Sytuacja polityczna Korei przed II wojną światową

W okresie nowożytynym Korea była przez dłuższy czas była królestwem podporządkowanym Cesarstwu Chińskiemu. W końcu XIX wieku, w związku ze skrajnym  osłabieniem Cesarstwa Chińskiego po powstaniu boxerów i wojnach opiumowych, Korea stała się obiektem rywalizacji rosnącej w siłę Japonii i carskiej Rosji. Na żądanie Japonii, Korea w 1897 roku ogłosiła się cesarstwem, co było symbolem suwerenności i odejścia od protektoratu cesarstwa Chińskiego. Jednocześnie Japonia i Rosja walczyły o wpływy na Dalekim Wschodzie. Od 1986 roku Rosja otrzymywała koncesje od Chin dla swoich przedsiębiorców między innymi na budowę koleji wschodniochińskiej oraz zawiązała sojusz z Chinami, zobowiązując oba państwa do wzajemnej pomocy w wypadku konfliktu z Japonią. W związku z uzyskiwaniem przez Rosję kolejnych koncesji, tym razem na eksploatację zasobów leśnych; w 1902 roku na tereny Półwyspu Koreańskiego i Mandżurii wkroczyły wojska rosyjskie, co nie spodobało się władzom Japonii. Obawiając się ekspansji Rosji, Japonia zaproponowała podział strefy wpływów: Półwysep Koreański – Japonia; Mandżuria – Cesarstwo Rosyjskie. Rosja odrzuciła propozycję Japonii, co doprowadziło do zerwania stosunków dyplomatycznych 6 lutego 1904 roku i wybuchu wojny. Krwawe walki zakończyły się klęską Rosji 5 września 1905 i podpisaniem traktatu w Portsmouth. Dzięki zwycięstwu, Japonia awansowała do grona światowych potęg. Ostatecznie 22 lipca 1910 roku anektowała Koreę i rozpoczął się trzydzistosześcioletni okres japońskiego panowania w Korei.

II Wojna Światowa – podział Korei

Panowanie Japonii w Korei spotkało się z dużym niezadowoleniem miejscowej ludności. Od czasu rozpoczęcia okupacji Korei przez Japonię, została zakazana wszelka działalność polityczna, a każdy zryw niepodległościowy był krwawo tłumiony przez japończyków. W 1919 roku miały miejsce ogólnonarodowe protesty, które zapoczątkowały powstanie koreańskiego Rządu Tymczasowego w Szanghaju. Podczas trwania I i II wojny światowej Korea była silnie eksploatowana przez okupanta, a koreańczycy byli przymusowo wcielani do armii japońskiej. 

Kapitulacja Japonii i koniec II wojny światowej, dał nadzieje narodowi koreańskiemu na odzyskanie suwerenności. Na konferencji w Kairze w 1943 roku, traktującej o powojennym ładzie na Dalekim Wschodzie po zwycięstwie nad Japonią, podjeto decyzję o przywróceniu Korei niepodległości. Jednak w wyniku rywalizacji wielkich mocarstw – Rosji i Stanów Zjednoczonych, Korea została podzielona. Na mocy decyzji podjętych w Jałcie i Poczdamie; przedstawiciele Związku Radzieckiego, Stanówz Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii zadecydowali o tymczasowym podziale Korei. Wzdłuż 38 równoleżnika powstała linia demarkacyjna. Zostały utworzone dwie strefy okupacyjne: radziecka powyżej 38 równoleżnika i amerykańska poniżej 38 równoleżnika. Na konferencji w Moskwie w 1945 roku przyjęto układ przewidujący przygotowanie protektoratu międzynarodowego w celu utworzenia niepodległego państwa koreańskiego na drodze powszechnych wyborów do rządu. USA i ZSRR miały podjąć rozmowy z organizacjami społecznymi i wiodącymi partiami politycznymi w celu zorganizaowania wyborów do ogólnokoreańskiego rządu. Niestety naród koreański znowu padł odiarą rywalizacji dwóch mocarstw. Rosjanie na północy popierali komunistów i zalegalizowali partie centrowe i prawicowe. Na południu większość polityków i partii wystąpiła przeciwko odei protektoratu, porównując go z protektoratem, który doprowadził do zniewolenia Korei.1 W Seulu zebrała się wspólna komisja amerykańsko – radziecka, ale nie doszła ona do porozumienia w sprawie niepodległości Korei. W związku z tym, Stany Zjednoczone wniosły kwestię Korei na sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ w 1947 roku. Wówczas uchwalono rezolucję zarządzającą wybory powszechne pod kontrolą ONZ, powołano również specjalną Tymczasową Komisję ONZ. Związek radziecki odrzucił tą rezolucję, delegatów ONZ na terytorium Korei Północnej, dlatego wolne wybory odbyły się jedynie na południu. W sierpniu 1848 roku proklamowano w Seulu utworzenie Republiki Korei z prezydentem Li Syng Manem na czele. W odpowiedzi, rosjanie powierzyli władzę grupie komunistów i byłemu członkowi Armii Czerwonej, Kim Ir Senowi. We wrześniu 1948 roku ogłoszono utworzenie Koreańskiej Republiki Ludowo – Demokratycznej. Z dniem 1 stycznia, wojska radzieckie wycofały swoje wojska z północy, także amerykanie pozostawili na półwyspie kilkuset osobową grupę doradców.

Wojna Koreańska

Od czasu wycofania się wojsk amerykańskich z Republiki Korei, Kim Ir Sen przygotowywał się politycznie i militarnie do napaści zbrojnej na południe, czekając jedynie zgodę Moskwy i deklarację wsparcia materialnego od Związku Radzieckiego. Oba państwa nie uznawały się wzajemnie i równocześnie pretendowały do reprezentowania całej Korei. Od pocztątku 1950 roku narastały konflikty w kraju, a w okolicach 38 równoleżnika dochodziło do krawych incydentów. Uzyskując przyzwolenie od ZSRR, 25 czerwca 1950 roku, Korea Ludowo-Demokratyczna dokonała agresji na Południową Koreę. Ponad czterystutysięczna armia świetnie wyposażonych i wyszkolonych żołnierzy z północy, w szybko zdobyła Seul, a w ciągu około dwóch tygdoni zajęła prawie caly Półwysep Koreański. Armia południowokoreańska licząca niewiele ponad 150 tysięcy żołnierzy nie była w stanie odeprzeć ataku. W obliczu agresji prezydent Republiki Koreańskiej, Syngman Rhee, poprosił o pomoc Radę Bezpieczeństwa ONZ. W odpowiedzi na prośbę, Rada Bezpieczeństwa uznała Koreę Północną za agresora i zdecydowała się wysłać do Korei siły międzynarodowe, czego Związek Radziecki nie mógł zawetować, ponieważ zbojkotował obrady w proteście reprezentowania Chin przez Tajwan. Na mocy decyzji Rady Bezpieczeństwa ONZ zastosowano sankcje gospodarcze dla Korei Ludowo – Demokratycznej i wysłano 380 tysięcy żołnierzy (głównie amerykańskich) pod wodzą generała Douglasa Mac Arthura. Po dziesięciu dniach od rozpoczęcia działań wojennych – 4 lipca, wojska pod sztandarem ONZ przystąpiły do walki. Początkowo nie odnosiły znaczących sukcesów, ponieważ wojska północy zajęły prawie cały obszar Korei. Armię północnokoreańską wspomagała zbrojnie ponad 400 – tysięczna armia "ochotników" wysłanych przez Chińską Republikę Ludową. Ponadto europejskie kraje socjalistyczne udzielały Korei Północnej pomocy humanitarnej. Przebieg wojny zmieniła akcja desantowa zainspirowana przez generała Mac Arthura przeprowadzona w okolicach Inczonu we wrześniu 1950 roku. Gdy wydawało się, że kres wojny i zwycięstwo sił ONZ jest bliski, wojska tzw. Chińskich Ochotników Ludowych dokonywały działań partyzanckich, dzięki którym udało im się okrążyć korpus amerykański i zmusić wojska do odwrotu. Jednak po kilku miesiącach ofensywa chińska wyczerpała się. Przewaga ONZ w kwestii wyposażenia doprowadziła do stabilizacji frontu w pobliżu granicy demarkacyjnej. Generał Mac Arthur widząc, że konflikt utknął w punkcie wyjścia zaproponował w 1951 roku plan przeniesienia wojny na teren Chin i ataku nuklearnego. Propozycja spotkała się z ostrym sprzeciwem sojuszników NATO, którzy obawiali się atomowego odwetu ze strony ZSRR i prezydenta Trumana. Wojna koreańska bardzo wyczerpała siły obu stron konfliktu, który opierał się już głównie na wojnie pozycyjnej i na starciach niewielkich oddziałów. Żadna ze stron nie była w stanie uzyskać przewagi, w związku z czym w lipcu 1953 roku rozpoczęto rokowania pokojowe w Kaesong. Dialog zakończył się podpisaniem rozejmu w małej wiosce Panmundżon. Możliwość zawarcia porozumienia wiązała się z ze zmianą na scenie politycznej – śmiercią Stalina i objęciu prezydentury w Stanach Zjednoczonych przez Dwight'a Eisenhover'a. 27 lipca 1953 roku zawarto układ, który obowiązuje do dziś. Stronami układu są wojska ONZ (w tym Stany Zjednoczone i 16 krajów), Koreańska Republika Ludowo – Demokratyczna i Chińscy Ochotnicy Ludowi. Na mocy rozejmu wzdłuż 38 równoleżnika utworzono strefę demarkacyjną, rozdzielającą dwa państwa koreańskie. Wojna koreańska utrwalił sztuczny podział półwyspu koreańskiego. Na Północy bez zmian istnieje Koreańska  Republika Ludowo – Demokratyczna, a na południu Republika Korei. Konflikt zrodził nieufność, wrogość i nieufność między ludźmi po obu stronach granicy. Długotrwały podział doprowadza do stale roznących różnic ideologicznych i kulturowych, a więc także poczucia więzi narodowych. Starcia wojenne trwały trzy lata i należały do najbardziej zaciętych i krwawych. Pochłonęła miliony ofiar ludzkich. Według danych armii amerykańskiej, w walce straciło życie około 220 tysięcy żołnierzy Południa i 250 tysięcy osób cywilnych, około 330 tysięcy zostało uznanych za zaginione. Korea Północna według ocen amerykańskich straciła około 300 tysięcy żołniezy i tyleż ludności cywilnej. Chiny pozostawiły na polach bitew co najmniej 200 tysięcy żołnierzy. Amerykanie według tych danych stracili 33620 żołnieży, ich sprzymierzeńcy w korpusie pomocniczym ONZ 3143.2 Do tej pory jednak dokładne straty nie zostały ustalone. Oprócz dużej liczby ofiar, wojna spowodowała olbrzymie straty materialne. Wiele miasto leżało w gruzach, co pogrążyło gospodarkę – zniszczono obiekty przemysłowe, osiedla mieszkaniowe, zabytki. Mimo, że wydaje się, że wojna koreańska miała charakter lokalny, wywarła olbrzymie konsekwencje międzynarodowe. Świat stanął na krawędzi konfliktu nuklearnego, zaostrzyły się stosunki wschód – zachód. Nasilił się wyścig zbrojeń i wzrosło znaczenie sojuszy wojskowych, między innymi Pakt Północnoatlantycki. Jedynym "wygranym" po konflikcie koreańskim byla Japonia, która była zapleczem gospodarczym  sił amerykanskich, co poprawiło jej sytuację gopodarczą i umożliwiło podpisanie pokoju z Zachodem, odzyskanie suwerenności i przede wszystkim umocniło jej pozycję na Dalekim Wschodzie.3
Panmundżom po 1953 roku, stał się symbolem podobnym do muru berlińskiego, ponieważ był on ustyuowany na linii demarkacyjnej między zwaśnionymi państwami koreańskimi. Kontrolę nad wykonaniem rozejmu powierzono Wojskowej Komisji Rozejmowej oraz Międzynarodowej Komisji Nadzorczej Państw Neutralnych. Granica koreańska przebiega dokładnie przez środek baraku konferenycjnego, gdzie spotykają się dyżurni oficerowie Komisjii Nadzorczej i przedstawiciele państw koreańskich. Bastion jest pilnie strzeżony, wymaga dyspozycji obu stron. Dzieląca Koreę strefa zdemilitaryzowana ma długość 240 kilometrów i obejmuje na szerokość czterokilometrowy pas ziemi, która jest zaminowana i zabezpieczona drutem kolczastym. Jest to jedna z nabardziej strzeżonych granic na świecie. Dodatkowo, dla wzmocnienia efektu wzdłuż całej strefy demarkacyjnej wzniesiono wysoki na 5 metrów mur z betonu i stali. Od zakończenia wojny państwa są całkowicie od siebie odizolowane. Nie istnieją żadne przejścia graniczne, linie kolejowe, czy drogi. Zerwane zostały wszelkie konatkty gospodarcze, telefoniczne, kulturalne, pocztowe itp. Pomimo podpisanego rozejmu, wydaje się, że po obu stronach muru stoją armie, które są w pełnego gotowości bojowej, gotowe walczyć przeciw sobie. 

Stosunki międzykoreańskie w okresie zimnej wojny

W okresie zimnej wojny stosunki międzykoreańskie były bardzo napięte. Oba państwa uważały się za jedynego legalnego przedstawiciela narodu koreańskiego. Między państwami utrzymywał się stan wzajemnej nieufności i poczucia zagrożenia ze strony sąsiada. Nie tylko władze, ale i sam naród koreański nie zaakceptował nigdy podziału kraju na dwie strefy. Podział ten  jest nie tylko geograficzny. Rujnuje on poczucie jedności narodowej koreańczyków, wspólną kulturę i kilkunastowieczne tradycje. Zarówno Korea Południowa, jak Północna pragnęła zjednoczenia półwyspu, jednak każde z państw na swoich zasadach.
Pierwszą propozycję rozwiązania problemu rozdzielenia przedstawiła Korea Ludowo – Demokratyczna na konferencji w Genewie w 1954 roku. Zaproponowano utworzenie ogólnokoreańskiej komisji mającej przygotować wybory po obu stronach granicy i wycofanie wszystkich obcych wojsk z całego półwyspu. Dla Republiki Koreańskiej, pomnej wydarzeń z 1950 roku i agresji północnokoreańskiej wydała się nie do przyjęcia. Rozczarowana tym faktem oraz zaistniałym impasem dyplomatycznym, Korea L-D w latach 60. rozpoczęła prowadzenie odważniejszej i bardziej agresywnej polityki wobec Południa. Kilkakrotnie koreańczycy z północy dokonywali zamachów na władze południowokoreańskie. W 1968 roku udaremniono zamach na prezydenta Korei Południowej, Parka Chung-hee. 15 sierpnia 1974 roku ponownie dokonano zamachu na prezydenta, oddając strzały w jego stronę, podczas obchodów Dnia Wyzwolenia Seulu. Phenian był również oskarżany przez Republikę Korei o zorganizowanie zamachu w Birmie, gdzie delegację składał prezydent republiki Chun Doohwan'a w 1983 roku. W wyniku podłożenia bomby zginęło siedemnastu członków delegacji południowokoreańkiej (w tym czterech ministrów) i czworo birmańczyków. Ponadto agencji Korei Północnej podłożyli bombę na pokładzie samolotu linii południowokoreańskiech – Korean Air. Samolot eksplodował w 1987 roku nad Morzem Andamańskim, w katastrofie zginęło ponad stu cywilów. Oprócz krwawych zamachów, wielokrotnie dochodziło do stosunkowo niewielkich starć zbrojnych w strefie zdemilitaryzowanej. Korea Północna wielokrotnie starała się sprowokować Seul między innymi naruszaniem terytorium, obszaru powietrznego i wód terytorialnych. Ponadto agenci Phenianu przeprowadzili wiele akcji sabotażowych, w celu destabilizacji Południa, jednak bez skutku.

Ocieplenie stosunków

Do lat 70. problem rozwiązania kwestii zjednoczenia nie posunął się naprzód. Istotna zmiana zaszła na początku lat siedemdziesiątych, kiedy to powszechne były tendencje odprężeniowe. Doszło w tym czasie nawet do zbliżenia chińsko – amerykańskiego. Wpłynęło to na ocieplenie i uelastycznienie polityki Phenianu i Seulu. 
 Pierwsze oficjalne kontakty dyplomatyczne miały miejsce w sierpniu 1971 roku z inicjatywy ministra spraw zagranicznych Korei Ludowo – Demokratycznej, Kim Ir Sena. Rozmowy początkowo odbywały się na szczeblu pozarządowym przez przedstawicielstwa Międzynarodowego Czerwonego Krzyża z północy i południa. Oficjalne delegacja spotkały się po raz pierwszy w 1972 roku. Główną tematyką ówczesnych rozmów był problem dziesięciomilionowej populacji rozdzielonych rodzin. Miała zostać zapewniona swoboda wizyt członków rodzin, swoboda korespondencji oraz łączenie rodzin z Północy i Południa zgodnie z ich wolą. Delegaci przeprowadzili jeszcze dwie serie rozmów w maju których owocem było oświadczenie obu stron wyrażające wolę zjednoczenia na trzech zasadach. Po pierwsze, zjednoczenie miało się odbyć niezależnie i bez ingerencji obcych mocarstw. Proces zjednoczenia powinien opierać się na drodze pokojowej. Strony wyrzekły się stosowania wrogiej propagandy oraz zobowiązały się do odrzucenia na bok różnic ideologicznych i systemowych. Powołano w tym czasie Komitet Koordynacyjny Północ – Południe, który miał czuwać nad realizacją wyżej wymienionych punktów i rozstrzygać bieżące sprawy między Republiką Korei Południowej, a Koreą L-D. Pod koniec roku 1972 pomyślnie rozwiązano kwestię rozdzielonych rodzin, powołano w Panmundżonie wspólny Komitet, który ewidencjonowałby rodziny rozdzielone w czasie wojny. Ponadto, utworzono pierwszą bezpośrednią linię telefoniczną między stolicami. Podczas kolejnych rozmów natrafiono na poważne niezgodności interpretacyjne podstawowych zasad zjednoczenia określonych w Oświadczeniu z 1972 roku. Korea Południowa ogłosiła, że chciałaby przystąpić do ONZ, sprzeciwiła się likwidacji Komisji ONZ ds. Zjednoczenia i wycofaniu sił sojuszu z Półwyspu, tłumacząc, że nie uznają obecności ONZ za czynnik zewnętrzny. Minister Spraw Zagranicznych Korei Południowej oświadczył, że republika odrzuca ideę utworzenia konfederacji i redukcji sił zbrojnych, gdyż Korea Północna nie jest państwem. Phenian uznał takie stanowisko za próbę utrwalenia podziału Korei. Rok 1973 był pełen napięć, ale prace Komitetu Koordynacyjnego przynosiły sukcesy. Opracowano wspólny program 'uleczenia' sytuacji na Półwyspie, który zakładał zaprzestanie dalszych zbrojeń, redukcję sił zbrojnych do 100 tysięcy żołnierzy, zablokowanie improtu broni z zagranicy, wycofanie wojsk ONZ z południa oraz w końcu, zawarcie układu pokojowego między państwami koreańskimi. 

Burzliwy dialog Północ – Południe

Do kolejnego przewrotu w rozmowach doszło, gdy władze Seulu zaproponowały w czerwcu 1974 roku jednoczesne przystąpienie do Organizacji Narodów Zjednoczonych, w związku z czym Phenian zerwał rozmowy dyplomatyczne, twierdząc, że Republika Południowa szydzi z idei zjednoczeniowych i działa pod dyktando Zachodu. Po raz kolejny doszło do zaostrzenia stosunków między państwami koreańskimi i do incydentów na strefie zdemilitaryzowanej. 
Korea Południowa próbowała wrócić do nawiązania dialogu, nie opierając się na idei Wspólnego Oświadczenia. Prezydent Park Dzong Hyi wysunął propozycję współpracy w zakresie zagospodarowania regionu turystycznego, jednak Północ odrzuciła propozycję. Zmianę w nastrojach przyniosła zmiana ekipy rządzącej w Korei Południowej. Po śmierci Park'a Dzong Hyi w 1979 roku sytuacja polityczna zmieniła nastawienie do rozmów z Koreą Ludowo – Demokratyczną. Doprowadziło to do przywrócenia stosunków dyplomatycznych i wznowienia rozmów. Na sesjach przedstawiali projekty w sprawie unormowania kontaktów między stronami. Po czterech spotkaniach nadal nie doszło do porozumienia, bowiem przedstawiciele KRL-D podważali zasadność istnienia Komitetu Koordynacyjnego Północ – Południe oraz brali intencje Korei Południowej za nieszczere. Korei Północnej nie odpowiadały zażyłe stosunki Południa ze Stanami Zjednoczonymi. Minister Spraw Zawgranicznych KRL-D w oświadczeniu z 10 lipca 1979 roku stwierdził, że aby kontunoować rozmowy, muszą być spełnione niezbędne warunki. Konieczna jest likwidacja konfrontacja w sferze politycznej, kulturalnej, gospodarczej oraz przede wszystkim wycofanie wojsk amerykańskich oraz podpisanie traktatu pokojowego między Koreą Północną, a Stanami Zjednoczonymi. Zmiany w przywódzctwie partyjnym w Korei Południowej, a mianowicie dojście do władzy Partii Pracy Korei doprowadziło do ponownego wysunięcia przez KRL-D chęci rozmów. W listach do przedstawicieli partii, rząd z północy pierwszy raz użył oficjalnej nazwy Republika Koreańska i wyraził gotowość do zwołania politycznej konferencji na najwyższym szczeblu władzy. W październiku 1980 roku doszło do VI Zjazdu Partii Pracy Korei, na którym prezydent Kim Ir Sen ogłosił pokojowy plan zjednoczenia Korei, który określił w dziesięciu szczegółowych punktach. Program zakładał przestrzeganie zasad samodzielności i niezależności polityki, demokratyzację wszystkich sfer życia, nawiązanie współpracy gospodarczej, zapewnienie rozwoju ekonomii, współpracę w zakresie kultury i oświaty, wznowienie połączeń telekomunikacyjnych i transportowych, pracę na rzecz stabilizacji i polepszenia sytuacji narodu, likwidację stanu konfrontacji oraz założenie armii narodowej, opiekę nad obywatelami przebywającymi za granicą, prowadzenie spójnej, pokojowej plityki zagranicznej. Ponadto Kim Ir Sen przewidział utworzenie Najwyższego Zgromadzenia Konfederacyjnego składającego się z przedstawicieli Północy i Południa oraz rządu, czyli Stałego Komitetu Konfederacyjnego. Plan miał na celu również doprowadzenie do rozmów trójstronnych między KRL-D, Stanami Zjednoczonymi i Koreą Południową, co miałoby zakończyć się podpisaniem układu pokojowego. Ani Waszyngton, ani Seul nie były jednak zainteresowane podpisaniem układu, gdyż wykluczał on udział Chin.

Prezydent Korei Południowej Chun Doo Wan, nie zgodził się na propozycję Kim Ir Sena, ponieważ pozbawiałoby go to wpływów. W związku z tym przedstawił na szczycie Północ – Południe nowe propozycje zjednoczeniowe w 1982 roku, które Phenian uznał za błahe i nieszczere. Strony wielokrotnie spotykały się poruszając kwestie takie jak wspólną reprezentację na Igrzyskach Olimpijskich w Los Angeles, czy wracając do problemu rodzielonych rodzin. Poruszane były również kwestie wymiany handlowej i współpracy gospodarczej. Strony nie mogły dojść do porozumienia i zostały zawieszone.

Lata 80.

Przełomem w stosunkach międzykoreańskich, była inicjatywa Czerwonego Krzyża Koreańskiej Republiki Ludowo – Demokratycznej. We wrześniu, Korea Północna zooferowała pomoc dla powodzian południowokoreańskich. Wrócono do wspólnych rozmów tarktujących o uczestnictwie KRL-D w organizacji Igrzysk Olimpijskich w 1988 roku. Wówczas doszło również do pierwszych spotkań członków rozdzielonych rodzin. Zapowiadającą się stabilizację na Półwyspie Koreańskim przerwała Korea Północna, która zerwała rozmowy 1986 roku, podając za powód uczestnictwo Korei Połudnowej w amerykańskich ćwiczeniach wojskowych "Team Spirit". W lipcu 1988 roku nowy prezydent Korei Południowej Roh Tae Woo w przemówieniu do narodu przedstawił nową wizję polityki wobec KRL-D. Propozycje rządu Republiki Korei obejmował 6 – punktowy program. Korea Pónocna miała być traktowana jak sojusznik, Seul obiecał wsparcie w wyciągnieciu jej z izolacji. Zapewniono wymianę międzyludzką, kulturową i gospodarczą. Najważniejszą kwestią było poparcie nawiązania kontaktów Korei Północnej z USA i Japonia. Ponadto Roh zaproponował konferencję w sprawie Półwyspu Koreańskiego z udziałem Stanów Zjednoczonych, Związku Radzieckiego, Chin i Japonii. 

“Korea jest jedna”

Te słowa, wkomponowane w programy szkolne w Korei sybolizują, że w dialog na rzecz zjednoczenia Korei to sprawa nie tylko rządów, ale również narodu. Ludność koreańska wyobraża sobie zjednoczoną Koreę jako państwo miłujące tradycjei kulturę narodową, ale również gwarantującą szczęście i dobrobyt każdemu obywatelowi. Korańczycy liczą na koniec niedogodności związanych z podziałem Półwyspu, zwiększenie wartości takich jak wolność, dostatek i godność ludzka.4 Wyrazem tego było utworzenie w 1990 roku Ogólnonarodowej Ligi Zjednoczenia Ojczyzny. Kim Ir Sen na przemówieniu w styczniu podkreślał, że naród koreański nie może dopuścić, by okres rozłamu Półwyspu przekroczył pół wieku. 
Propozycją rządu Korei Pólnocnej jest zjednoczenie na zasadzie utworzenia Konfederacji Demokratycznej Republiki 'Koryo', przy zachowaniu dwóch systemów politycznych i dwóch rządów w ramach jednoego narodu. Miało to zapobiec wchłonięciu jednej strony przez drugą lub na odwrót. Prezydent KRL-D uważał ujednolicenie systemu za nierealne ani na drodze wojennej, ani na pokojowej. 
Jako że inicjatywy prezydenta Roh'a Tae Woo włynęły na poprawę stosunków międzykoreańskich, 5 września 1990 roku doszło do spotkania na nawyższych szczeblach władz koreańskich. W połowie września obie Koree wstąpiły do Organizacji Narodów Zjednoczonych, a pod koniec roku – 13 grudnia – podpisały porozumienie podstawowe o pojednaniu, nieagresji, wymianie i współpracy. W dokumencie państwa wzajemnie uznały swoje istnienie i zapewniły, że ich wspólnym celem jest zjednoczenie narodu. Następnie, 30 grudnia przyjęto wspólną deklarację traktującą o denuklearyzacji półwyspu, obie strony zobowiązały się nie produkować, nie posiadać i nie rozmieszczać na swoim terytorium żadnych ładunków jądrowych. W związku z tą deklaracją dalsze rozmowy stanęły pod znakiem zapytania, ponieważ Korea Północna była podejrzewana o rozwój przemysłu nuklearnego. Phenian zaprzeczał doniesieniom i udostępnił swoje obiekty badawcze inspekcji Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej – IAEA. Kryzys nuklearny został zażegnany w październiku 1994 roku, kiedy podpisano porozumienie. Korea Połudnoiwa wraz ze Stanami Zjednoczonymi i Japonią zawiązała w 1995 roku Organizację Energetyczną Półwyspu Koreańskiego - KEDO, deklarując pomoc w budowie dwóch reaktorów jądrowych na północy, wspierając tym samym gospodarkę KRL-D. W 1996 roku doszło do nowych napięć związanych z porzuceniem północnokoreańskiej łodzi podwodnej w okolicach wybrzeży Korei Południowej oraz wkraczaniem oddziałów północnokoreańskich do strefy zmilitaryzowanej. 

Słoneczna polityka Korei Południowej

Nową jakość w dialogu przyniósł wybór na prezydenta Korei Południowej Kim Dae – Junga. Od 1997 roku Republika Korei prowadziła tzw. słoneczną politykę wobec swoich sąsiadów z północy. Seul gorąco zapewniał, że nie dąży do wchłonięcia KRL-D. Głównymi założeniami słonecznej polityki była aktywizacja Korei Północnej w sferze dyplomatycznej, politycznej i gospodarczej. Wprowadzono szereg udogodnień dla północnokoreańskich przedsiębiorców upraszczając procedury i znosząc limity inwestycyjne. Ponadto Południe zobowiązało się do udzielenia pomocy humanitarnej dla ludności, która cierpiała z powodu klęski głodu. Kulminacyjnym momentem polityki prowadzonej przez Kim Dae – Junga, było jego spotkanie z ówczesnym przywódcą Korańskiej Republiki Ludowo Dekokratycznej, Kim Dzong Ilem w czerwcu 2000 roku. Efektem szczytu było wydanie Deklaracji Północ – Południe. Jak poprzednio podjęli kwestie połączenia rodzin po prawie 50 – letniej separacji, współpracę w sferach takich jak gospodarka, kultura, ochrona zdrowia, sport itd. Szczyt okazał się przełomowym. Przywrócono połączenia drogowe i kolejowe, odbyły się trzy sesje tymczasowego połączenia rodzin w 2000 i 2001 roku. Wyrazem współpracy gospodarczej były plany połudnowokoreańskiego koncernu samochodowego Hyundai zbudowania kompleksu przemysłowego na terenach Korei L-D. Wyraźnym symbolem pojednania był wspólny występ sportowców z obu Korei na otwarciu Igrzysk Olimpijskich w Sydney, we wrześniu 2000 roku. Również w 2000 roku doszło do przełomowego spotkania ministrów obrony, zarysowała się wtedy współpraca na arenie międzynarodowej – Republika Korei Południowej poparła chęć przystąpienia KRL-D do Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo - Wschodniej (ASEAN). 

Czas prezydentury George’a W. Busha

Obejmując prezydenturę w styczniu 2001 roku George W. Bush zapowiedzieł rewizję polityki wobec Korei Północnej. Stany Zjednoczone uznały dotychczasową politykę za zbyt pobłażliwą i zaliczyły KRL-D do państw "osi zła". W związku z tym Phenian na krótko zawiesił dialog z Seulem do kwietnia 2002 roku. Pod naciskiem USA Korea Północna przyznała się do prowadzenia tajnego programu wzbogacania uranu w celu produkcji broni atomowej, co wyraźnie popsuło stosunki międzykoreańskie. Tymczasem w Korei Południowej do władzy doszedł Roh Moo – Hyun, który postanowił kontynuuować politykę pokoju i poszerzanie kontaktów dyplomatycznych. Mimo konfliktu w kwestii nuklearnej, prezydent ogłosił, że zerwanie stosunków z Północą nie wchodzi w grę w żadnych okolicznościach. Mało tego, w 2003 roku Korea Południowa była uczestnikiem negocjacji w sprawie programu nuklearnego KRL-D, pełniąc funkcję mediatora między Stanami Zjednoczonymi, a Koreą Północną. W 2004 roku zaingurowano spotkanie generałów w ośrodku Mount Kumgang, które miało na celu porozumienie w kwestiach procedur wojskowych na morzu. Chciano tym sposobem zmniejszyć ryzyko przypadkowych starć na morzu, do który kilkukrotnie dochodziło przez ostanie lata.
Kolejnym punktem zwrotnym w porozumieniach międzykoreańskich było zamrożenie kontaktów przez KRL-D, w związku z zaostrzeniem sytacji wokół programu nuklearnego oraz masowych ucieczek obywateli północnokoreańskich na Południe. Stosunki odnowiono w 2005 roku, na spotkaniu na szczeblu ministralnym. Postanowiono zdemontować narzedzia propagandy transgranicznej. Z okazji 60. lecia zakończenia II wojny światowej przeprowadzono kolejne połączenie rozdzielonych rodzin za pomocą wideo, rozpoczęto również budowę stałego centrum łączenia rodzin w Mount Kumang. Mimo polepszających się kontaktów w 2006 roku, Korea Północna dopuściła się kolejnej prowokacji. W lipcu przeprowadziła testy pocisków balistycznych, a pod koniec roku dokonała próby wybuchu nomby atomowej. Korea Południowa w odwecie wstrzymała pomoc humanitarną i krytykowała KRL-D na Zgromadzeniu Ogólnym ONZ. W 2007 roku nastąpiła poprawa w stosunkach międzykoreańskich, w związku z zawartym porozumieniem w Pekinie, który zakładał demontaż programu nuklearnego w Korei Północnej. Odnowiono połączenia komunikacyjne i plany wspólnych przedsięwzięć. W dniach 2-4 października 2007 roku w Phenianie odbył się drugi szczyt przywódców obu Korei. Roh Moo Hyun i Kim Dzong Il zakończyli go podpisaniem 8-punktowej deklaracji, w której potwierdzili, że problem zjednoczenia zostanie rozwiązany "w duchu własnych inicjatyw i z pierszeństwem godności i interesów narodu koreańskiego". Wyrazili również życzenie "zniesienia istniejacego reżimu rozejmowego i zbudowania reżimu stałego pokoju".5 Prezydent Roh dążył do zorganizowania spotkania przywódców obu Korei, Chińskiej Republiki Ludowej i Stanów Zjednoczonych, w celu zawarcia traktatu pokojowego, który oficjalnie zakończyłby Wojnę Koreańską. Pod koniec 2007 roku doszło jeszcze do dwóch spotkań premierów i ministrów. Planowano utworzenie wspólnej strefy rybołóstwa i budowę strefy ekonomicznej na Haeju (Północ). Rozmowy zakończyły się niepowodzeniem, gdyż Phenian nie zgadzał się ustanowioną granicą morską, co nie pozwoliło wprodwadzić regulacji niwelujących napięcia w strefie morskiej. 
Od 2008 roku stosunki międzykoreańskie zaczęły się gwałtownie pogarszać. Było to spowodowane między innymi objęciem prezydentury w Korei Południowej przez konserwatystę Lee Myung Bak'a. Zadeklarował on odejście od dotychczasowej polityki zaangażowania KRL-D i uzależnił swoją pomoc dla Północy od procesu denuklearyzacji północnych terenów półwyspu. Nowy rząd Seulu ogłosił chęć odnowienia tradycyjnego sojuszu ze Stanami Zjednoczonymi. Republika Korei przyjęła rezolucję Rady Praw Człowieka, która potępiała naruszanie praw człowieka w Korei Północnej. Zaostrzyło to falę krytyki wobec Seulu. Zaczęto destabilozować funkcjonowanie ośrodka przemysłowego w Kaesong i ośrodka turystycznego w Mount Kumgang. Nieustannie rosło napięcie między Północą, a Południem. Zamknięto połączenia kolejowe oraz ograniczono ruch na granicy. Eskalację napięć wywołał drugi test wybuchu bomby atomowej 25 maja 2009 roku. Phenian uznał rozejm z 1953 roku za nieważny,a Korea Południowa podniosła najwyższy stopień gotowości bojowej. Obie Koree po raz kolejny stanęły na krawędzi wojny.

Warunki zjednoczenia Półwyspu Koreańskiego

Od ponad pół wieku podział Półwyspu Koreańskiego stanowi duży problem zarówno dla obu krajów, jak i bezpieczeństwa międyznarodowego. Proces zjednoczenia mimo obopólnych chęci będzie wymagał pomocy państw trzecich, społeczności międzynarodowej, ONZ i państw regionu Dalekiego Wchodu. Zarówno Republika Korei Połudnowej, jak i Koreańska Republika Ludowo – Demokratyczna, chce doprowadzić do zjednoczenia na własnych warunkach. Oceniając szansę zjednoczenia nalezy brać pod uwagę ogormne różnice pomiędzy państwami. Korea Południowa jest krajem całkowicie zdemokartyzowanym, z dobrze prosperującą gospodarką wolnorynkową oraz jednym z najbogatszych krajów azjatyckich. Również system ustrojowo – polityczny diametralnie się różniKorea Północna nadal prowadzi politykę opartą na utopijej idei samowystarczalności, co doprowadziło kraj do gospodarczej ruiny. Przez przeszło 50 lat kraje te rowijały się niezależnie od siebie, przez co ich gospodarki znajdują się na nieporównywalnym poziomie rozwoju. Głównie z tego powodu zjednoczenie będzie trudne, gdyż proces wyrównywania tych różnic będzie długotrwały i kosztowny. Z tego też powodu nie obejdzie się bez pomocy krajów wysokorozwiniętych, jak Japonia. Coraz wyraźniejsze wydają się być różnice społeczne, jak tradycje, język i kultura. Związane jest to głównie z różnicami w poziomie życia obywatela. Oba kraje są świadome trudności procesów negocjacji i zjednoczenia, od wielu lat bowiem wzajemnie odrzucają swoje koncepcje unifikacji Półwyspu. Mimo znaczących problemów z dostosowaniem gospodarki i polityki do wspólnego funkcjonowania, najważniejszą kwestią jest budowanie zaufania, które będzie trwało przez wiele lat.