Sejm Wielki obradował od 5 X 1788 do V 1792r. zwołany za zgodą carycy Katarzyny II pod przewodnictwem marszałków Stanisława Małachowskiego i Kazimierza Nestora Sapiechy. Stanisław Małachowski to człowiek o nieskazitelnej uczciwości, patriota, utrzymywał dobre stosunki z niektórymi przywódcami opozycji ale nie był wrogiem króla. Sejm został zwołany podczas wojny Rosji z Turcją. Miał decydować o przymierzu polsko-rosyjskim. Wybuch rewolucji we Francji również miał znaczenie, spowodowało to ożywienie działalności polskich mieszczan. Stanisław August Poniatowski zaproponował pomoc Polski w zamian za powiększenie armii i zgodę na reformy ustrojowo gospodarcze. Głównymi reformami Sejmu Wielkiego było zwiększenie liczby wojska do 100 tys. Ustawę tę uchwalono 20 października 1788 roku. Aby zrealizować to przedsięwzięcie w marcu następnego roku dla szlachty i duchowieństwa nałożono pierwszy od wielu lat podatek, tzw. Ofiara dziesiątego grosza. Od majątków szlacheckich pobierano 10 %, a od duchownych 20%. Niestety pozwoliło to tylko na zwiększenie armii do 65 tys. Drugim posunięciem sejmu było zlikwidowanie Rady Nieustającej 19 stycznia 1789r. W tej sytuacji sejm stał się rządem. Kolejnymi reformami Sejmu Wielkiego było przyznanie mieszczanom dostępu do urzędu, prawa do nabywania ziemi i do uczestniczenia w obradach sejmu przedstawicielom. Również wprowadzono nakaz usunięcia obcych wojsk z terytorium RP. Następnie zawarto sojusz z Prusami jako przeciwwaga dla dominacji rosyjskich. Jednak najważniejszą reformą było uchwalenie Konstytucji 3 maja. W czasie obrad sejmu uformowały się trzy obozy polityczne o różnych programach. Pierwsze stronnictwo, Królewskie, skupione wokół króla, prymasa Michała Poniatowskiego oraz kanclerza Jacka Małachowskiego. Dążyło do wzmocnienia władzy króla i umiarkowanych reform w sojuszu z Rosją. Drugie, stronnictwo Patriotyczne na czele którego stali Stanisław i Ignacy Potoccy, Stanisław Małachowski oraz Czantoryscy. Ugrupowanie dążyło do przeprowadzenia gruntownych reform (zwolennicy reform państwowych), ograniczenia samowoli szlacheckiej i wzmocnienia władzy wykonawczej. Trzecie, zarazem ostatnie stronnictwo, Hetmańskie na czele z Sewerynem Rzewuskim, Franciszkiem Branickim, Szczęsnym Potockim. Obóz przeciwny reformom ustrojowym. Dążyli do obalenia króla i rządów koterii magnackich w oparciu o Rosję. Obóz również był za pozostawieniem liberum veto i wolnej elekcji. „ Od wiosny 1789r. posłem pruskim w Warszawie był Girolamo Lucchesini. Celem polityki pruskiej było wyrwanie Rzeczypospolitej spod protektoratu Rosji, aby łatwiej połączyć Gdańsk, Toruń, Wielkopolskę. W zamian Prusy miały pomóc Rzeczypospolitej w odzyskaniu Galicji. Dyplomacji pruskiej chodziło więc o jak największe zaostrzenie stosunków polsko-rosyjskich. Pod jej wpływem sejm zażądał wycofania wojsk rosyjskich z Rzeczypospolitej.” Przymierze podpisane przez Turcję i Prusy zmuszało do ewentualnego wystąpienia zbrojnego przeciwko Austrii, w zamian Turcja miała pomóc Rzeczypospolitej odzyskać Galicję. 27 III 1790 podpisano traktat sojuszniczy pomiędzy Rzeczypospolitą a Prusami. Traktat gwarantował integralność terytorialną obu państw, gdyby była taka konieczność również przewidywał pomoc zbrojną. Prusy zobowiązały się udzielać wszelakiej pomocy w przypadku mieszania się innych państw w sprawy wewnętrzne Rzeczypospolitej. Leopold II miał na celu ratowanie imperium habsburskiego. Zakończył wojnę z Turcją. Uchronił od wojny Prus z Rzeczypospolitą. Austria zawarła pokój z Turcją, wyrzekając się wszystkich zdobytych terytoriów. Prusy również wyszły z konfliktu z pustymi rękami, ale uratowały Turcję. Rosja nie chciała się wyrzec nabytków zdobytych w Turcji, zależało jej na tym alby utrzymać na Morzu Czarnym fortecę oczakowską. W sierpniu 1790r. Szwecja zawarła pokój z Rosją. Wzmocniło to pozycję Katarzyny II. Natomiast 6 IX 1790 sejm Polski przyjął uchwałę nierozdzielania terytorium Rzeczypospolitej, co zamykało dalsze rokowania z Prusami i Anglią. „Pomimo to jednak sytuacja międzynarodowa była nadal korzystna […]. Celem polityki brytyjskiej była ochrona przede wszystkim Turcji, ale także i całości Rzeczypospolitej. Kreślono plany wojny przeciwko Rosji przy udziale wojsk pruskich i floty brytyjskiej. Historycy toczą spór, czy rzeczywiście istniała realna szansa na wybuch wojny, ale niewątpliwie ta sytuacja miała pozytywny wpływ na położenie Rzeczypospolitej. Na kilkanaście dni przed uchwaleniem Konstytucji 3 maja rząd brytyjski pod naporem nastrojów społecznych postanowił wycofać się z tej polityki. Warunki międzynarodowe stawały się coraz bardziej niekorzystne dla Rzeczypospolitej”