Działania podejmowane w celu integracji systemu bezpieczeństwa transportu

W każdym z rodzaj transportu pojawia się zintegrowany system bezpieczeństwa ma on na celu zapobieganie wszystkim związanym z tym problemami. W transporcie drogowym wyróżnia się projekt „ZEUS”. Początkowym celem projektu jest integracja działań na rzecz budowy systemu bezpieczeństwa w transporcie tak, aby jego funkcjonowanie nie było efektem doraźnych reakcji społeczeństwa na pojedyncze katastrofy, lecz metodycznym działaniem, zapewnionym prawem ustanowionym na bazie solidnych i dobrze udokumentowanych badań naukowych. Obecnie w świecie jest niewiele krajów, które zbudowały i eksploatują takie systemy.

W każdym z rodzaj transportu pojawia się zintegrowany system bezpieczeństwa ma on na celu zapobieganie wszystkim związanym z tym problemami.

W transporcie drogowym wyróżnia się projekt „ZEUS”. Początkowym  celem projektu jest integracja działań na rzecz budowy systemu bezpieczeństwa w transporcie tak, aby jego funkcjonowanie nie było efektem doraźnych reakcji społeczeństwa na pojedyncze katastrofy, lecz metodycznym działaniem, zapewnionym prawem ustanowionym na bazie solidnych i dobrze udokumentowanych badań naukowych. Obecnie w świecie jest niewiele krajów, które zbudowały i eksploatują takie systemy. Zadaniem Polski powinno więc być dołączenie do tej grupy i współuczestniczenie w budowie europejskiego systemu bezpieczeństwa transportu. Kluczowym zatem zadaniem, otwierającym prace nad projektem będzie zatem opracowanie metod określania odrębności  i wzajemnych powiązań systemów bezpieczeństwa w transporcie drogowym, kolejowym, lotniczym i wodnym (uwzględniając również zagadnienia transportu miejskiego  i regionalnego) w Polsce i Europie. Przyjęto więc podstawowe kryterium  w procesie planowania systemów transportowych „safety first”, w którym interdyscyplinarne bazy danych i bazy wiedzy odgrywają bardzo znaczącą rolę. Głównym celem projektu ZEUS jest opracowanie modelu zintegrowanego systemu bezpieczeństwa transportu tak, by służył on decydentom jako narzędzie do podejmowania właściwych decyzji dotyczących budowy i rozwoju infrastruktury oraz środków transportu, a także specjalistom realizującym te decyzje. Współczesny bowiem transport jest złożoną działalnością, która wymaga od polityków, decydentów i specjalistów umiejętności integrowania celów, strategii i środków warunkujących możliwość znalezienia właściwego rozwiązania dla zapewnienia bezpieczeństwa transportu. Sukces planowania i wdrażania polityki bezpieczeństwa transportu zależy przede wszystkim od właściwego zdefiniowania wizji, celu głównego, celów pośrednich oraz wskaźników efektywności środków bezpieczeństwa. Integracja systemu bezpieczeństwa transportu w Polsce będzie więc obejmować, rozproszone dotychczas w poszczególnych gałęziach transportu, elementy struktury systemu; funkcjonalne, informacyjne, organizacyjne, prawne, techniczne, przestrzenne i kadrowe. Działania te wymagają stworzenia modeli i przeprowadzenia badań symulacyjnych zintegrowanego systemu bezpieczeństwa, uwzględniającego czynniki ludzkie, ochronę środowiska oraz czynniki techniczne i technologiczne. 

We wstępnych pracach nad projektem SafetyNET, którego głównym celem jest budowa „Europejskiego Obserwatorium Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego” analizowano różne pojęcia niezależności badań bezpieczeństwa transportu. Tworząc bowiem niezależną strukturę zawsze stajemy przed problemem, jak powołać organizację, która będzie finansowana przez administrację państwową, a jednocześnie będzie miała prawo ją krytykować. A jednak w krajach o wysokim poziomie demokracji i bardzo dobrze funkcjonujących systemach bezpieczeństwa transportu, tak jest! W USA Państwowa Rada Bezpieczeństwa Transportu (NTSB), czy Rada Bezpieczeństwa w Holandii (DSB), mimo że są finansowane przez administrację rządową, mają prawo do wypowiadania krytycznych opinii o niej i agencjach jej podległych. W transporcie morskim występował projekt „SWIBŻ” - System Wymiany Informacji Bezpieczeństwa Żeglugi. zaprojektowany na potrzeby Urzędu Morskiego w Gdyni w 2003 roku, jest jednym z najstarszych tego typu systemów w Europie. Jego zadaniem jest dystrybucja informacji bezpieczeństwa morskiego między wybranymi podmiotami, posiadającymi odpowiednie terminale. Głównymi użytkownikami systemu są: urzędy morskie w Gdyni, Słupsku i Szczecinie, Centrum Operacji Morskich Marynarki Wojennej RP, Służba Krajowego Koordynatora Ostrzeżeń Nawigacyjnych Biura Hydrograficznego MW oraz Centrum Nadzoru Radiolokacyjnego Morskiego Oddziału Straży Granicznej, centra zarządzania kryzysowego wojewodów (koordynujące działanie m.in. Policji oraz Straży Pożarnej), kapitanaty portów, grupa mobilna Izby Celnej. System korzysta także z informacji, dostarczanych m.in. przez: Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, europejski system SafeSeaNet, system VTS Zatoka Gdańska, system AIS oraz Lloyd’s Registry of Shipping. System SWIBŻ służy do gromadzenia, klasyfikacji i wymiany informacji istotnych dla bezpieczeństwa żeglugi poprzez sieć teleinformatyczną (Extranet). Zarządca systemu definiuje kategorie zdarzeń i wprowadza procedury związane z ich obsługą, w tym także listę osób lub instytucji, które powinny być natychmiast powiadomione o zaistnieniu zdarzenia. Zdarzenia mogą być wprowadzane do systemu ręcznie lub też automatycznie – dzięki analizie danych, przesyłanych na serwer z czujników, umieszczonych „w terenie” albo informacji pozyskanych z innych systemów czy też baz danych. System wykorzystuje schemat działań typowy dla większości systemów zarządzania kryzysowego (rys. 1). Do głównych zadań, stawianych przed Systemem Wymiany Informacji Bezpieczeństwa Żeglugi, należy gromadzenie i wykorzystanie informacji na temat: • ruchu statków w polskich obszarach morskich; • przewozu ładunków niebezpiecznych drogą morską; • naruszeń stref bezpieczeństwa, w tym poligonów morskich; • ratowania życia na morzu; • ochrony środowiska morskiego oraz innych potencjalnie niebezpiecznych sytuacji w ruchu morskim.