Układy organizacyjne działań służb porządku publicznego

W systemie przeciwdziałania i zwalczania zagrożeń terrorystycznych przyjętym w Polsce wyróżnić można trzy poziomy:  Strategiczny - realizowany przez Prezesa Rady Ministrów, Radę Ministrów oraz Międzyresortowy Zespół do Spraw Zagrożeń Terrorystycznych,  Operacyjny - realizowany jest przez Centrum Antyterrorystyczne działające w ramach Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego;  Taktyczny – wykonywany przez służby i instytucje w zakresie właściwości, których pozostaje antyterrorystyczna ochrona kraju (m.in. ABW, AW, Policja, Straż Graniczna). Ze względu na fazy realizowanych zadań w odniesieniu do konkretnych zagrożeń terrorystycznych można wyróżnić następujące zasadnicze obszary zadań realizowanych przez odpowiednie służby i podmioty: a) Rozpoznawanie i przeciwdziałanie zagrożeniom o charakterze terrorystycznym – wiodącą rolę w tym zakresie odgrywa Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego; b) Fizyczne zwalczanie terroryzmu – to zadanie realizuje przede wszystkim Policja mająca w swoich strukturach Samodzielne Pododdziały Antyterrorystyczne; c) Zarządzanie kryzysowe w przypadku ataku terrorystycznego – organem wiodącym jest Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji.

W systemie przeciwdziałania i zwalczania zagrożeń terrorystycznych przyjętym w Polsce wyróżnić można trzy poziomy:  Strategiczny - realizowany przez Prezesa Rady Ministrów, Radę Ministrów oraz Międzyresortowy Zespół do Spraw Zagrożeń Terrorystycznych,  Operacyjny - realizowany jest przez Centrum Antyterrorystyczne działające w ramach Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego;  Taktyczny – wykonywany przez służby i instytucje w zakresie właściwości, których pozostaje antyterrorystyczna ochrona kraju (m.in. ABW, AW, Policja, Straż Graniczna). Ze względu na fazy realizowanych zadań w odniesieniu do konkretnych zagrożeń terrorystycznych można wyróżnić następujące zasadnicze obszary zadań realizowanych przez odpowiednie służby i podmioty: a) Rozpoznawanie i przeciwdziałanie zagrożeniom o charakterze terrorystycznym – wiodącą rolę w tym zakresie odgrywa Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego; b) Fizyczne zwalczanie terroryzmu – to zadanie realizuje przede wszystkim Policja mająca w swoich strukturach Samodzielne Pododdziały Antyterrorystyczne; c) Zarządzanie kryzysowe w przypadku ataku terrorystycznego – organem wiodącym jest Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji zarówno bezpośrednio, jak i poprzez działanie nadzorowanych przez siebie służb (tj. Policji, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu oraz Państwowej Straży Pożarnej), realizuje zadania w obszarze przeciwdziałania zagrożeniom terrorystycznym, a także neutralizacji skutków ewentualnych zamachów. Poziom taktyczny systemu przeciwdziałania i zwalczania zagrożeń terrorystycznych realizowany jest w ramach resortu spraw wewnętrznych i administracji przez Policję, Straż Graniczną oraz Biuro Ochrony Rządu. Do podstawowych zadań Policji należą kwestie związane z ochroną życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra, ochroną bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz wykrywanie przestępstw i wykroczeń, a także ściganie ich sprawców. Właściwość ta zobowiązuje Policję do podejmowania zadań w zakresie przeciwdziałania i zwalczania terroryzmu (mimo braku szczegółowego zadania ustawowego w tym obszarze). W zakresie zwalczania terroru kryminalnego, terroryzmu i ekstremizmu wskazać należy przede wszystkim Wydział do Zwalczania Aktów Terroru istniejący w ramach Centralnego Biura Śledczego Komendy Głównej Policji, natomiast w obszarze fizycznego zwalczania terroryzmu i prowadzenia działań bojowych polegających na rozpoznawaniu i likwidowaniu zamachów terrorystycznych - Biuro Operacji Antyterrorystycznych Komendy Głównej Policji, które zajmuje się również nadzorowaniem działań samodzielnych pododdziałów antyterrorystycznych Policji i sekcji antyterrorystycznych. BOA KGP współdziała również z krajowymi i zagranicznymi podmiotami właściwymi w sprawach zwalczania aktów terroru. W obszarze rozpoznawania i przeciwdziałania zagrożeniom o charakterze terrorystycznym i ekstremistycznym Centralne Biuro Śledcze KGP pełni funkcję koordynującą w odniesieniu do czynności operacyjno – rozpoznawczych (pozyskiwania i weryfikacji informacji o zdarzeniach mających związek z przedmiotowymi zagrożeniami) Policji. CBŚ KGP współpracuje ze służbami policyjnymi innych krajów, w szczególności w zakresie wymiany informacji na temat osób i zdarzeń. Platformę współpracy w tym zakresie stanowi grupa Police Working Group on Terrorism (PWGT), a także kanały wymiany informacji Europolu, Interpolu oraz oficerowie łącznikowi. Wyznaczeni policjanci CBŚ KGP, jako przedstawiciele Policji, uczestniczą bezpośrednio w pracach Centrum Antyterrorystycznego ABW. W przypadku wystąpienia zagrożenia bezpieczeństwa publicznego lub zakłócenia porządku publicznego, zwłaszcza poprzez sprowadzenie zagrożenia przestępstwem o charakterze terrorystycznym, bądź jego dokonania w stosunku do obiektów mających szczególne znaczenie dla bezpieczeństwa lub obronności państwa lub mogącym skutkować niebezpieczeństwem dla życia ludzkiego, Prezes Rady Ministrów może zarządzić użycie uzbrojonych oddziałów lub pododdziałów Policji (na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych). Zgodnie z ustawą o Policji w razie zagrożenia bezpieczeństwa i porządku publicznego, jeśli siły Policji są niewystarczające do wykonania ich zadana w zakresie ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego, Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych uzgodniony z Ministrem Obrony Narodowej, może zarządzić użycie wybranych jednostek wojskowych do udzielenia pomocy Policji. Policjanci mogą zostać również delegowani do pełnienia służby poza granicami państwa w celu realizacji zadań w kontyngencie policyjnym wydzielonym między innymi do udziału w akcji zapobiegania aktom terroryzmu lub ich skutkom. Straż Graniczna posiada szczegółowe ustawowe zadanie prowadzenia czynności w celu rozpoznawania i przeciwdziałania zagrożeniom terroryzmem. Zadanie to jest realizowane w szczególności przez Zarząd Operacyjno – Śledczy Komendy Głównej Straży Granicznej. Za istotne z perspektywy przeciwdziałania i zwalczania zagrożeń o charakterze terrorystycznym uznać należy zadania Straży Granicznej wykonywane w zakresie przeprowadzania nadzoru bezpieczeństwa w obszarze terytorialnym przejścia granicznego a także w środkach transportu w komunikacji międzynarodowej, zapewnienie bezpieczeństwa na pokładzie statków powietrznych wykonujących przewóz lotniczy pasażerów, a także ochrony szlaków komunikacyjnych o szczególnym znaczeniu międzynarodowym przed przestępczością, której zwalczanie należy do właściwości Straży Granicznej . Straż Graniczna ma również za zadanie zapobieganie transportowaniu bez zezwolenia przez granicę państwową odpadów, szkodliwych substancji chemicznych oraz materiałów jądrowych i promieniotwórczych, a także niezgodnemu z prawem przemieszczaniu przez granicę państwową środków odurzających i substancji psychotropowych oraz broni, amunicji i materiałów wybuchowych. W ramach Straży Granicznej do realizacji zadań poza granicami państwa może zostać wydzielony specjalny kontyngent mający na celu rozpoznawanie i przeciwdziałanie zagrożeniom terroryzmem.