Bezrobocie - typy, walka z bezrobociem

Bezrobocie jest to zjawisko braku pracy zarobkowej dla osób zdolnych do pracy i jej poszukujących. Mamy z nim do czynienia od bardzo dawna. Bezpośrednią przyczyną bezrobocia jest z reguły niewystarczająca liczba wolnych miejsc pracy dla osób ubiegających się o nie. Według statystyk w Polsce bezrobocie 4 razy częściej dotyka osoby z wykształceniem podstawowym niż wyższym. Osoby bezrobotne to osoby nie pobierające nauki w szkole dziennej, zdrowe i gotowe do podjęcia pracy w danym zawodzie, ale z powodu braku zatrudnienia zarejestrowane w powiatowym urzędzie pracy.

Bezrobocie jest to zjawisko braku pracy zarobkowej dla osób zdolnych do pracy i jej poszukujących. Mamy z nim do czynienia od bardzo dawna. Bezpośrednią przyczyną bezrobocia jest z reguły niewystarczająca liczba wolnych miejsc pracy dla osób ubiegających się o nie. Według statystyk w Polsce bezrobocie 4 razy częściej dotyka osoby z wykształceniem podstawowym niż wyższym. Osoby bezrobotne to osoby nie pobierające nauki w szkole dziennej, zdrowe i gotowe do podjęcia pracy w danym zawodzie, ale z powodu braku zatrudnienia zarejestrowane w powiatowym urzędzie pracy. Osoby te powinny także oprócz powyższych, spełniać warunek ukończenia osiemnastu lat oraz warunek pozostawania w wieku aktywności zawodowej.

Typy bezrobocia można uporządkować ze względu na powód jego występowania. Najcześciej spotykane rodzaje bezrobocia to bezrobocie strukturalne, frykcyjne, ukryte lub bezrobocie technologiczne.

O bezrobociu strukturalnym można mówić gdy występuje niedopasowanie kwalifikacji osób chętnych do podjęcia pracy ze względu na wykształcenie, zawód czy miejsce zamieszkania. Wynika ono z  trudności w dostosowaniu się do zmian systemu produkcyjnego. Ten rodzaj bezrobocia może mięć charakter dosyć trwały, ponieważ jego likwidacja wymaga zazwyczaj zmiany zawodu, kwalifikacji czy tez miejsca zamieszkania. 

Bezrobocie frykcyjne jest związane z naturalną płynnością siły roboczej, możliwą dzięki pełnej swobodzie zmiany miejsca pracy i wyboru stanowiska pracy. W dynamicznie rozwijającej się gospodarce często pojawiają się niedopasowania między wolnymi miejscami pracy, napływem i odpływem siły roboczej z rynku pracy oraz zmianie miejsc pracy przez pracowników. Rezultatem tych procesów jest to, że występuje pewna liczba wolnych miejsc pracy i osób bezrobotnych. Jest to spowodowane niedostatecznie szybkim przepływem informacji między pracodawcami a pracownikami, zatem musi upłynąć czas zanim bezrobotni znajdą czekające na nich miejsca pracy. Decyzje o zwolnieniu z pracy w celu znalezienia innego zajęcia podejmują sami pracownicy, a czas poszukiwania nowej pracy jest stosunkowo krótki bowiem wynosi mniej niż 3 miesiące.

Bezrobocie ukryte rozumiane jest jako bezrobocie wśród zatrudnionych. Dotyczy ludzi nie ujętych w statystykach bezrobocia, ponieważ nie rejestrują się w urzędach pracy. Bezrobocie ukryte występuje m.in. w postaci wcześniejszych emerytur spowodowanych brakiem możliwości zatrudnienia osób w wieku przedemerytalnym. Do bezrobocia ukrytego można też zaliczyć zjawisko braku odpowiedniej pracy dla osób wykształconych, które mają nieraz jedynie wybór pomiędzy byciem bezrobotnym lub wykonywanie pracy nieodpowiedniej do poziomu wykształcenia i specjalności. Jest przez to bardzo duża liczba osób z wyższym wykształceniem wykonujących pracę fizyczną lub proste prace biurowe. Zmiany gospodarcze i polityczne jakie dokonały się w Polsce w latach 1989-90 doprowadziły do tego, że Polska dołączyła do grupy krajów o gospodarce rynkowej, co z kolei spowodowało ujawnienie się problemu bezrobocia na szeroką skalę. 

Bezrobocie technologiczne powstaje przez uprzemysłowienie oraz rozwój technologii. Osoby wykonujące pracę fizyczną przy montażu samochodów, szyciu butów itp. tracą pracę, ponieważ zostają zastąpieni przez maszyny, które te same czynności wykonują szybciej i taniej. 

Walka z bezrobociem ma na celu zmniejszenie poziomu bezrobocia lub łagodzenie jego skutków.. Przede wszystkim jest to kreowanie zatrudnienia i pomoc w znalezieniu pracy jak również ochrona pracowników przed utratą zatrudnienia m. in. przez odpowiednie ustawy, mające zapobieczwolnieniom idywidualnym i grupowym. 

Aktywna walka z bezrobociem obejmuje na przykład skłanianie do aktywizacji zawodowej lub prace interwencyjne i roboty publiczne.Aktywną walkę z bezrobociem jest pośrednictwo pracy, poradnictwo zawodowe, szkolenie i przekwalifikowanie zawodowe, dopłaty dla pracodawców zatrudniających bezrobotnych. 

Pasywna walka z bezrobociem to między innymi zasiłki dla bezrobotnych, świadczenia socjalne, wcześniejsze emerytury. Nie zachęcają one jednak bezrobotnych do poszukiwania pracy.

Do niektórych z konsekwencji bezrobocia należy spadek dochodów społeczeństwa, spadek kwalifikacji i zanikanie umiejętności u osób pozostających przez dłuższy czas bez pracy, konieczność przekwalifikowania się bezrobotnych, zwiększone wydatki budżetu państwa przeznaczane na utrzymanie osób bezrobotnych, zagrożenie patologiami społecznymi marginalizacja społeczna osób bezrobotnych, degradacja psychiczna związana z utratą poczucia własnej wartości i poczuciem apatii.
Bezrobocie jest uznawane za niekorzystne zjawisko w gospodarce, jednak jego następstwa są znacznie groźniejsze w sferze społecznej, gdyż brak pracy wpływa niszcząco na psychikę człowieka i jego postawę życiową.