W żadnym z podanych utworów, matka nie jest postacią główną. Jej kreacja służy do scharakteryzowania dorosłych dzieci, ich zachowań oraz relacji z innymi ludźmi. Podane teksty ukazują kontrast pomiędzy matkami. W obydwu fragmentach została wykorzystana mowa pozornie zależna. W pierwszym mamy matkę myślącą o swoim dziecku, zaś w drugim wspomnienia dorosłego dziecka ze spotkania z matką. Jadwiga Barykowa była Polką mieszkającą w Rosji. Wyjechała tam wraz z mężem w poszukiwaniu pracy. Nie znając języka i obyczajów czuła się w niej nieswojo. Bak był dla Jadwigi nowym a zarazem niebezpiecznym miastem. Negatywne emocje najbardziej zaczęły jej doskwierać po wyjeździe męża na wojnę i zostaniu samej z synem. Teraz na niej spoczywały wszystkie obowiązki a przede wszystkim wychowanie syna, co nie było proste podczas groźniej i niespokojnej rewolucji. Kochała swojego syna z całego serca, bardzo się martwiła gdy nie było go obok. Żeromski pięknie opisuje matczyną miłość Jadwigi do Czarka: „Siły swe przelała, życie swe przesączyła kropla po kropli w jego siły. Nastawiła i wyprostowała drogi jego krwi. Nadała mu głos, krzyk, śpiew.” Bolały ją skutki działania rewolucjonistów, które miały duży wpływ na jej syna. Pod wpływem komunistów Cezary stawał się obcy. Bardzo cierpiała, z powodu braku porozumienia z synem i odtrącenia przez niego. Jednak dzięki bezwarunkowej, prawdziwej, wielkiej oraz cierpliwej miłości matki do syna zbuntowany Cezary z czasem zaczął doceniać Jadwigę i patrzył na nią z troską. Dostrzegał jej starość, dzięki czemu poświęcał jej więcej czasu. Cenił jej poglądy. Bardzo przeżył jej śmierć oraz boleśnie odczuł haniebne potraktowanie jej zwłok. Ciężko było mu pogodzić się z jej brakiem. W fragmencie pochodzącym z „Granicy” Zofii Nałkowskiej postać matki jest zupełnie inna. Tu można zauważyć boleść córki do matki, z powodu jej nieobecności. Dla Elżbiety mama była piękną, zadbaną, elegancką i głownie obcą kobietą. Pani Biecka – Niewieska ciągle na kogoś czekała, lecz to czekanie było bezskuteczne. Elżbieta zauważała niepokój matki. Pomiędzy nimi nie było uczuć czy nawet porozumienia. Matka Elżbiety zostawiła ją pod opieką ciotki Kolichowskiej wyjeżdżając za granicę. Pani Biecka nie jest bliska swojej córce. Chociaż Elżbieta dorosła i bardziej zrozumiała postępowanie matki, nadal ma jej za złe, że nie było jej obok wtedy kiedy była potrzebna. Pomimo żalu do matki, czuje potrzebę zwierzenia się jej ze spraw związanych z Zenonem. Po odwiedzinach Elżbiety u Pani Bieckiej – Niewieskiej ich relacje się nie zmieniły. Matka zajmowała się tylko sobą i nie interesowała się potrzebami córki. Elżbieta nie potrafi obdarzyć matki miłością. Wciąż są sobie obce i zdystansowane. Jednak później córka idzie w ślady matki i zostawia swoje dziecko pod opieką rodziny, a sama wyjeżdża do Warszawy. Analizując oba przykłady relacji między matką a dzieckiem, można podsumować je jednym z polskich przysłów: „czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci”. Czarek, obdarzony matczyną miłością będzie zwracał uwagę na innych, na ich krzywdę. Elżbieta, która nie miała styczności z miłością matki, będzie obojętna wobec innych, wobec ich problemów chyba, że będzie to również dotyczyć jej osoby.