wizja bezpieczeństwa

Z tym tematem wiąże się tendencja do rozszerzania przestrzennej wizji bezpieczeństwa państw. Jest ona proporcjonalna w stosunku do potencjału państw. Mniejsze skupiają się na bezpieczeństwu w najbliższym otoczeniu, średnie na skali subregionalnej oraz kontynentalnej, a duże mocarstwa na globalnej. Zaczęto używać terminu „odległych granic”, czyli bezpieczeństwa bez granic fizycznych. Wykracza ono poza powierzchnię Ziemi. Zjawisko „bezpieczeństwa ciągłego” objęło nawet kraje mniejsze, które podjęły uczestnictwo w sferze globalnej, jednak spowodowały tendencję do rozszerzania przestrzennej wizji bezpieczeństwa poprzez konieczność liczenia się z potęgą mocarstw oraz wzrost współzależności.

Z tym tematem wiąże się tendencja do rozszerzania przestrzennej wizji bezpieczeństwa państw. Jest ona proporcjonalna w stosunku do potencjału państw. Mniejsze skupiają się na bezpieczeństwu w najbliższym otoczeniu, średnie na skali subregionalnej oraz kontynentalnej, a duże mocarstwa na globalnej. Zaczęto używać terminu „odległych granic”, czyli bezpieczeństwa bez granic fizycznych. Wykracza ono poza powierzchnię Ziemi. Zjawisko „bezpieczeństwa ciągłego” objęło nawet kraje mniejsze, które podjęły uczestnictwo w sferze globalnej, jednak spowodowały tendencję do rozszerzania przestrzennej wizji bezpieczeństwa poprzez konieczność liczenia się z potęgą mocarstw oraz wzrost współzależności. Wiąże się to z dynamizmem kategorii bezpieczeństwa, globalizacją wielu dziedzin życia społecznego, wzrostem wzajemnej zależności państw i narodów oraz połączeniem bezpieczeństwa narodowego z międzynarodowym.

W ramach budowania „ globalnej wioski” zmagamy się z zagrożeniami w dziedzinach obronnej i ochronnej, którym musimy sprostać lub je ograniczać, aby dalej rozwijać bezpieczeństwo na świecie. Jednym z głównych problemów o zasięgu międzynarodowym jest proliferacja broni masowego rażenia. Znacznie rozwinęła się po upadku ZSRR w 1991r.  Można sprowadzić ją do trzech czarnych scenariuszy:

• anarchii nuklearnej, która może być wynikiem rozpadu globalnego reżimu nieproliferacji; • destabilizacją państwa dysponującego BMR; • uzyskania dostępu do środków nuklearnych przez podmioty niepaństwowe, w szczególności organizacje terrorystyczne. Najłatwiejsze w tym przypadku może być wykorzystanie konwencjonalnego ładunku wybuchowego do rozpylenia środków radioaktywnych, tzw. brudnej bomby. Z rozprzestrzenianiem BMR związana jest proliferacja technologii rakietowych jako istotnego narzędzia przenoszenia tej broni, bardzo groźnej, gdyż obecnie dominują asymetryczne zagrożenia rakietowo-nuklearne. Uzasadnia to tezę o ukształtowaniu się już post-klasycznej ery nuklearnej, która powinna skutkować przyspieszeniem prac nad rozwojem obrony przeciwrakietowej. Kontrola potencjału nuklearnego poszczególnych państw jest dosyć trudna do zrealizowania i mało efektywna, jednak powstał Program Kooperatywnego Zmniejszania Zagrożeń, który stanowił wzmocnienie monitoringu nad poradzieckimi instalacjami nuklearnymi. Od 1991r. jest realizowany w obszarach: niszczenia i demontażu broni; zapewnieniu kontroli środków zabezpieczających broń jądrową oraz materiałach rozszczepialnych; demilitaryzacji i konwersji sprzętu.

Niezwykle istotnym problemem w dzisiejszych czasach jest zjawisko terroryzmu. Stanowi ono niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia ludzkiego, stabilności demokratycznych instytucji, organizacji, infrastruktury państwowej oraz ładu i porządku międzynarodowego. Najbardziej powszechną odmianą terroryzmu jest państwowy i niepaństwowy motywowany doktryną religijną. Podobnie skutkujący, ale o innej ideologii jest też terroryzm skrajnie lewicowy, ultraprawicowy i nacjonalistyczno-separatystyczny. Mają one swoje źródła w ideologiach ekstremistycznych, niechęci do imigrantów, ksenofobii, kryzysie ekonomicznym lub politycznym – niezadowolenie społeczeństwa z działań rządzących. Terroryści stosują manipulację do osiągnięcia celów politycznych, militarnych i ekonomicznych o zasięgu regionalnym i globalnym. Największa ilość ataków terrorystycznych jest mierzona w instytucje rządowe i biznesowe. Najgroźniejsza odmiana tego zjawiska to terroryzm z użyciem broni masowego rażenia. Dysponowanie takim rodzajem broni przez organizacje terrorystyczne może sprowadzać się nie tylko do jej posiadania, ale też i włamywania się do istniejących systemów zabezpieczeń albo sterowania bronią jądrową i uzyskiwania dostępu do niej. Istnieje wiele organizacji terrorystycznych. Najbardziej znanymi są: Al-Ka'ida z Osamą bin Ladenem, Hamas, Talibowie, Boko Haram, które są związkami typowo islamskimi oraz ETA - baskijska organizacja polityczna walcząca o niepodległość metodami zbrojnymi. Jak każdy pamięta, głównym osiągnięciem Al-Ka'idy był atak na World Trade Center i Pentagon 11 września 2001r. Mimo że organizacja ta był rozproszona na całym świecie, to jej przywódcę udało się zamordować w Pakistanie w 2011r.

Ostatnim aspektem, który chciałabym omówić są cyberzagrożenia. Niegdyś cyberprzesteń była stosowana na dużą skalę do działań głównie propagandowo-szkoleniowych i rekrutacyjnych. Obecnie można zauważyć użytkowanie jej w celach operacyjnych, jak atak na sieci teleinformatyczne, na systemy technologiczne mające strategiczne znaczenie dla państw. Takie działania są podejmowane przez grupy przestępcze, terrorystyczne oraz państwa w sferze wojny informacyjnej. Zagrożenia w fizycznej geoprzestrzeni zaczynają mieć swoje odpowiedniki w cyberprzestrzeni, a cyberprzemoc lub cyberagresja dotykają nie tylko instytucje i dorosłe jednostki, ale także młodszych uczestników internetu, którzy niejednokrotnie padali ofiarą tego typu działalności. Jest to niezwykle niebezpieczna w dzisiejszych czasach sfera życia człowieka.

Zagrożeń, z którymi musimy się zmagać w teraźniejszości jest znacznie więcej. Poprzez zjawisko globalizacji powstały również problemy ekonomiczne państw, duże zanieczyszczenie środowiska i jego ochrona, konflikty regionalne: etniczne i religijne, komplikacje związane z surowcami naturalnymi... . W przeszłości borykaliśmy się również z innymi, które zdołaliśmy przezwyciężyć, jednak w ich miejsce pojawiły się nowe, obecne. Dlatego też powstało mnóstwo organizacji  i instytucji transnarodowych (ONZ, NATO, UE, itp.) starających się zwalczać te zagrożenia i budować zwarte bezpieczeństwo międzynarodowe na podstawie rozszerzania jego przestrzennej wizji.