Bezpieczeństwo ekonomiczne kraju

Bezpieczeństwo ekonomiczne państwa, jako jeden z aspektów bezpieczeństwa ogólnego można określić jako brak zewnętrznych i wewnętrznych zagrożeń gospodarczych lub zdolność państwa do ich neutralizacji. Jest to więc stan, w którym państwo znajduje się rzadko. W praktyce ma się najczęściej do czynienia z odchyleniami od stanu bezpieczeństwa ekonomicznego, powodowanym przez zagrożenia gospodarcze. Określenie tych odchyleń nie jest zazwyczaj proste i łatwe do osiągnięcia. Powodem takiej sytuacji jest fakt, iż tylko niewiele zagrożeń gospodarczych daję się kwantyfikować a i wówczas nie zawsze możliwe jest precyzyjne określenie ich wpływu na poziom bezpieczeństwa ekonomicznego.

Bezpieczeństwo ekonomiczne państwa, jako jeden z aspektów bezpieczeństwa ogólnego można określić jako brak zewnętrznych i wewnętrznych zagrożeń gospodarczych lub zdolność państwa do ich neutralizacji. Jest to więc stan, w którym państwo znajduje się rzadko. W praktyce ma się najczęściej do czynienia z odchyleniami od stanu bezpieczeństwa ekonomicznego, powodowanym przez zagrożenia gospodarcze. Określenie tych odchyleń nie jest zazwyczaj proste i łatwe do osiągnięcia. Powodem takiej sytuacji jest fakt, iż tylko niewiele zagrożeń gospodarczych daję się kwantyfikować a i wówczas nie zawsze możliwe jest precyzyjne określenie ich wpływu na poziom bezpieczeństwa ekonomicznego. Bezpieczeństwo ekonomiczne jest przede wszystkim pochodną możliwością gospodarczą państwa, ale także, choć w mniejszym stopniu, czynników politycznych, militarnych i in. Wywiera ono bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo państwa a także oddziałuje na nie w sposób pośredni, np. przez system militarny, który jest jednym z czynników zapewniających państwu bezpieczeństwo. O. Morgenstein w swych rozważaniach dotyczących wydatkowania sił i środków na potrzeby bezpieczeństwa zaleca, by w każdej sytuacji mieć na względzie następującą alternatywę. Jeżeli przeceniamy siły przeciwnika, to zmarnujemy wysiłek i uszczuplimy skarb państwa, jeżeli jednak nie docenimy go, to utracimy nasze życie i system państwowy.[1] Analizy ekonomiczne począwszy od uproszczonych rozważań, a kończąc na systemowych porównaniach ilościowych i jakościowych, mogą przyczynić się do określenia właściwych kierunków działania. Dzięki takim analizom jedne państwa (silne gospodarczo) mogą wywrzeć wpływ na inne (słabsze), przez oddziaływania gospodarcze i walkę gospodarczą, które J. Clarc określił jako zintegrowany program obejmujący wszelkie działania. Służą one podniesieniu siły gospodarki własnej i sojuszników, co stanowi o bezpieczeństwie społeczeństw własnych i uszczupleniu potencjału ekonomicznego przeciwnika. Bezpieczeństwo jest wartością powszechną i często jako kategoria jest definiowane zarówno w naukach społecznych, jak i naukach ścisłych – od filozofii i psychologii do nauk technicznych. Z tych powodów bezpieczeństwo odnoszące się do różnych podmiotów i przedmiotów może być odmiennie interpretowane. Najczęściej bezpieczeństwo traktuje się jako kategorię teoretyczną. stosowaną w psychologii, politologii, w naukach o stosunkach międzynarodowych, naukach wojskowych, naukach ekonomicznych oraz w teorii systemów technicznych. Ta kategoria na gruncie nauk ekonomicznych jest szeroko stosowana w ekonomice obrony, a obecnie zdobywa swoje miejsce w ekonomii (np. bezpieczeństwo socjalne). Dorobek nauki w zakresie definiowania jest znaczny, a bibliografia na tyle bogata, iż nastręcza niekiedy trudności przy wyborze definicji. Nie pomniejsza to jednak problemów z doborem odpowiedniego pojęcia przy podejmowaniu konkretnych analiz. Dokonuje się stopniowej konkretyzacji i dookreśleń tych kategorii na potrzeby zaprogramowanych analiz. Najczęściej stosowane dodanie przymiotników, nadaje tym kategoriom bardziej skonkretyzowaną i zawężoną postać przez wskazanie kogo lub czego dotyczą (wskazanie podmiotu lub przedmiotu). Wskazując podmiot mozna wyróznić np.bezpieczeństwo osobiste i bezpieczeństwo kraju. Wskazując przedmiot, mozna wyróżnić np.bezpieczeństwo polityczne, techniczne, militarne, ekonomiczne. Bezpieczeństwo może być także konkretyzowane poprzez zagrozenia (przedmiot oddziaływań i cechy źródeł zagroźeń) Tworzy się dzięki temu szereg nowych (szczegółowych) kategorii bezpieczeństwa. Interpretacja bezpieczeństwa zmienia się w zależności od charakteru nauki wyznaczającej perspektywy badawcze. Użytecznymi, z punktu widzenia podejmowanych problemów tej pracy, są spojrzenia na bezpieczeństwo proponowane przez nauki przyrodnicze, techniczne i społeczne. Nauki przyrodnicze w postrzeganiu bezpieczeństwa eksponują kwestie przystosowywania się organizmów do zmieniających się warunków i zmianę formy istnienia, czyli skoków jakościowych pozwalających uzyskać inną, lepszą formę istnienia (bezpieczeństwa) lub dających przewagę nad innymi w środowisku Nauki techniczne w postrzeganiu bezpieczeństwa kładą nacisk na kwestie niezawodności systemów i nadmiarowość struktur bezpieczeństwa Nauki społeczne w treści bezpieczeństwa podstawowe znaczenie nadają kwestiom potrzeb, a samo bezpieczeństwo traktowane jest jako dobro o podstawowym znaczeniu dla ludzi i ich zbiorowości Przedmiotem analizy w tej pracy jest bezpieczeństwo ekonomiczne państwa i jego zagrozenia, które jest istotną częścią bezpieczeństwa państwa. Z tych powodów zasadniczą perspektywę wyznaczać będą nauki społeczne, a zwłaszcza ekonomiczne, polityczne i wojskowe, wsparte twierdzeniami psychologii, socjologii i teorii systemów. Nadają one rozważaniom nad bezpieczeństwem dwa wymiary, mianowicie:

  1. personalny, w którym bezpieczeństwo ma charakter bezpośredni, to jest indywidualny, jednostkowy i osobowościowy;
  2. strukturalny, w którym bezpieczeństwo ma charakter pośredni, to jest społeczny i globalny (bezpieczeństwo jest realizowane w ramach struktur społecznych i państwowych). Spośród tych wymiarów bezpieczeństwa w obszarze zainteresowań ekonomiki obrony (czy powstającej ekonomiki bezpieczeństwa), pozostaje zwłaszcza bezpieczeństwo strukturalne, pośrednie, społeczne. Znajduje ono odzwierciedlenie w koncepcjach bezpieczeństwa państwa lub (w zasadzie) zamiennie bezpieczeństwa narodowego, których istota bezpośrednio rzutuje na istotę bezpieczeństwa ekonomicznego kraju.