TERENOWE ORGANY ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ Administracja rządowa w terenie dzieli się na zespoloną, pozostającą pod zwierzchnictwem wojewody i składającą się ze służb, inspekcji i straży, oraz niezespoloną - podlegającą bezpośredniemu zwierzchnictwu ministrów lub centralnych organów administracji rządowej. Organy rządowej administracji zespolonej: • Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej; • Komendant Wojewódzki Policji; • Kurator Oświaty; • Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny; • Wojewódzki Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa; • Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego; • Wojewódzki Inspektor Geodezji i Kartografii; • Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska; • Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej; • Wojewódzki Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych; • Wojewódzki Lekarz Weterynarii. Wymienione organy dysponują aparatem pomocniczym w postaci wojewódzkich komend, inspektoratów, oddziałów i kuratoriów. Organy rządowej administracji niezespolonej: • Dowódcy okręgów wojskowych, szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych, wojskowi komendanci uzupełnień; • Dyrektorzy izb skarbowych, naczelnicy urzędów skarbowych, dyrektorzy urzędów kontroli skarbowej; • Dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych i specjalistycznych urzędów górniczych; • Dyrektorzy okręgowych urzędów miar i naczelnicy obwodowych urzędów miar; • Dyrektorzy okręgowych urzędów probierczych i naczelnicy obwodowych urzędów probierczych; • Dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej; • Dyrektorzy izb celnych i naczelnicy urzędów celnych; • Dyrektorzy urzędów morskich; • Dyrektorzy urzędów statystycznych; • Dyrektorzy urzędów żeglugi śródlądowej; • Komendanci oddziałów Straży Granicznej, Komendanci placówek i dywizjonów Straży Granicznej; • Okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego; • Państwowi inspektorzy sanitarni; • Powiatowi oraz graniczni lekarze weterynarii; • Wojewódzcy inspektorzy transportu drogowego. Wymienione organy dysponują aparatem pomocniczym w postaci urzędów, izb, zarządów, komend, inspektoratów itp. Powoływanie, odwoływanie i nadzór nad Wojewodą Wojewodę powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej (art. 6.). Sejmik województwa będący organem samorządu województwa nie jest pytany o opinię na temat kandydata mającego objąć stanowisko wojewody. Premier jest też przełożonym wojewody, uprawnionym do kierowania do wojewody zarządzeń i poleceń (art. 8 ust. 1). Nadzór nad działalnością wojewody sprawuje Prezes Rady Ministrów i minister właściwy do spraw administracji publicznej. Nadzór ten ma gwarantować przestrzeganie przez wojewodę nie tylko prawa, ale i polityki rządu, rzetelności i gospodarności, przestrzeganie przez niego poleceń i wytycznych otrzymanych od premiera (art. 8. ust. 2. i 3.). Status i kompetencje W myśl artykułu trzeciego tej ustawy, wojewoda jest: • przedstawicielem Rady Ministrów w województwie; • zwierzchnikiem i organem rządowej administracji zespolonej w województwie, do którego właściwości należą wszystkie sprawy z zakresu administracji rządowej w województwie niezastrzeżone w odrębnych ustawach do właściwości innych organów tej administracji; • organem nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego i ich związków pod względem legalności; • reprezentantem Skarbu Państwa, w zakresie i na zasadach określonych w innych ustawach; • organem wyższego stopnia w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego. Kontroluje także pod względem legalności, gospodarności i rzetelności wykonywanie przez organy samorządu terytorialnego zadań z zakresu administracji rządowej, realizowanych przez nie na podstawie ustawy lub porozumienia z organami administracji rządowej. Poza tym w czasach nadzwyczajnych, na mocy innych ustaw, ma specjalne zadania i kompetencje. Artykuł 22 ustawy o wojewodzie i administracji rządowej w województwie stanowi, że wojewoda odpowiada za wykonywanie polityki Rady Ministrów w województwie, a w szczególności: • dostosowuje do miejscowych warunków cele polityki Rady Ministrów oraz, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach, koordynuje i kontroluje wykonanie wynikających stąd zadań; • zapewnia współdziałanie wszystkich organów administracji rządowej i samorządowej działających w województwie i kieruje ich działalnością w zakresie zapobiegania zagrożeniu życia, zdrowia lub mienia oraz zagrożeniom środowiska, bezpieczeństwa państwa i utrzymania porządku publicznego, ochrony praw obywatelskich, a także zapobiegania klęskom żywiołowym i innym nadzwyczajnym zagrożeniom oraz zwalczania i usuwania ich skutków, na zasadach określonych w odrębnych ustawach; • dostosowuje do miejscowych warunków szczegółowe cele polityki rządu oraz – w zakresie i na zasadach przewidzianych w ustawach – koordynuje i kontroluje wykonanie wynikających stąd zadań, • dokonuje oceny stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowego województwa, opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm przeciwpowodziowy; • wykonuje i koordynuje zadania w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa oraz zarządzania kryzysowego, wynikające z odrębnych ustaw; • przedstawia Radzie Ministrów, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej, projekty dokumentów rządowych w sprawach dotyczących województwa; • wykonuje inne zadania określone w odrębnych ustawach oraz ustalone przez Radę Ministrów i Prezesa Rady Ministrów. Na podstawie art. 25. tej ustawy wojewoda może wydawać polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej działające w województwie, a w sytuacjach nadzwyczajnych, obowiązujące również organy samorządu terytorialnego. Nie mogą one jednak dotyczyć rozstrzygnięć co do istoty sprawy załatwianej w drodze decyzji administracyjnej – wojewoda nie może w tym trybie przesądzić o treści zezwolenia czy innej decyzji przygotowywanej np. przez wójta gminy. Właściwy minister może wstrzymać wykonanie poleceń wojewody, wydanych organom administracji niezespolonej i wystąpić z wnioskiem do Prezesa Rady Ministrów o rozstrzygnięcie sporu, przedstawiając jednocześnie stanowisko w tej sprawie. Zgodnie z artykułem 51 wojewoda jako zwierzchnik zespolonej administracji rządowej kieruje nią i koordynuje jej działalność i ponosi odpowiedzialność za rezultaty jej działania. To kierownictwo i odpowiedzialność jest ograniczone przez szczegółowe przepisy, będące przejawem tradycyjnych powiązań resortowych. Wojewoda sprawuje nadzór nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego, na zasadach określonych w ustawie o samorządzie gminnym, samorządzie powiatu i samorządzie województwa (art. 12. ustawy o wojewodzie i administracji rządowej w województwie).