organy wladzy państwowej

Organy władzy państwowej Zgodnie z przyjętą zasadą trójpodziału władzy istnieją w Polsce organy władzy ustawodawczej ( Parlament), wykonawczej ( prezydent, rząd ) i sądowniczej (sądy i trybunały). Władza ustawodawcza a. Naród sprawuje władzę bezpośrednio poprzez referendum, inicjatywę ludową, veto ludowe i pośrednią poprzez przedstawicieli. b. W Polsce organem władzy ustawodawczej ustawodawczej jest parlament : Sejm i Senat. Każda z izb działa oddzielnie Obradują wspólnie jako Zgromadzenie Narodowe, które jest zwoływane w przypadkach określonych w Konstytucji.

Organy władzy państwowej

  1. Zgodnie z przyjętą zasadą trójpodziału władzy istnieją w Polsce organy władzy ustawodawczej ( Parlament), wykonawczej ( prezydent, rząd ) i sądowniczej (sądy i trybunały).

  2. Władza ustawodawcza

a. Naród sprawuje władzę bezpośrednio poprzez referendum, inicjatywę ludową, veto ludowe i pośrednią poprzez przedstawicieli. b. W Polsce organem władzy ustawodawczej ustawodawczej jest parlament : Sejm i Senat.

  • Każda z izb działa oddzielnie
  • Obradują wspólnie jako Zgromadzenie Narodowe, które jest zwoływane w przypadkach określonych w Konstytucji. c. Sejm i Senat wyłaniane są w wyborach co 4 lata ( wybory powszechne, bezpośrednie, tajne, proporcjonalne, i równe.
  • cenzus wiekowy na posła 21 lat, na senatora 30 lat.
  • Sejm – 460 posłów, Senat – 100 senatorów. d. Organami Sejmu są: marszałek sejmu, prezydium, konwent seniorów i komisje. Podobnie jest zorganizowany Senat.
  • Marszałkowie Sejmu i Senatu reprezentują izby na zewnątrz, przewodniczą pracom Sejmu i Senatu. Są wybrani przez posłów i senatorów, stanowią prezydium izby, która planuje pracą izby i kierują nią.
  • Komisje – zajmują się określonymi rodzajowo sprawami (Komisja Spraw zagranicznych, K. Ochrony Środowiska, K. Edukacji, Nauki i Postępu technicznego itp.).
  • Posłowie i senatorowie mogą tworzyć kluby i koła odpowiadające przynależności partyjnej posłów i senatorów. Przewodniczący klubów wraz z członkami prezydium sejmu tworzą Konwent Seniorów – ciało doradcze, którego zadaniem jest ułatwienie współpracy klubów i pomoc prezydium w planowaniu i organizowaniu prac izby. e. Zadania parlamentu.
  • Funkcja ustawodawcza – uchwalanie ustaw, które są podstawowymi aktami prawnymi.
  • Funkcja ustrojowa – tylko parlament może określić główne reguły porządku państwowego, czyli normy ustalające ustrój państwa.
    • Głosowanie musi się odbywać w obecności co najmniej połowy liczby posłów t.j. 230. Projekt stanie się ustawą, jeśli w głosowaniu opowie się za nim większa liczba posłów niż przeciw niemu. Do uchwalenia niektórych ustaw potrzebne jest co najmniej 2/3 głosów. Są też takie ustawy, przy których wymaga się, by za projektem opowiedziała się więcej niż połowa posłów biorących udział w głosowaniu ( większość bezwzględna).
    • Po uchwaleniu ustawy przez Sejm jest ona kierowana do Senatu ( poprawki).
    • Uchwalona ustawa trafia do Prezydenta RP do podpisu ( może ją przyjąć lub odrzucić – veto prezydenckie).
  • Funkcja kreacyjna – Sejm uczestniczy w powołaniu i odwołaniu rządu i powołuje Trybunał Konstytucyjny, Trybunał Stanu, Prezesa NIK-u, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka, Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, Prezesa NBP. Wybierają swoich przedstawicieli do Krajowej Rady Sądownictwa i K.R.R.TV.
  • Funkcja kontrolna – odbieranie i rozpatrywanie sprawozdań rządu z jego działalności, głównie budżetu państwa i innych planów finansowych.
    • interpelacje i zapytania poselskie kierowane do premiera i członków rządu, Prezesa NBP i Prezesa NIK.
    • kontrola w poszczególnych dziedzinach życia społecznego, gospodarczego i politycznego.
  1. Władza wykonawcza

I Prezydent RP a. Prezydent jest organem jednoosobowym wybieranym przez naród w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i tajnych, bezwzględną większością głosów. Jego głównym zadaniem jest pełnienie funkcji najwyższego przedstawiciela państwa w stosunkach wewnętrznych i międzynarodowych.

  • Prezydent nie może piastować innego urzędu, być posłem ani senatorem.
  • stoi na straży nienaruszalności i niepodzielności terytorium kraju, czuwa nad przestrzeganiem realizacji umów międzynarodowych, dba o zachowanie suwerenności i bezpieczeństwa państwa. b. Kompetencje prezydenta.
  • uprawnienia związane z funkcjonowaniem parlamentu i władzą ustawodawczą ( np. zarządza wybory, zwoływanie pierwszego posiedzenia izb, inicjatywa ustawodawcza, veto).
  • uprawnienia związane z władzą wykonawczą ( stwarzanie warunków polityczno-organizacyjnych umożliwiających pracę rządu, ogólne kierowanie resortami prezydenckimi, wydawanie rozporządzeń wykonawczych.
  • uprawnienia związane z władzą sądowniczą ( np. powołanie sędziów, prawo łaski)
  • uprawnienia w zakresie obronności państwa (np. zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi)
  • uprawnienia związane ze stosunkami zagranicznymi (np. ratyfikowanie, wypowiadanie umów międzynarodowych).
  • uprawnienia właściwe głowie państwa (np. nadawanie stopni oficerskich, tytułów naukowych, powoływanie na stanowiska państwowe). c. Prezydent nie ponosi odpowiedzialności politycznej
  • odpowiada przed Trybunałem Stanu za naruszenie Konstytucji lub innych ustaw, a także za popełnione przestępstwa. W stan oskarżenia może postawić prezydenta Zgromadzenie Narodowe. d. Kadencja prezydenta trwa 5 lat. e. Funkcja medialna – arbiter polityczny.

II Rząd – sposób tworzenia, funkcje, administracja rządowa. a. Rada Ministrów – kolegialny organ władzy wykonawczej.

  • Składa się z przewodniczącego – Prezesa Rady Ministrów ( premiera), wiceprezesów ( wicepremierów), ministrów i przewodniczących komisji i komitetów sprawujących funkcje naczelnych organów administracji państwowej. b. Prezydent wyznacza Prezesa Rady Ministrów – skład rządu proponuje premier. c. Głównym zadaniem rządu jest prowadzenie właściwej polityki w kraju i za granicą oraz kierowanie administracją rządową. Rada Ministrów podejmuje decyzje we wszystkich sprawach związanych z działaniem państwa.
  • zapewnia wykonywanie ustaw
  • kieruje pracą organów administracji państwowej, koordynuje ją i kontroluje ( jest też za to odpowiedzialny przed Sejmem).
  • Sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym i innymi rodzajami samorządu ( na podstawie i w granicach przepisów prawnych).
  • Dba o bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne kraju.
  • przygotowuje projekty ustaw przede wszystkim budżetu i innych planów finansowych.
  • Działa zawsze na rzecz interesu skarbu państwa. d. Rząd jest odpowiedzialny za swoją działalność przed Sejmem, który może wyrazić wobec rządu wotum nieufności ( odpowiedzialność konstytucyjna przed Trybunałem Stanu). e. Rada Ministrów jest organem władzy wykonawczej działającym na szczeblu centralnym – w każdym województwie działa przedstawiciel Rady Ministrów- wojewoda. Najniższym szczeblem organów administracji państwowej są kierownicy urzędów rejonowych. Zadania administracji państwowej w terenie wykonują także organy gmin, realizując zadania zlecone.
  1. Władza Sądownicza – wymiar sprawiedliwości.

a. Wymiarem sprawiedliwości nazywamy działalność specjalnych organów państwowych polegająca na:  stwierdzeniu, czy prawo zostało naruszone.  Ustaleniu, kto tego naruszenia dokonał,  określeniu, na czym polega czyn naruszający prawo, czyli jakie jest to przestępstw lub zastosowanie sankcji za czyn niedozwolony.  Wymierzeniu kary przewidzianej w kodeksie karnym za dane przestępstwo lub zastosowanie sankcji za czyn niedozwolony, wymienionej w kodeksie cywilnym. b. W Polsce organami sprawującymi wymiar sprawiedliwości są: Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy szczególne.  Sąd Najwyższy – sprawuje nadzór nad działalnością wszystkich innych sądów w zakresie orzekania, rozpatruje rewizje nadzwyczajne.  Sądy powszechne – sądy rejonowe, wojewódzkie i apelacyjne ( orzekają w sprawach cywilnych, karnych, prawa rodzinnego, prawa pracy, ubezpieczeń społecznych i gospodarczych.  Sądy szczególne – wojskowe, sądy administracyjne (Naczelny Sąd Administracyjny  Prokuratura – kontroluje przestrzeganie prawa, czuwa nad ściganiem przestępstw, dążąc do przywrócenia stanu praworządności.  Trybunał Stanu – sąd do rozstrzygania spraw związanych z odpowiedzialnością polityków.  Trybunał Konstytucyjny – organ kontroli konstytucyjności prawa, który orzeka o sprzeczności lub zgodności aktów normatywnych niższej rangi z ustawą zasadniczą.  Najwyższa Izba Kontroli – Organ kontrolny powołany do kontroli działalności podmiotów prawnych z punktu widzenia realizacji ich zadań ustawowych.  Rzecznik Praw Obywatelskich – organ prawny powołany na okres 4 lat. Zajmuje się ochroną swobód i wolności obywatelskich.  Rzecznik Praw Dziecka