Wielka Rewolucja Francuska Przyczyny: -kryzys finansów państwa (wojna 7letnia 1756-63; wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych 1778-83) i brak woli grup uprzywilejowanych do jego zażegnania -niezadowolenie stanu trzeciego z polityki fiskalnej państwa i absolutystycznych rządów monarchy -klęska nieurodzaju 1788-89 i towarzyszący jej głód i epidemie

Próba rozwiązania kryzysu przez króla i zwołanie stanów generalnych V.1789 Od VII reprezentanci trzech stanów obradują wspólnie jako zgromadzenie narodowo konstytucyjne -konstytuanta.

14.VII.1789-zburzenie bastylii-symbolu absolutyzmu monarszego, oficjalnie uważane za początek rewolucji

Reformy konstytuanty -zniesienie przywilejów feudalnych(4.08) -wydanie praw deklaracji człowieka i obywatela(26.08; wolność osobista, równość wobec prawa, prawo do własności, nietykalność osobista bez wyroku sądowego, tolerancja religijna, likwidacja cenzury, trójpodział władz) -wprowadziła jednolity system miar i wag -opodatkowała szlachtę i duchowieństwo -doprowadziła do konfiskaty ziemi kościelnej, duchowieństwo zostało zobligowane do składania przysięgi na wierność państwu

Sprowadzenie króla z Wersalu do Paryża

Kluby polityczne we Francji a. jakobini -Maksymilian Robespierre b. kordelierzy -Danton Marat W czasie rewolucji bardzo aktywnie działali sankiuloci (działacze ludowi o bardzo radykalnych poglądach)

3.IX.1791-Francja monarchią konstytucyjną -władza sądownicza- niezależna -władza wykonawcza- król i powołany przez niego rząd- król ma prawo veta odraczającego ustawy, ustawa odrzucona ale trzykrotnie potwierdzona przez Legislatywę nabiera mocy prawnej -zgromadzenie prawodawcze (Legislatywa)-wybierana na 2 lata, wysoki cenzus majątkowy kandydatów, prawo wyborcze czynne tylko dla mężczyzn od 25 r życia

Wybory 30.IX.1791 i powstanie parlamentu i zgromadzenia prawodawczego (legislatywy) W parlamencie tym działacze radykalni (zwolennicy republiki) usiedli po lewej stronie sali. Po prawej zwolennicy monarchii. W środkowej działacze umiarkowani, niezdecydowani. Od takiego usadowienia na sali wzięła się zasada podziału sił politycznych na lewicę, prawicę i centrum.

Współpraca króla z umiarkowanymi działaczami lewicy (żyrondystami); decyzja o wojnie z Austrią 20.IV,1792

Niepowodzenia w wojnie, jakobini podburzają lud, mają mniejsze wystąpienia antykrólewskie. Dochodzi do wyborów w końcu sierpnia 1792 i powstaje nowy parlament konwent narodowy, który -21.IX.1792 ogłasza Francję republiką -decyzja parlamentu o ścięciu króla (21.I.1793)

2.VI.1793 -odsunięcie żyrondystów od władzy, przejęcie jej przez jakobinów, którzy sprawują ją do 27.VII.1794 (przewrót termidoriański -obalenie i skazanie na śmierć Maksymiliana Robespierra) W czasie rządów jakobińskich wydano dekrety korzystne dla ludu m.in. ustalono maksymalne ceny chleba. Wydana została również VI.1793 konstytucja (nigdy nie weszła w życie) która wprowadziła pierwsze w świecie powszechne prawo wyborcze oraz rozwiązania socjalne, które w przyszłości stały się podstawą programów politycznych socjalistów i demokratów. W czasie rządów jakobinów nasiliły się ataki na Kościół dokonywane przez hebertystów. Zaniepokoiły one samego Robespierra, który podjął wobec nich represje i wydał dekret mówiący o istnieniu Najwyższej Istoty i nieśmiertelności duszy ludzkiej. W tym czasie miał miejsce ‘kult republiki’ na cześć której sadzono drzewa, wprowadzono nowy kalendarz, gdzie lata liczyły się od ogłoszenia republiki. Każdy powinien mieć zaświadczenie o pozytywnym stosunku do republiki.

Przejęcie władzy po przewrocie termidoriańskim przez burżuazję -dyrektoriat. Rządy te sprawowane były na mocy konstytucji z 22.VIII.1795 Burżuazja zniosła dekrety wydane wcześniej przez jakobinów co pogorszyło sytuację ludu. Miały miejsce tzw rozruchy głodowe, które spacyfikowane zostały przez Napoleona. Od tego momentu zaczął on w dziejach Francji odgrywać szczególną rolę

Znaczenie rewolucji -doprowadziła do obalenia ustroju feudalnego, co pozwoliło na zmiany we wszystkich dziedzinach życia -stworzyła nowe społeczeństwo -społ obywatelskie. Wiązało się to ze zmianą struktury społecznej -zniosła przywileje szlachty osłabiając starą burżuazję. Jej miejsce zajęła nowa, wywodząca się z kręgów plebejskich -zmieniła kryteria i drogi społecznego awansu zwłaszcza w armii -awansowali chłopi i powiększyli swoją własność, dzięki sprzedaży dóbr narodowych uwolnili się od ciężarów feudalnych -Francja weszła na drogę kapitalistycznych stosunków -hasła rewolucyjnej Francji: ‘wolność, równość, braterstwo’ rozpowszechniły się w Europie w wyniku prowadzonych przez nią wojen i przyczyniły się do naruszenia systemu feudalnego w innych krajach europejskich -wydarzenia rewolucyjne we Francji stanowiły zachętę, inspirację i wzór do naśladowania dla innych ruchów niepodległościowych i społecznych w Europie

Walka Francji z I koalicją 1793-1797 Walki toczą się na froncie reńskim i włoskim. Na włoskim sukcesy odnosi Napoleon tworząc nowe republiki (lombardzka, cisalpińska), w X.1797 podpisuje z Austrią pokój w Campo Formio. Na jego mocy Francja zachowała nabytki we Włoszech i granica na zachodzie opierała się na Renie. W 1795 z koalicji wycofały się Prusy, Hiszpania, Holandia. Austria otrzymała Wenecję.

Wyprawa Napoleona do Egiptu 19.V.1798 i zawiązanie się II koalicji (1799) Napoleon odnosi sukcesy na lądzie (bitwa pod Piramidami VII.1798, góra Tabor IV.179_) ale ponosi klęskę morską pod Abukiem 1.VIII.1798 -Napoleon opuszcza Egipt, dokonuje zamachu stanu 9.XI.1799. Wprowadza we Francji konsulat (zostaje I konsulem o bardzo rozległej władzy) 2.XII,1804 koronuje się na cesarza -sukcesy napoleona z wojskami II koalicji: Marengo 14.VI.1800, Hohenlinden 3.XII.1800 -pokój w Lunewil 9.II.1801 jest potwierdzeniem pokoju w Campo Formio -III.1802 pokój w Amiens z Anglią, która otrzymuje Celion, Francja Maltę i zgodę na ewakuację floty z Egiptu

III koalicja (Rosja, Austria, Anglia) 1805 8.XI wojnę rozpoczyna Austria zwycięstwo Napoleona pod Ulm (opanowanie Wiednia) zwycięstwo Napoleona pod Austerlitz (bitwa trzech cesarzy) -pokój w Preszburgu. Austria traci m.in. Dalmację i Wenecję i traci znaczenie w Rzeszy -Napoleon ponosi klęskę morską pod Trafalgarem