Analiza Strategii Obronności Rzeczpospolitej Polskiej

Strategia Obronności Rzeczpospolitej Polskiej jest strategią sektorową do Strategii Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczpospolitej Polskiej. Jest to dokument planistyczny, określający uwarunkowania, cele i kierunki rozwoju w zakresie obronności państwa polskiego. Strategia Obronności RP opracowana została przez Ministerstwo Obrony Narodowej, przyjęta przez Radę Ministrów i ostatecznie zatwierdzona przez Prezydenta 13 listopada 2007 roku. Celem powstania dokumentu jest regulacja ogólnostrategicznych problemów państwowych, kwestii strategii wojskowych i aspektów pozamilitarnych. Strategia Obronności RP zastąpiła obowiązującą wcześniej Strategię Wojskową RP z 2004 roku, stając się podstawowym dokumentem określającym ogólne założenia dotyczące kwestii obronności i opracowywania planów strategicznych czy operacyjnych.

Strategia Obronności Rzeczpospolitej Polskiej jest strategią sektorową do Strategii Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczpospolitej Polskiej. Jest to dokument planistyczny, określający uwarunkowania, cele i kierunki rozwoju w zakresie obronności państwa polskiego. Strategia Obronności RP opracowana została przez Ministerstwo Obrony Narodowej, przyjęta przez Radę Ministrów i ostatecznie zatwierdzona przez Prezydenta 13 listopada 2007 roku. Celem powstania dokumentu jest regulacja ogólnostrategicznych problemów państwowych, kwestii strategii wojskowych i aspektów pozamilitarnych. Strategia Obronności RP zastąpiła obowiązującą wcześniej Strategię Wojskową RP z 2004 roku, stając się podstawowym dokumentem określającym ogólne założenia dotyczące kwestii obronności i opracowywania planów strategicznych czy operacyjnych. Strategia Obronności RP to dokument strategiczny, o bardzo czytelnym układzie. Już na wstępie strategia bardzo precyzyjnie określa podstawowe założenia w kwestii funkcjonowania polskiego systemu obronnego państwa, a w tym jego najważniejszego elementu – Sił Zbrojnych RP.  Dokument jest logicznie podzielony na 6 rozdziałów, z czego każdy odzwierciedla dane problemy strategiczne związane z obronnością państwa. Analizę strategii należy zacząć od jej wstępu, odnoszącego się do zmian jakie zaszły w kwestii postrzegania bezpieczeństwa państwa na przełomie XX i XXI wieku. Otóż Polska, stając się członkiem takich organizacji jak NATO i UE, znacznie umocniła swą pozycję na arenie międzynarodowej, przez co możliwość pojawienia się konfliktu zbrojnego z perspektywy RP wydaje się być mało prawdopodobna. Aczkolwiek jak pokazują historyczne doświadczenia, historia lubi zaskakiwać. W związku z tym, mimo iż możliwość pojawienia się zagrożenia dla bezpieczeństwa państwa wydaje się być prawie że niewiarygodna, nie należy jednak rezygnować z opracowania Strategii Obronności państwa. Dokument ten określa bowiem jak przeciwdziałać, możliwym mimo wszystko do wystąpienia zagrożeniom, jak również precyzuje pożądane działania wobec różnego rodzaju wyzwań dotyczących współczesnego świata. Jednakże, jak zakłada to Strategia Obronności RP, „Skuteczne przeciwdziałanie współczesnym zagrożeniom i wyzwaniom wymaga całościowego podejścia do bezpieczeństwa w skali międzynarodowej i narodowej.” 1 Analizując powyższe założenie, mogę stwierdzić iż, obecnie postrzeganie kwestii bezpieczeństwa niewątpliwie przeszło ewolucję. Jak obrazuje to Strategia Obronności RP, współcześnie bezpieczeństwo i obronność państwa nie jest już, jak było to dawniej, utożsamiana jedynie z obroną terytorium państwowego, lecz oprócz tej kwestii, odnosi się do różnego rodzaju innych zagrożeń mających miejsce w środowisku globalnym. Oprócz zagrożeń militarnych, Strategia Obronności RP zwraca również uwagę na zagrożenia pozamilitarne. Natomiast cel zapobiegania i przeciwdziałania tego typu różnego rodzaju zagrożeniom, realizowany ma być na zasadzie wspólnych cywilno – wojskowych przedsięwzięć. Owe założenie komplementarnego wykorzystania zarówno instrumentów dyplomatycznych, ekonomicznych jak i wojskowych, wynika z nowoczesnych zasad kształtowania polityki obronnej państwa, której jednym z głównych i najważniejszych założeń są sojusznicze powiązania z innymi państwami. Z zakończeniem wstępu do Strategii, rozpoczyna się jeden z sześciu jej rozdziałów, obejmujący „ZEWNĘTRZNE UWARUNKOWANIA OBRONNOŚCI RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ”. Rozdział ten, analizując poszczególne założenia w kwestii bezpieczeństwa, zarówno narodowego, jak i globalnego określa „Środowisko bezpieczeństwa międzynarodowego”. Analizuje również „Uwarunkowania polityki bezpieczeństwa i obronnej”, zaznaczając, iż głównym ich punktem odniesienia jest członkostwo w NATO i UE, jak również strategiczne partnerstwo z USA. W interesie polskim leżeć mają również polityczna stabilizacja, oraz rozwój społeczno – gospodarczy całego regionu Europy Środkowej i wschodniej. Drugi rozdział Strategii Obronności RP, to „KONCEPCJA OBRONNOŚCI RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ”. Określa ona „Cele strategiczne w dziedzinie obronności”, podkreślając, iż nadrzędnym z nich jest zagwarantowanie przez państwo bezpiecznych i korzystnych dla realizacji interesów narodowych warunków. Składać mają się na nie: niepodległość i suwerenność państwa, ochrona i obrona obywateli RP, skuteczna realizacja zadań wszystkich podmiotów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo narodowe państwa, podwyższanie zdolności obronnych państwa, oraz sojusze z innymi państwami, a co z tego wynika realizacja różnego rodzaju zobowiązań wynikających z zasad partnerskiej współpracy. Jeżeli chodzi natomiast o „Podstawowe założenia Strategii Obronności RP”, to jak określa to Strategia Obronności RP, realizacja wszelkiego rodzaju założeń związanych z zapewnieniem obrony państwa ma się odbywać poprzez nieprzerwane doskonalenie Systemu Obronnego Państwa. W owych działaniach na rzecz bezpieczeństwa i obrony państwa, mimo iż nie wyklucza się samodzielnie podejmowanych działań przez RP, to przede wszystkim mają być one realizowane w układzie sojuszniczym. „Obronność państwa w czasie pokoju”, ma natomiast polegać na stałym utrzymywaniu stanu gotowości obronnej państwa, realizowanego poprzez utrzymywanie sprawności i doskonalenie Systemu Obronnego Państwa, oraz kształtowaniu międzynarodowego środowiska sojuszniczego. „Reagowanie na zewnętrzne zagrożenie państwa”, w zależności od rodzaju zagrożenia, ma być podjęte przez poszczególne organy, w celu szybkiego i skutecznego opanowania zagrożenia, minimalizującego jednocześnie jego skutki. „Obrona przed agresją zbrojną”, zakłada natomiast, że dla obrony terytorium RP realizowane mają być zadania określone w narodowych i sojuszniczych planach operacyjnych, obejmujące: mobilizacyjne rozwinięcie Sił Zbrojnych RP, przegrupowanie ich do odpowiednich regionów, a przy tym zobrazowanie determinacji całego społeczeństwa do zwalczenia agresji zbrojnej. Tematem trzeciego rozdziału Strategii Obronności RP jest natomiast „SYSTEM OBRONNY PAŃSTWA” , obejmujący „Wymagania wobec systemu obronnego państwa”, do których należy właściwe zorganizowanie i utrzymywanie Systemu Obronnego Państwa, tak by był w stałej gotowości do realizacji stojących przed nim zadań. „Podsystem kierowania obronnością państwa”, będący natomiast zasadniczą kwestią podsystemu kierowania bezpieczeństwem narodowym, ma za zadanie zapewnienie odpowiednich warunków sprawnego podejmowania decyzji, jak również nieustannego koordynowania działań poszczególnych organów władzy oraz Sił Zbrojnych RP, zarówno w czasie pokoju, wojny, jak i innego rodzaju kryzysu. „Podsystem militarny – Siły Zbrojne RP”, ma zaś realizować zadania wynikające z poszczególnych dokumentów, określonych w Strategii Obronności RP. „Podsystem niemilitarny - pozamilitarne struktury obronne”, ma natomiast na celu wykonywanie poszczególnych zadań, do których należą głównie: zadania obronne, dyplomatyczne, informacyjne, ochronne i gospodarczo-ochronne. Tematem czwartego rozdziału Strategii Obronności RP są „SIŁY ZBROJNE RP W SYSTEMIE OBRONNYM PAŃSTWA”. Określone w nim „Misje i zadania Sił Zbrojnych RP”, stanowić mają gwarancję obrony państwa i przeciwstawiać się agresji. Siły Zbrojne działać mają w procesie stabilizacji międzynarodowej sytuacji, wszelkiego rodzaju operacjach reagowania kryzysowego i akacjach humanitarnych, oraz wspierać wewnętrzne bezpieczeństwo państwa. „Poziom zdolności operacyjnych Sił Zbrojnych RP” ma być natomiast na tyle wysoki, ażeby skuteczna była realizacja poszczególnych, przypisanych Siłom Zbrojnym zadań, a przede wszystkim obrona i ochrona państwa, oraz zapewnienie nienaruszalności granic państwowych. „Struktura organizacyjna Sił Zbrojnych” ma natomiast zależeć od rodzaju misji, aczkolwiek spełniać ma odpowiednie standardy zarówno jeśli chodzi o autonomię działań, jak i wyposażenia, tak ażeby zagwarantowana była sprawna realizacja poszczególnych zadań, zarówno w czasie pokoju, kryzysu, jak i wojny. Kolejną istotną kwestią określoną przez Strategię Obronności RP jest „Miejsce i rola organów dowodzenia Sił Zbrojnych RP w podsystemie kierowania obronnością”. Organy dowodzenia Sił Zbrojnych RP, czyli Minister Obrony Narodowej i Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, oraz Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych RP, mają za zadanie stworzenie odpowiednich warunków przygotowania Sił Zbrojnych RP do wykonywania przypadających im misji, oraz utrzymywać je w ciągłej gotowości i zdolności bojowej. „PRZYGOTOWANIA OBRONNE PAŃSTWA”, są natomiast tematem rozdziału piątego. Ich celem jest zapewnienie sprawnego funkcjonowania Systemu Obronnego Państwa. Zaś w ich zakresie znajdują się planowanie operacyjne i programowanie obronne, obejmujące „Przygotowania podsystemu kierowania obronnością państwa”, „Przygotowania podsystemu militarnego”, oraz „Przygotowania podsystemu niemilitarnego”. Szósty i ostatni rozdział polskiego dokumentu planistyczno – strategicznego, to „KIERUNKI TRANSFORMACJI SYSTEMU OBRONNEGO PAŃSTWA”, wynikające z nieustannie zmieniającego się środowiska bezpieczeństwa, a które należą do najważniejszych celów strategicznych poszczególnych organów władzy. „Transformacja podsystemu militarnego”, poprzez dostosowywanie Sił Zbrojnych RP do zmieniającego się ciągle środowiska bezpieczeństwa, oprócz pozyskiwania pożądanych zdolności operacyjnych, ma również na celu budowę pozycji Rzeczpospolitej Polskiej na arenie międzynarodowej. Ze względu na kompleksowe podejście do różnego rodzaju operacji wojskowych, gdzie zauważyć można wciąż rosnącą rolę różnego rodzaju instrumentów niemilitarnych, konieczna jest również nieustanna „Transformacja podsystemu niemilitarnego”, polegająca na ciągłym jego doskonaleniu w celu skutecznej realizacji podlegających mu misji. Strategia Obronności RP, kierowana do wszystkich organów administracji publicznej oraz podmiotów realizujących zadania obronne, jak to określa jej zakończenie, ma być w toku planowania obronnego poddawana systematycznej weryfikacji. Podsumowując moją analizę, stwierdzam, że większość z założeń Strategii Obronności RP jest słuszna. Zgadzam się z nimi i popieram ich realizację. Jednakże absolutnie nie zgadzam się z przekonaniem o praktycznie niemożliwym do wystąpienia konflikcie zbrojnym. Najlepszym dowodem na to, że wojna pojawić się może w najmniej oczekiwanym momencie, jest historia, a tym bardziej historia Polski, szczególnie oparta w krwawe doświadczenia. Wobec tego, uważam, iż mimo wydawałoby się wysokiej pozycji Polski na arenie międzynarodowej, partnerskiej współpracy z innymi państwami i ogólnego stabilnego ładu międzynarodowego, Polacy, podobnie jak kierowcy, zawsze i wszędzie powinni kierować się zasadą ograniczonego zaufania.