„Czatyrdah” Adama Mickiewicza to utwór romantyczny, pochodzący z cyklu „Sonety krymskie”. Jest opisem szczytu górskiego – Czatyrdahu. Podmiotem lirycznym w sonecie jest Mirza(tatarski szlachcic). Zwraca się on do gór, jako do istoty żywej. Szczyt określa słowami: “O minarecie świata! O gór padyszachu!”. Góra wydaje się mu niezwykła, posępna, potężna, dlatego też występują liczne odwołania do Biblii, jak i do symboli orientalnych. Podmiot liryczny porównuje Czatyrdah do archanioła Gabriela, strzegącego wstępu do rajskiego ogrodu: “Siedzisz sobie pod bramą niebios, jak wysoki Gabryjel pilnujący edeńskiego gmachu Utwór jest rozbudowaną apostrofą. Podmiot liryczny wychwalając Czatyrdah pozwala nam zrozumieć, w jak wyraźny sposób góra wyróżniała się z otoczenia, jak dążyła wzwyż, jakby pragnąc zjednoczyć niebo z ziemią. Osiągnięciu tego efektu służą nagromadzone peryfrazy, np. : “maszt krymskiego statku”, „drogman stworzenia”, „minaret świata”. Góra porośnięta jest lasami. Wszystko wydaje się jej podlegać „ziemie, ludzie, gromy”. Jest strażnikiem strzegącym raju, obojętnym na ludzkie problemy, niezmiennym, niewzruszonym. Człowiek wobec szczytu odczuwa rodzaj lęku, jaki odczuwamy przed czymś nieznanym i potężnym. Lęk ten połączony jest jednak nutą zazdrości. Ten podróżnik, pielgrzym, wpatrujący się w szczyt, czuje, że jego własne życie jest kruche, zależne od powiewów wiatru, czuje, że jest słaby, żyje w ciągłym zagrożeniu podczas gdy góra trwa, nieczuła na świat dookoła niej. Natura wyzwala w człowieku lęk, lecz z drugiej strony budzi zachwyt. Czatyrdah jest poniekąd symbolem czegoś niezrozumiałego, metafizycznego. Czegoś, co istniało długo przed nami i będzie istnieć długo po nas. Można by wręcz powiedzieć, że nasze życie i istnienie góry to dwa różne wymiary czasowe. To co dla nas jest całym życiem, dla góry jest zaledwie ułamkiem chwili. Właśnie to powoduje, że podróżnik gotów jest dostrzec w górze symbol zjednoczenia pomiędzy niebem a ziemią. „Księga ubogich” Jana Kasprowicza to utwór młodopolski. Przedstawia obraz szczytu w Tatrach. Podmiot liryczny mieszka w pobliżu szczytu, widzi go codziennie z okien swojego domu. Zwraca się bezpośrednio do góry („Wierchu”, „się zwracam do ciebie”) jako do istoty żywej. Jego wypowiedź ma osobisty charakter, jest wyznaniem. Podmiot liryczny to osoba, która w przeszłości cierpiała. Przeszłość „cień świata” ciągle jeszcze o sobie przypomina, co nie pozwala mu w pełni cieszyć się życiem Zawarte w utworze wykrzyknienia oddają emocjonalny charakter wypowiedzi. Góra ukazana w „Księdze ubogich” to granitowy „olbrzym” ukazany na tle błękitnego nieba, oświetlony blaskiem słońca. Zajmuje wyjątkową pozycję w świecie przyrody. Jest pełen mądrości, świadomy problemów człowieka. Ludzki los nie jest mu obojętny. Człowiek pod wpływem góry przeżywa przemianę. Przyroda pomaga mu odnaleźć sens i radość życia. Pesymista, dekadent zmienia się w człowieka pogodzonego z ludzkimi słabościami Zaczyna rozumieć, że„człowiek jest tylko człowiekiem”. Przyroda w „ Księdze ubogich” jest adresatem ludzkich rozterek. Skłania do refleksji, zajrzenia w głąb siebie. Przyroda jest najważniejsza, pozwala zapomnieć o cierpieniu. Oba utwory przedstawiają górski pejzaż widziany przez podmiot liryczny. Adresatami w wierszach są górskie szczyty. Wykrzyknienia w obu utworach podkreślają emocjonalny charakter monologu lirycznego. U Mickiewicza pojawia się opis krymskiego szczytu, natomiast u Kasprowicza krajobraz rodzinny – tatrzański, popularny w Młodej Polsce. W „Czatyrdahu” uwidacznia się dystans między bohaterem a przyrodą, natomiast w „Księdze ubogich” relacje mają charakter osobisty, intymny. Obraz niezmiennej przyrody w sonecie podkreśla zmienność, kruchość ludzkiej egzystencji, natomiast u Kasprowicza widok gór daje podmiotowi lirycznemu siłę do pokonywania przeciwieństw, pozwala zaakceptować los. Podsumowując można stwierdzić, że obrazy gór, człowieka i relacji między nimi w obu wierszach są odmienne.