Chemioterapia

Chociaż chemia i medycyna zawsze miały ze sobą bardzo wiele wspólnego i wzajemnie się uzupełniały, naukowcy twierdzą, że mocno połączyły się one ze sobą dopiero w chwili narodzin CHEMIOTERAPII. Dawniej w medycynie były stosowane głównie leki przynoszące ulgę pacjentowi, uśmierzające ból. Nie likwidowały one wcale przyczyny choroby. Teraz jest odwrotnie - najpowszechniej stosowane są środki bezpośrednio zwalczające chorobę. Przyczyny wielu schorzeń skutecznie usuwa się poprzez wprowadzanie pewnych substancji bezpośrednio do organizmu człowieka. Medycynie jest też jednak znana grupa chorób wirusowych oraz tych wywoływanych przez bakterie, których zniszczenie jest właśnie jednym z zadań chemioterapii. Niegdyś w medycynie znane i stosowane były jedynie trzy środki lecznicze przydatne w leczeniu schorzeń: syfilisu, malarii oraz czerwonki. Były to: rtęć, proszek jezuicki (który zawierał chininę), oraz korzeń ipekakuany. Jednak wraz z rozwojem chemii, a także - co za tym idzie - postępem medycyny, wynaleziono kolejne środki lecznicze:  błękit metylenowy - niszczący bakterie malarii. Został odkryty przez niemieckiego chemika Paula Ehrlicha,  czerwień trypanowa - wynaleziona przez tego samego chemika. Wykazano, że barwnik ten niszczy pasożyty wywołujące bardzo ciężką chorobę tropikalną, śpiączkę afrykańską,  Salwarsan - kolejne odkrycie Ehrlicha, uczynione w roku 1909. Salwarsan okazał się skutecznym lekiem przeciw syfilisowi, Wkrótce po wynalezieniu salwarsanu Ehrlich wprowadził specjalną terapię nazywaną “uderzeniem”. Polegała ona na dostarczeniu do organizmu na początku bardzo dużej dawki leku, tak dużej, jaką jest w stanie znieść nasz organizm. Terapia ta do dziś jest stosowana w medycynie,  germanin - preparat niezwykle skuteczny w leczeniu śpiączki afrykańskiej. Powstał w laboratorium Bayera w Niemczech. Nieco później francuski chemik Forneau odkrył moranyl, który okazał się identyczny z germaninem. Malaria (zimnica) jest jedną z największych i najgroźniejszych plag ludzkości. Bardzo wielu ludzi corocznie na nią zapada, dla niektórych z nich malaria okazuje się śmiertelna. Choroba ta jest wywoływana przez różne mikroorganizmy. Gorączka może występować co trzeci lub czwarty dzień. Jest znana również złośliwa odmiana malarii o napadach nieregularnych. Zapoczątkowana jest ukłuciem komara, co jest powodem bardzo groźnego w skutkach zakażenia. Lek na tą tropikalną chorobę został odkryty przez Indian peruwiańskich i była to chinina. Chinina jest białą, lekką substancją o bardzo gorzkim smaku. Pierwszy raz świat usłyszał o jej medycznym zastosowaniu w roku 1638, gdy z malarii wyleczono żonę wicekróla Peru. Należy powiedzieć, że chemioterapia jest przede wszystkim stosowana w walce z nowotworami i zdecydowanie jest to jedno z jej najważniejszych zadań. Trzeba jednak dodać, że chemioterapia przeciwnowotworowa powoduje bardzo silne skutki uboczne, zatruwając oprócz komórek rakowych także komórki zdrowe.

DIETA Dieta w czasie i po chemioterapii powinna opierać się na białkach, a organizmowi dostarczać odpowiednią dawkę kalorii (2000-2400 kcal dziennie), głównie w postaci węglowodanów. W menu powinny się znaleźć bułki, sucharki, pieczywo pszenne i drożdżowe, biszkopty, herbatniki, makaron nitki, lane kluski, ryż, kasza kukurydziana, manna, krakowska, jęczmienna perłowa. Produkty te nie drażnią chorego lub mniej sprawnego przewodu pokarmowego i łatwo ulegają trawieniu. W diecie nie powinno zabraknąć tłuszczu (30-40 g dziennie). Można jeść masło i słodką śmietankę (tłuszcz mleczny jest łatwo strawny), a do przyrządzania potraw używać olejów roślinnych: sojowego, słonecznikowego, rzepakowego, oliwy z oliwek. Witaminy i minerały Chory powinien zjadać co najmniej 1/2 kg warzyw i owoców. Zawierają one m.in. witaminę C, E i beta-karoten, czyli cenne przeciwutleniacze, które chroniąc przed działaniem wolnych rodników, wspomagają leczenie oraz w znacznym stopniu zapobiegają nawrotom choroby. Warzywa i owoce to ponadto źródło poprawiających nastrój witamin z grupy B. Znajdziemy w nich też składniki mineralne: wapń, fosfor, żelazo, magnez, potas. Wskazane są młode soczyste warzywa, jak np. marchew, dynia, kabaczek, patison, buraki, seler, pietruszka, pomidory bez skórki, skorzonera, szparagi, sałata. Najlepiej gotować je na parze lub w wodzie z dodatkiem tłuszczu. Jadać należy również dojrzałe, soczyste owoce: jagodowe, cytrusowe, dzikiej róży, brzoskwinie, morele, banany, winogrona bez pestek, a także pieczone i gotowane jabłka. Smacznie i kolorowo Dania serwowane osobom po chemioterapii powinny być ciepłe (nie gorące czy zimne), co chroni błonę śluzową żołądka przed przekrwieniem. Potrawy należy przygotowywać z surowców świeżych, najwyższej jakości i najlepiej tuż przed podaniem (nie przechowywać w lodówce i nie podgrzewać, zwłaszcza na tłuszczu). Posiłki monotonne i niesmaczne mogą zmniejszyć łaknienie, które i tak bywa upośledzone. Dlatego nie należy rezygnować z dodawania do potraw łagodnych przypraw, np. soku z cytryny, natki pietruszki, koperku, majeranku, rzeżuchy, melisy, niewielkiej ilości octu winnego, soli, pieprzu ziołowego, papryki słodkiej, estragonu, bazylii, tymianku oraz kminku. Sałatki można doprawiać słabym sosem winegret przygotowanym z soku z cytryny, oliwy i ziół. Ze słodkości można choremu podawać galaretki mleczne i owocowe, jogurty, bezy, musy, suflety, kisiele, budynie, przeciery owocowe. Jeżeli chory po chemioterapii ma ochotę zjeść coś zakazanego, to - poza potrawami ciężko strawnymi - trzeba mu na to pozwolić. Najważniejsze bowiem jest, żeby w ogóle jadł. Ostrożnie z blonnikiem Błonnik zapobiega rozwojowi niektórych nowotworów, np. jelita grubego i piersi, bo utrudnia kontakt substancji rakotwórczych ze ściankami przewodu pokarmowego i zmniejsza ich przyswajanie. Ale osoby leczące nowotwory przewodu pokarmowego powinny unikać produktów bogatych w błonnik, bo długo zalegają w żołądku i pobudzają wydzielanie soku żołądkowego. Błonnik może też wzmagać fermentację i nasilać biegunki. Aby tego uniknąć, warzywa i owoce trzeba obierać ze skórki, usuwać pestki, gotować, przecierać przez sito lub miksować. Produkty zakazane Z jadłospisu trzeba wykluczyć produkty, które długo zalegają w żołądku, drażnią błonę śluzową i wzmagają wydzielanie soków żołądkowych, co nasila dolegliwości przewodu pokarmowego i utrudnia przyswajanie składników odżywczych (grzyby)