Nie wszystkie instytucje mają uprawnIenia służb specjalnych, mają większą swobodę działania, z większymi uprawnieniami w działaniu operacyjnym i często na granicy prawa. Współczesne państwo, zobowiązane do zapewnienia bezpieczeństwa obywatelom, staje przed trudnym zadaniem ze względu na zagrożenia terroryzmem oraz przestępczością zorganizowaną, a także nieustanną potrzebą zdobywania strategicznych informacji. Dlatego tak duże znaczenie ma prowadzenie czynności operacyjnych. Działalność służb specjalnych i policyjnych niejednokrotnie wymaga jednak stosowania środków powszechnie uznanych za nadmiernie ingerujące w sferę życia prywatnego jednostki, przez co często są oskarżenia o nadużycia. Niemniej jednak bezpieczeństwo publiczne jako dobro usprawiedliwiające ograniczenie korzystania z wolności obywatelskich przez legislatora, wymaga zachowania proporcjonalności dopuszczalnej ingerencji oraz odpowiedniego systemu kontroli zachowania tej proporcjonalności w praktyce. Obecnie uprawnienia do prowadzenia czynności operacyjno-rozpoznawczych ma w Polsce dziewięć różnych instytucji. Zostały one zawarte w ustawach branżowych, konstytuujących działalność poszczególnych służb. W każdym z tych aktów są zawarte między innymi: wymagania formalne, metody działania oraz zakres uprawnień, które niejednokrotnie się pokrywają11. Nie można jednoznacznie stwierdzić, jakimi kryteriami kierował się ustawodawca, przyznając poszczególnym służbom uprawnienia operacyjne. Niemniej jednak szeroki zakres współpracy między poszczególnymi służbami sprawia, że jedne od drugich przejmują sprawdzone metody działań w walce z przestępczością. Zgodnie z obowiązującym prawem czynności operacyjno-rozpoznawcze mogą przeprowadzać następujące służby: Policja – na podstawie Ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, Straż Graniczna – na podstawie Ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej, Wywiad Skarbowy – na podstawie Ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej, Żandarmeria Wojskowa – na podstawie Ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencja Wywiadu – na podstawie Ustawy z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, Służba Kontrwywiadu Wojskowego i Służba Wywiadu Wojskowego – na podstawie Ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralne Biuro Antykorupcyjne – na podstawie Ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym.

Policja jest to umundurowana i uzbrojona formacja przeznaczona do ochrony bezpieczeństwa ludzi i mienia oraz do utrzymywania bezpieczeństwa i porządku publicznego. Do jej głównych zadań należy pilnowanie przestrzegania prawa i ściganie przestępców, jak również zapewnienie ochrony i pomocy w sytuacjach kryzysowych zarówno wobec ludzi jak i mienia. Jeżeli jest to konieczne, policja nadzoruje na poziomie operacyjnym także wszelkie służby ratownicze.

Policja jest fundamentem stabilnego i bezpiecznego państwa, jednak czasami bywa również skutecznym narzędziem w rękach władzy, stosowanym do narzucania społeczeństwu swej woli i tłumienia protestów. Utrzymywanie policji może być zastrzeżone wyłącznie dla państwa, jak obecnie w Polsce, może jednak należeć również do jednostek samorządu terytorialnego, jak w Wielkiej Brytanii i w USA. Straż Graniczna to jednolita, umundurowana, w pełni zawodowa formacja typu policyjnego. Została powołana do życia ustawą z dnia 12 października 1990, jej funkcjonowanie rozpoczęło się 16 maja 1991 wraz z rozformowaniem Wojsk Ochrony Pogranicza (WOP). Wykonuje zadania związane z ochroną granicy państwowej i kontrolą ruchu granicznego. Straż Graniczna jest organem ścigania. Nadzór nad formacją sprawuje Minister Spraw Wewnętrznych. Komendant Główny Straży Granicznej jest centralnym organem administracji rządowej w sprawach ochrony granicy państwowej. Posiada 12 oddziałów. Funkcjonariusze Straży Granicznej noszą umundurowanie typu wojskowego, według wzorów używanych w Siłach Zbrojnych RP. Zależnie od jednostki organizacyjnej funkcjonariusze noszą ubiory wz. Wojsk Lądowych, wz. Sił Powietrznych i wz. Marynarki Wojennej. Umundurowanie funkcjonariuszy Straży Granicznej składa się z czterech typów ubiorów: galowego, wyjściowego, polowego, służbowego. Według danych przedstawionych przez Komendę Główną Straży Granicznej (2014) w formacji służy (pracuje) obecnie łącznie 14 340 funkcjonariuszy oraz 4292 pracowników cywilnych. Wywiad Skarbowy jest to powstały w 1998 urząd w Polsce, podlegający Generalnemu Inspektorowi Kontroli Skarbowej. Wcześniej działał pod nazwą Biuro Dokumentacji Skarbowej (BDS), następnie w ramach Departamentu Kontroli Skarbowej II i dalej jako Departament Kontroli Resortowej (DKR). Jego zadania stanowią szczególną formę wykonywania kontroli skarbowej. Swym zakresem obejmuje czynności, w tym również czynności operacyjno-rozpoznawcze, pozwalające m.in. na: określenie rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania, ujawnianie nie zgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej i dochodów nie znajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów, kontrolę finansów jednostek samorządowych, kontrolę towarową z zagranicą, ujawnianie i zapobieganie korupcji. Żandarmeria Wojskowa to organ ścigania, wyodrębniona i wyspecjalizowana służba Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, której działalność polega na zapewnieniu przestrzegania dyscypliny wojskowej oraz ochranianie porządku publicznego i zapobieganie popełnianiu przestępstw na terenach jednostek wojskowych oraz w miejscach publicznych. ŻW pełni rolę policji wojskowej. Oddziały specjalne Żandarmerii Wojskowej – polskie specjalistyczne komórki organizacyjne Żandarmerii Wojskowej. Przemiany organizacyjno-strukturalne Żandarmerii Wojskowej związane z transformacją Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej mają na celu jej przystosowanie do nowego spektrum zadań wynikających z zagrożeń jakie mogą wystąpić w Polsce. W styczniu 2004 roku w strukturach Żandarmerii Wojskowej powstały Oddziały Specjalne ŻW - wyspecjalizowane jednostki do działań specjalnych o charakterze policyjnym. Ich powstanie było przełomowym wydarzeniem nie tylko trzeciego pięciolecia, ale całego okresu istnienia Żandarmerii Wojskowej. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego to służba specjalna powołana do ochrony porządku konstytucyjnego Rzeczypospolitej Polskiej (bezpieczeństwa wewnętrznego państwa i obywateli). Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego została utworzona 29 czerwca 2002 po rozwiązaniu Urzędu Ochrony Państwa, w miejsce którego utworzono dwie odrębne agencje: ABW oraz Agencję Wywiadu. Jako służba specjalna podlega kontroli cywilnej – jest nadzorowana przez Prezesa Rady Ministrów i kontrolowana przez Sejm. Służba Kontrwywiadu Wojskowego- służba specjalna właściwa w sprawach ochrony przed zagrożeniami wewnętrznymi dla obronności Rzeczypospolitej Polskiej oraz bezpieczeństwa i zdolności bojowej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, powołana na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2006 i podległa Ministrowi Obrony Narodowej. Służba pełni rolę kontrwywiadowczą. SKW rozpoczęła działalność 1 października 2006. Dzień wcześniej (30 września 2006) zostały rozwiązane Wojskowe Służby Informacyjne. Służba Wywiadu Wojskowego to służba specjalna właściwa w sprawach ochrony przed zagrożeniami zewnętrznymi dla obronności RP oraz bezpieczeństwa i zdolności bojowej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, powołana na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2006 i podległa Ministrowi Obrony Narodowe. SWW rozpoczęła działalność 1 października 2006 przejmując zadania rozwiązanych dzień wcześniej (30 września) Wojskowych Służb Informacyjnych. Centralne Biuro Antykorupcyjne- służba specjalna państwa polskiego. Urząd do spraw zwalczania korupcji w życiu publicznym i gospodarczym, w szczególności w instytucjach państwowych i samorządowych a także do zwalczania działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa. Centralnym Biurem Antykorupcyjnym kieruje Szef Centralnego Biura Antykorupcyjnego, który jest Centralnym organem administracji rządowej, nadzorowanym przez Prezesa Rady Ministrów, działającym przy pomocy CBA, które jest urzędem administracji rządowej. Zadania: czynności operacyjno-rozpoznawcze w celu zapobiegania popełnieniu przestępstw, ich rozpoznanie i wykrywanie **czynności dochodzeniowo-śledcze w celu ścigania sprawców przestępstw czynności kontrolne w celu ujawnienia przypadków korupcji w instytucjach państwowych i samorządzie terytorialnym oraz nadużyć oraz nadużyć osób pełniących funkcje publiczne, a także działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwaczynności operacyjno-rozpoznawcze i analityczno-informacyjne w celu uzyskiwania i przetwarzania informacji istotnych dla zwalczania korupcji w instytucjach państwowych i samorządzie terytorialnym oraz działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa.