiekt, • Przeciwdziałanie niszczenia mienia, • Ujęcie osoby, udaremnienie jej ucieczki, lub pościgu za tą osobą, • Pokonanie czynnego oporu, i dodatkowo ma to miejsce w granicach chronionego obszaru. Poza chronionym obszarem, użycie środków przymusu bezpośredniego, przez służby ochrony może nastąpić gdy jest konieczność zapewnienia konieczność konwoju lub doprowadzenia.

Użycie broni palnej przez pracowników ochrony wewnętrznej możliwe jest z zastrzeżeniem warunków tej samej ustawy. Możliwość taka istnieje gdy wystąpi jeden z poniższych punktów :

1. konieczność odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na: a) życie, zdrowie lub wolność uprawnionego lub innej osoby albo konieczność przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu, b) ważne obiekty, urządzenia lub obszary albo konieczność przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu, c) mienie, który stwarza jednocześnie bezpośrednie zagrożenie życia, zdrowia lub wolności uprawnionego lub innej osoby, albo konieczność przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu, d) nienaruszalność granicy państwowej przez osobę, która wymusza przekroczenie granicy państwowej przy użyciu pojazdu, broni palnej lub innego niebezpiecznego przedmiotu,
2. konieczność przeciwstawienia się osobie: a) niepodporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowego porzucenia broni, materiału wybuchowego lub innego niebezpiecznego przedmiotu, którego użycie może zagrozić życiu, zdrowiu lub wolności uprawnionego lub innej osoby, b) która usiłuje bezprawnie odebrać broń palną uprawnionemu lub innej osobie uprawnionej do jej posiadania;

Bibliografia:

1. Ustawa o ochronie osób i mienia (Dz. U. 2005.145.1221),
2. Rozporządzenia z dnia 17 lipca 1999 r. Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie wewnętrznych służb ochrony. (Dz.U. 1999 Nr 4 poz.31),
3. Ustawa z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej. (Dz.U. 2013, poz. 628)