KONCEPCJA GRUP BOJOWYCH

Przedstawiona została po raz pierwszy 10 II 2004 r. na forum Komitetu Politycznego i Bezpieczeństwa. bazo¬wała jednak na wcześniejszych pomysłach francusko – brytyjsko – niemieckich. Jej celem jest rozwoj zdolności wojskowych UE. Zakłada utworzenie 15 tzw. Grup Bojowych (Battle Group), funkcjonujących jako ele¬ment Europejskich Sił Szybkiego Reagowania (pierwotnie planowano utworzenie do 2007 r. od 6 do 10 Grup Bojowych, potem liczbę tę podniesiono do 13, zaś 22 XI 2005 r. ogłoszono zamiar powołania 15 Grup Bojowych).

Przedstawiona została po raz pierwszy 10 II 2004 r. na forum Komitetu Politycznego i Bezpieczeństwa. bazo¬wała jednak na wcześniejszych pomysłach francusko – brytyjsko – niemieckich. Jej celem jest rozwoj zdolności wojskowych UE. Zakłada utworzenie 15 tzw. Grup Bojowych (Battle Group), funkcjonujących jako ele¬ment Europejskich Sił Szybkiego Reagowania (pierwotnie planowano utworzenie do 2007 r. od 6 do 10 Grup Bojowych, potem liczbę tę podniesiono do 13, zaś 22 XI 2005 r. ogłoszono zamiar powołania 15 Grup Bojowych). Ostateczną decyzję o powołaniu europejskich sił szybkiego reagowania zdolnych do działań w każdych warunkach podjęli 22 listopada 2004 r. ministrowie obrony 25 państw członkowskich Unii podczas obrad Konferencji w sprawie Zdolności Wojskowych. Każda z nich ma li¬czyć 1500 żołnierzy (wielkość batalionu plus elementy wsparcia). W przypadku za-istnienia sytuacji kryzysowej mają być one zdolne do podjęcia działań w ciągu 15 dni (w 5 dni od zatwierdzenia propozycji misji Grupa powinna być zdolna do rozmiesz¬czenia, w ciągu zaś dalszych 10 od podjęcia przez Radę Europejską jednomyśl¬nej decyzji o użyciu Grupy Bojowej musi być ona rozlokowana w rejon działań). Czas prowadzenia misji ma wynosić co najmniej 30 dni (z możliwością przedłu¬żenia do 120 dni przy zastosowaniu systemu rotacji). Terytorialny zasięg interwencji grup został określony do 6 tys. km od Brukseli. Grupy bojowe używane będą wyłącznie do autonomicznych operacji wojskowych podejmowanych przez Unię Europejską w ramach mandatu ONZ. W wyjątkowych sytuacjach będą mogły współpraco¬wać z NATO lub stanowić uzupełnienie jego sił. Zgodnie z przyjętymi podczas konferencji założeniami grupy bojowe będą miały charakter czysto narodowy lub wielonarodowy. Proces powstawania grup bojowych został rozłożony na trzy etapy:

  1. Opracowanie katalogu wymogów i określenie celów operacyjnych - czer¬wiec 2005 rok.

  2. Opracowanie katalogu sił - do końca 2005 roku.

  3. Opracowanie katalogu postępu. W ramach określania celów operacyjnych opracowane zostało pięć głów¬nych scenariuszy wykorzystania grup bojowych.

    SCENARIUSZE		
    

Rozdzielenie walczących stron Stabilizacja Rekonstrukcja Zapobieganie konfliktom Ewakuacja w niebezpiecz¬nym otoczeniu Wsparcie dla operacji humani-tarnych

  • zadania dla sil wojsko¬wych w dziedzinie zarządzania kryzysowego
  • zaprowadzenie pokoju -zabezpiecze-nie infra-struktury krytycznej ♦ operacje utrzy-mania pokoju ♦ zapewnienie bezpieczeństwa i pokoju ♦ nadzorowanie przebiegu wybo¬rów ♦ reforma wymiaru sprawiedliwości ♦ budowanie insty-tucji demokra-tycznych - prewencyjne rozmieszczenie oddziałów wojskowych
  • operacje rozbrojeniowe
  • nałożenie embarga na broń
  • przeciwdziałanie proliferacji sprzętu wojskowego • operacje ewakuacyjne ludności cywilnej z rejonów objętych kon¬fliktem • zapobieganie zbrodniom przeciwko ludzkości • wspomaga¬nie pracowni¬ków organizacji humanitar¬nych

Drugi etap dotyczył opracowywania katalogu sił identyfikacji narodowych wkładów na podstawie kwestionariusza w oparciu o kryteria jakościowe (interoperacyjność, mobilność, zdolności bojowe). W ramach tego etapu państwa, które zgłosiły akces uczestniczenia w międzynarodowych grupach bojowych muszą określić plany niezbędnych reform swoich oddziałów narodowych i skon¬sultować je z pozostałymi ich uczestnikami w kierunku nadania danej grupie jak najdalej idącej interoperacyjności w zakresie poziomu wyszkolenia, proce¬dur doboru uzbrojenia i sprzętu wojskowego, dostosowania procedur planowa¬nia operacyjnego i dowodzenia. Kolejnym sprawdzianem będzie prowadzenie ćwiczeń w kierunku nadania grupom bojowym pełnej mobilności i zdolności podejmowania działań bojowych w każdych warunkach. Na szczeblu Unii Europejskiej w ramach Celu Operacyjnego 2010 zostały podjęte działania na rzecz planowania strategicznego i operacyjnego udziału grup bojowych w roz-wiązywanie konfliktów. Służy do tego opracowany wcześniej katalog sił. Podstawowym zadaniem trzeciego etapu jest opracowanie katalogu postę¬pu, czyli dokonanie rzeczywistej oceny zgłoszonych do grup bojowych oddzia¬łów i pododdziałów poprzez określenie braków i niedoborów. Na początku trzeciego etapu mają zostać opracowane wspólne europejskie strategie operacyjne i procedury prowadzenia przez grupy bojowe działań antykryzysowych oraz zasady współpracy z NATO. Etap trzeci będzie najtrudniejszy po doświadczeniach, jakie miały miejsce z określeniem braków i niedoborów w ramach Europejskich Sil Szybkiego Reagowania na podstawie pierwszego Europej¬skiego Celu Operacyjnego. Ma te problemy rozwiązywać powo¬łana Europejska Agencja Obrony. Może się jej uda doprowadzić do usunięcia niedoborów i braków na tyle by większość grup bojowych uzyskała zadawala¬jący postęp w zakresie rozwoju zdolności obronnych. Grupy bojowe UE są tworzone w dwóch formułach: w formule narodowej i w formule wielonarodowej. Formuła wielonarodowa grupy bojowej opiera się na zasadzie, że jej podstawą są dobrowolne wkłady państw członkowskich określonych jednostek, wspólnie składających się na tak zwany pakiet sił, który w danym okresie dyżuru bojowego może być wykorzystane do unijnej operacji reagowania kryzysowego. W formule wielonarodowej każda grupa bojowa będzie się składać z państwa wiodącego, które będzie sprawowało dowództwo operacyjne. Nie w pełni została rozwiązana kwestia finansowania operacji prowadzonych przez grupy bojowe. Do tej pory z budżetu unijnego finansowane są tzw. wspólne wydatkami dotyczącymi między innymi wykorzystania infrastruktury na potrzeby operacji w rejonie działań, z zakupami wyposażenia, funkcjonowaniem dowództw. Wszystkie inne wydatki ponosi państwo uczestniczące w grupie bojowej. Takie obciążenie finansowe powoduje powstawanie barier u większości państw dla zaangażowania się w operacji wojskowej Unii Europejskiej. Największą barierą jest kwestia środków dotyczących pokrycia kosztów transportu strategicznego i pobytu jednostek w rejonie prowadzonej operacji. Wpływa to na ograniczenie możliwości zwiększania wielkości wydzielanych sił oraz ich przerzut w rejon podejmowa¬nej operacji. Dlatego istnieje pilna potrzeba rozszerzenia zakresu wspólnego finansowania z budżetu UE podejmowanych przez nią operacji wojskowych. W program budowy 15 grup bojowych zaangażowanych jest 25 państw członkowskich Unii Europejskiej . W ramach tych 15 grup cztery mają formułę narodową: Francja, Wielka Brytania, Włochy i Hiszpania. Grupy wielonarodowe biorąc pod uwagę ich skład narodowy to: Francja - Belgia - Niemcy; Niemcy - Holandia - Finlandia; Włochy - Węgry - Słowenia; Hiszpania - Luksemburg; Niemcy - Czechy- Austria; Szwecja - Norwegia - Finlandia - Estonia; Włochy - Hiszpania - Grecja - Portugalia; Polska - Niemcy - Słowacja - Litwa; Wielka Brytania - Holandia; Grecja - Bułgaria - Cypr - Rumunia; Czechy – Słowacja. W formowaniu grup bojowych Unii Europejskiej biorą również dwa państwa niebędące członkami Wspólnoty - Norwegia oraz Turcja. Turcja zgłosiła akces do formowanej pod przewodnictwem Włoch grupy włosko – turecko - rumuńskiej. Spośród 27 państw członkowskich Unii, tylko dwa do chwili obecnej nie wzięły udziały w grupach bojowych, są to Dania i Malta. Dania ze względu na to, że na podstawie wcześniej przyjętej odpowiedniej klauzuli nie uczestniczy w EPBiO. Malta nie dysponuje silami zbrojnymi. Zgodnie z przyjętym harmonogramem poszczególne grupy bojowe mają pełnić dyżury bojowe w sześciomiesięcznych cyklach. W pierwszym półroczu 2007 r. dyżury bojowe pełniły grupy: francusko - belgijska i niemiecko – holendersko - fińska; w drugim: włosko –węgiersko - słoweńska i grecko – bułgarsko – cypryjsko - słoweńska. W 2008 r. w pierwszym półroczu: szwedzko – fińsko – estońsko - norweska i francusko –niemiecko – portugalsko - hiszpańska, a w drugim: brytyjska oraz grupa bojowa przygotowana przez EUROKORPUS składająca się jednostek Niemiec, Francji, Belgii, Luksemburga i Wioch. W 2009 r. w pierwszym półroczu dyżur bojowy pełniły grupy bojowe: francuska i hiszpańsko – włosko – grecko – portugalska, a w drugim grupa francusko - belgijska. W 2010 r. w pierwszym półroczu zaplanowano pełnienie dyżuru przez grupę: niemiecko – polsko – litewsko – łotewsko – słowacką oraz grupę brytyjsko – holenderską; w drugim półroczu grupa włosko – turecko – rumuńska. Standardową strukturę grupy bojowej tworzą. • dowództwo sil wraz z dowódcą i personelem (około 150 – 200 żołnierzy); • grupa bojowa, w tym: a) batalion piechoty zmechanizowanej (dowódca wraz z personelem, kompania dowodzenia, kompania logistyczna, 3 do 4 kompanii piechoty zmotoryzowanej); b) wsparcie bojowe (kompania wsparcia ognia, jednostka śmigłowców bojowych oraz pluton inżynierii bojowej, pluton obrony powietrznej, pluton rozpoznaniai pluton wywiadowczy); c) wsparcie logistyczne i medyczne (kompania logistyczna, pluton me¬dyczny oraz pluton żandarmerii wojskowej) Polska na konferencji poświęconej zdolnościom obronnym Unii, 22 listo¬pada 2004 r., podpisała deklarację w sprawie współpracy z Niemcami i Sło¬wacją dotyczącą utworzenia wspólnej grupy bojowej. W dniu 23 maja 2005r. ministrowie obrony Polski, Niemiec, Słowacji oraz Litwy i Łotwy podpisali list intencyjny w sprawie utworzenia grupy bojowej dla potrzeb Europejskich Sił Szybkiego Reagowania. Gotowość grupy do podjęcia operacji ustalona została na pierwszą połowę 2010 roku. Polska w grupie bojowej ma na początku przez okres sześciu miesięcy pełnić rolę państwa ramowego, czyli wiodącego, tj. odpowiadać za ostateczne sformowanie grupy oraz organizację procesu planowania. W czasie pokoju personel dowódczy grupy mają stanowić oficerowie niemieccy, jako że grupa będzie podporządkowana Operacyjnej Kwaterze Głównej w Poczdamie. Zgod¬nie z ustaloną strukturą Polska ma wnieść największy wkład bojowy do grupy bojowej w liczbie 750 żołnierzy:  batalion piechoty w składzie trzech kompanii piechoty, kompania do¬wodzenia, kompania wsparcia (bez personelu dowódczego grupy bojowej i oddziału wsparcia marynarki wojennej);  plutony: rozpoznania, zaopatrzenia, remontowy i medyczny;  trzy zespoły wywiadu osobowego;  mobilny zespól wsparcia geograficznego;  zespół współpracy cywilno-wojskowej;  pluton przeciwlotniczy;  elementy wsparcia medycznego oraz wsparcia logistycznego.