Szanowna komisjo temat mojej pracy brzmi: „Science fiction a fantasy. Odwołujac sie do wybranych przykładów literatury fantastycznej przedstaw podobieństwa i różnice w kreacji świata w obu odmianach gatunków”.Celem mojej pracy jest pokazanie różnic i podobieństw w kreacji świata w tych gatunkach. Prace podzieliłem na trzy częsci. W pierwszej scharakteryzuje gatunek fantasy na podstawie powiesci A. Sapkowskiego pt. „Wiedżmin” oraz Tolkiena pt. „Władca Pierscieni”. W drugiej cześci scharakteryzuje gatunek science fiction na podstawie dwoch powieści S. Lema „Opowieści o pilocie Pirxie” i „Solaris”.
I Definiowanie fantastyki jest bardzo trudne. Definicji tego gatunku jest wiele. Polski pisarz fantasy – Andrzej Sapkowski w swojej książce „Rękopis znaleziony w smoczej jaskini” podaje własną interpretację tego terminu: „Literatura fantastyczna jest to, co opatrzono etykietą z napisem „fantasy”. Jeśli na grzbiecie książki, u samej góry, tuż pod logo domu wydawniczego figuruje małymi literkami „fantasy” – to dana książka należy do gatunku fantasy”. Jak widać przytoczona definicja nie jest dokładna i jest w niej wiele niedociągnięć. Fantasy opiera się na używaniu magicznych i nadprzyrodzonych form jako główny składnik fabuły. Utwory tego nurtu są najczęściej umiejscowione w fikcyjnym świecie, w którym poza zwykłymi prawami fizyki i biologii działa też magia oraz inne nadnaturalne moce. Do świata przedstawionego należy przeważnie rozległy zestaw rekwizytów swobodnie zaczerpniętych ze średniowiecza. Charakterystyczne jest także występowanie obok gatunku ludzkiego gatunków istot mitycznych lub baśniowych, takich jak: elfy, trolle, gobliny, smoki, czarodzieje,wiedźmini. Wiedźmin postać literacka stworzona przez polskiego pisarza fantasy Andrzeja Sapkowskiego. Wiedźmini zrzeszeni są w tajemniczym bractwie i zajmują się odpłatnym zabijaniem potworów zagrażających bezpieczeństwu ludzi. Głównym bohaterem Cyklu jest wiedźmin Geralt z Rivii. Krótko po narodzinach został zabrany do Wiedźmińskiego Siedliszcza – Kaer Morhen. Po przebyciu licznych mutacji podczas Próby Traw i Zmian, uzyskał praktycznie nadludzkie możliwości fizyczne i psychiczne (lepszy refleks, szybkość, siła czy ostrzejszy słuch). Ukończył szkolenia pozwalające mu być wiedźminem, ruszył w świat na swoim koniu. Którego notorycznie nazywał Płotka Natomiast wszystkie trzy części opowiadania Władca Pierścieni J. R. R Tolkiena. opowiadają o Wojnie o Pierścień z mitologii Śródziemia oraz o związanej z nią wędrówce hobbita imieniem Frodo Baggins do Mordoru, krainy Ciemności. Zacznijmy moze o samych pierscienaich. Było ich 20. Trzy dla królow elfów, siedem dla władców krasnali, dziwieć dla smiertelników czyli ludzi a jeden dla Władcy Ciemnosci, jeden by rzadzic wszystkimi. Ponadto własciciel „jedynego pierscienia” stawał sie niewidzialny gdy nałożył go na palec. Frodo musi zniszczyć tytułowy Pierścień, a dokonać tego można tylko w Szczelinach Zagłady siedzibie Saurona. Frodo wędrując napotyka rożne fantastyczne istoty zarówno dobre jak i złe. Razem z nim podążają grupa jego przyjaciół w ktorej m.in znajduja sie elfy, krasnoludy,czarodzieje i inne fantastyczne istoty. W tym samym czasie Władca Ciemności, Sauron, rozpętuje wojnę, pragnąc odzyskać klejnot - jedyny przedmiot, którego brakuje mu, by stać się niepokonanym. Gatunek fantazy zajmuje się jak sama nazwa wskazuje rzeczami fantastycznymi, a co za tym idzie niemożliwymi. Dzieją się tu rzeczy tak niesamowite że żadna naukowa teoria nie jest w stanie ich wyjaśnić ( wiedźmin odbijający strzały za pomocą miecza, pierścień dający niewidzialność a także wiele innych nadprzyrodzonych zdolności). W obu tych powiesciach występują magia i czary. Utwory które wybrałem są sztandarowymi dziełami tego gatunku, a ich autorzy znani i uważani za niedoścignionych w swoim fachu.

II Fantastyka naukowa to osobny gatunek literacki, w której świat przedstawiony zlokalizowany jest często w odległej, nieokreślonej przyszłości, wykreowany zgodnie z przewidywanym rozwojem cywilizacji oraz osiągnięciami nauki i techniki.Jest to literatura czerpiąca natchnienie z rozwoju współczesnej nauki i techniki. Utwory z kręgu fantastyki naukowej cechuje specyficzna czasoprzestrzeń - najczęściej odległe planety i galaktyki, wnętrz laboratoriów lub pojazdów kosmicznych - oraz zespół stałych motywów, takich jak niezwykłe wynalazki, podróż w czasie, spotkanie z istotami należącymi do obcych cywilizacji. Obecnych jest w nich specyficzny język operujący naukowo-technicznym słownictwem, często zawierający neologizmy na oznaczenie nowych wynalazków i odkryć. Cechą charakterystyczną gatunku sf jest naukowe wyjaśnienienie wszystkich ,,nierealnych’’ zjawisk. „Opowieści o pilocie Pirxie” autorstwa Stanisława Lema to zbiór opowiadań science fiction, których bohaterem jest kosmonauta - tytułowy Pirx. Towarzyszymy mu podczas całej jego zawodowej drogi - od momentu, kiedy jest jeszcze młodym, nieco „gapowatym” rekrutem w pierwszym opowiadaniu do czasu, kiedy zostaje komandorem. Pirx podczas całej swojej kariery rozwiązuje różne zagadki, między innymi zaginięcia dwóch pilotów - w opowiadaniu „Patrol” czy zaginięcia robotów w opowiadaniu „Wypadek” kilkakrotnie unika śmierci, na przykład uratowany przez robota górniczego w „Polowaniu”, przeżywa także wiele przygód związanych z próbami nawiązania kontaktu z inną cywilizacją lub przebywając w towarzystwie robotów. „Solaris” Stanisława Lema to klasyczny przykład powieści fantastyczno-naukowej. Problematyka poruszana w powieści każe jednak szukać w niej również śladów eseju filozoficznego. Powodzenie książce zapewniła niezwykle wartka, chwilami kryminalna i romansowa w swoim charakterze fabuła powieści. Najważniejszym elementem prowadzącym do zrozumienia „Solaris” jest figura Myślącego Oceanu. Symbolizuje on zamknięty kosmos, nieodgadniony wszechświat otaczający człowieka. Metaforycznie przedstawia świat, który jest dla człowieka nieprzenikniona zagadką i stanowi wieczne wyzwanie dla umysłu. Ocean wydaje się być w powieści wrogiem człowieka, lecz tak naprawdę stanowi jedynie odbicie jego podświadomości, która niszczy bohaterów „Solaris”. I w „Opowiesciach o pilocie Pirxie” i w „Solaris” mamy doczynienia z kosmicznymi statkami i niezwykłymi wynalazkami a także z obcą cywilizacja. Zarówno Kris Kelvin jak i Pirx mają niezwykłe przygody w przestrzeni kosmicznej. Proza SF ma wiele podgatunków podgatunków które nie zawsze podążają za główną konwencją

III

Fantastyka i fantastyka naukowa- w języku polskim brzmi to podobnie wiec do nazywania tych gatunków używamy języka angielskiego science fiction czyli fikcja naukowa i fantasy czyli fantazja.Główni bohaterowie to w pewnym sensie osoby lub stworzenia lepsze od innych, inteligentniejsze w wypadku sf, obdarzone nadzwyczajnymi mocami lub wyjątkowe z innego powodu w przypadku fantasy. Główny bohater ma też dziwne przygody, często niebezpieczne i zagrażające jego życiu.Fikcja to cos prawdopodobnego i możliwego takie jak podróże kosmiczne. Dużą role w fikcji odgrywa świat przedstawiony a bohaterowie są drogą do przedstawienia świata (powieści Lema są psychologiczne) przeżycia głównego bohatera są drogą do przedstawienia wpływu świata i wydarzeń na człowieka. Fantazja jest czymś niemożliwym czymś co może istniec tylko i wyłącznie w wyobrażni człowieka cos takiego jak czary i magia. Najwazniejszy w fantazji jest bohater a świat przedstawiony jest drogą do pokazania przygód bohatera. Tutaj świat dopasowywuje sie do bohatera a nie na odwrót jak jest w science fiction. W literaturze fantasy nie występują tak liczne udogodnienia technologiczne jak w s-f.