Jak sama nazwa wskazuje, epoka ta przypada na lata 1918-1939. Był to bardzo krótki okres w dziejach literatury, ale za to obfitujący w wydarzenia historyczne, filozoficzne i artystyczne. Po zakończeniu pierwszej wojny światowej nastąpiła zmiana układu sił wśród państw europejskich. Mocarstwa straciły swoje znaczenie w świecie. Największą potęgą wśród państw kapitalistycznych stały się Stany Zjednoczone. W Rosji po rewolucji październikowej powstało pierwsze państwo socjalistyczne. Polska odzyskała niepodległość i wróciła na mapy świata.

Rozwój nauki i techniki

W dwudziestoleciu międzywojennym nastąpił gwałtowny rozwój nauki i techniki. Albert Einstein swoją teorią względności zmienia wiedzę na temat wartości czasu i przestrzeni (wszystko zależy od punktu obserwacji). Werner Heisenberg wprowadza zasadę niepewności, według której wszystkie uznane prawidłowości nabierają cech prawdopodobieństwa opartego na kalkulacjach statystycznych. Zostaje odkryta energia promieniotwórcza, istnienie atomu i rozbicie go na mniejsze cząsteczki. Rozwój astrofizyki powoduje odkrycie faktu, że przestrzeń jest nieskończona. Alexander Fleming odkrywa pierwszy antybiotyk - penicylinę. Rozwój przemysłu wojennego prowadzi do postępu przy produkcji samolotów i samochodów, a także gazów bojowych. Następuje powszechna elektryfikacja i telefonizacja. Kinematografia wchodzi w okres rozwoju, a film staje się dziedziną sztuki.

Zmienia się także obyczajowość, moda i styl życia. Coraz powszechniejsza staje się edukacja i emancypacja. Ludzie wyzwalają się z dotychczasowych ograniczeń, ulepszają swoje życie, rozszerzają skalę kontaktów. Jednocześnie człowiek z jednej strony zatraca swój indywidualizm, z drugiej czuje lęk przed nieobliczalną cywilizacją.

Filozofia i psychologia

Psychoanaliza - zarówno kierunek w psychologii, jak i metoda leczenia ludzkich nerwic, lęków i patologii. Jej twórcą był Zygmunt Freud, który twierdził, że psychika ludzka składa się z trzech warstw: ego (jaźń - kierująca rozumną myślą), id (instynkt, pożądanie, żywioł nie podlegający władzy rozumu) oraz superego (ideał-wzór, niedościgła doskonałość, ukształtowana na skutek oddziaływań wychowawczych). Uważał, że sny są pewnego rodzaju kompensacją, gdyż człowiek realizuje w nich swoje marzenia i pragnienia. Stworzył teorię popędów, prowadził badania nad zagadnieniem rozwoju życia seksualnego. Mimo że Freud nie był filozofem, jego badania wywarły ogromny wpływ na filozofów, uczonych i artystów.

Psychologia analityczna, psychologia głębi - stanowiła polemikę z psychoanalizą Freuda. Jej twórcą był uczeń Freuda, Carl Gustav Jung. Przejaw aktywności psychiki człowieka ujmował w kontekście zarówno jednostkowym, jak i kulturowym, religijnym, historycznym itd. Wprowadził pojęcia nieświadomości zbiorowej i archetypu.

Egzystencjalizm - kierunek filozoficzny badający indywidualne losy wolnej i odpowiedzialnej jednostki ludzkiej. Dowodzi, że człowiek jako jedyny byt sam dokonujący świadomych, wewnętrznych, wyborów jest skazany na wolność. Jednak uzmysłowienie możliwości utraty wolności powoduje lęki egzystencjalne. Prekursorem ruchu był Soren Kierkegaard.

Sprawdź definicję egzystencjalizmu

Behawioryzm - rozwinął się w psychologii amerykańskiej. Twórcy tego kierunku uważali, że badanie psychiki i uczuć człowieka jest nieskuteczne, ponieważ nie podlega obiektywnemu sprawdzianowi. Zakładali, że człowieka można poznać tylko przez obserwację jego zachowania i postępowania. Behawioryzm odcisnął piętno w literaturze, która opisywała czyny bohatera bez wnikania w jego psychikę

Katastrofizm - postawa wyrażająca przeświadczenie o nieuniknionej, gwałtownej zagładzie kultury i cywilizacji ludzkiej. Tendencje katastroficzne pojawiły się w literaturze romantycznej (Zygmunt Krasiński “Nie-boska komedia”), w Młodej Polsce (hymny Jana Kasprowicza). Katastrofizm w dwudziestoleciu międzywojennym był jednym z programowych założeń poetyckiej grupy “Żagary”.

Tendencje artystyczne

Dadaizm (fr. " dada" - z języka dziecięcego “konik, zabawka”) - awangardowy kierunek w sztuce. Rozwinął się w latach 1916-1924 w Szwajcarii, Francji, Niemczech i Stanach Zjednoczonych. Odrzucał tradycję kulturalną, wszelkie ideologie i autorytety, normy moralno-obyczajowe oraz negował dotychczasową sztukę. Opierał się na chaosie, dowolności, nonsensie, absurdzie. Główni przedstawiciele: Marcel Duchamp, Max Ernst, Jean Cocteau, André Breton.

Neoklasycyzm (“neo -” + " klasycyzm" - łac. " classicus" - “pierwszorzędny”) - nurt kulturalny nawiązujący do klasycznych wzorców antycznych oraz klasycyzmu i baroku XVII i XVIII wieku.

Nadrealizm /surrealizm - kierunek w sztuce, który z założenia miał być buntem przeciwko realizmowi i racjonalizmowi. Charakteryzował się z zerwaniem z zasadami logicznego myślenia, normami estetycznymi, moralnymi i poddanie się twórcy niekontrolowanemu strumieniowi skojarzeń, sugerujących istnienie tajemnicy życia. W poezji surrealistycznej ogromną rolę odgrywały halucynacje, urojenia, także groteska, absurd, makabryczny żart, tworzące wrażenie dziwności i niezwykłości świata

Najbardziej znani twórcy: malarze - Salvador Dali, Marcel Duchamp, Max Ernst, Hansa Arp, pisarze - Louis Aragon, Paul Éluard, Tristana Tzara.

Futuryzm (wł. " futurismo", z łac. " futurus" - “przyszły”) - uznawany za najbardziej awangardowy i antytradycyjny, ponieważ nakazywał całkowite odcięcie się od przeszłości, a spojrzenie ku przyszłości. Pisarze futurystyczni głosili zniesienie wszelkich zasad ortografii, interpunkcji, gramatyki. Przedstawicielami futuryzmu był Filippo Tommaso Marinetti we Włoszech i Włodzimierz Majakowski w Rosji, w Polsce Anatol Stern i Aleksander Wat, Bruno Jasieński, Stanisław Młodożeniec i Tytus Czyżewski.

Formizm - awangardowy kierunek artystyczny rozwijany przez grupę polskich plastyków i poetów (między innymi: Tytus Czyżewski, Leon Chwistek, Stanisław Ignacy Witkiewicz) w latach 1917-1922. Ich program artystyczny głosił integrację ekspresjonizmu, kubizmu i futuryzmu w powiązaniu z odwołaniami do sztuki średniowiecznej, ludowej i prymitywnej. Formiści zerwali z konwencją realizmu i naturalizmu. kładli nacisk na autonomiczną wartość “formy” rozumianej jako brzmieniowy kształt wypowiedzi. Kierowali się teorią “wielości rzeczywistości w sztuce” Leona Chwistka oraz koncepcją “czystej formy” Stanisława Ignacego Witkiewicza.