istota bezpieczenstwa

Termin “bezpieczeństwo” ma tyle definicji ile autorów piszących o nim w swoich ksiązkach i publikacjach. Najprostsze znaczenie tego słowa można wynieść z jego etymologii. Źródeł pojęcia “bezpieczeństwo” należy szukać w języku łacińskim a konkretnie w słowie securitas które z kolei pochodzi od słów sine (bez) i cura (zmartwienie, strach, obawa). Dosłownie można tłumaczyć to jako stan braku zmarwień i strachu. Słownik języka polskiego określa bezpieczeństwo, jako stan niezagrożenia, spokoju, pewności zaś słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego jako “stan, który daje poczucie pewności, i gwarancje jego zachowania oraz szansę na doskonalenie.

Termin “bezpieczeństwo” ma tyle definicji ile autorów piszących o nim w swoich ksiązkach i publikacjach. Najprostsze znaczenie tego słowa można wynieść z jego etymologii. Źródeł pojęcia “bezpieczeństwo” należy szukać w języku łacińskim a konkretnie w słowie securitas które z kolei pochodzi od słów sine (bez) i cura (zmartwienie, strach, obawa). Dosłownie można tłumaczyć to jako stan braku zmarwień i strachu. Słownik języka polskiego określa bezpieczeństwo, jako stan niezagrożenia, spokoju, pewności zaś słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego jako “stan, który daje poczucie pewności, i gwarancje jego zachowania oraz szansę na doskonalenie. Jedna z podstawowych potrzeb człowieka. Jest to sytuacja odznaczająca się brakiem ryzyka utraty czegoś co człowiek szczególnie ceni, na przykład: zdrowia, pracy, szacunku, uczuć, dóbr materialnych.” . Obie powyższe definicje określają bezpieczeństwo mianem stanu. Bezpieczeństwo jest również świadomością, że w obliczu zagrożeń lub symptomów ich wystąpienia, stan rzeczy - w jakim się znajduje określony podmiot - pozwala mu czuć się bezpiecznie . W literaturze można znaleźć mnóstwo różnych definicji słowa “bezpieczeństwo”. Według Charlesa Manninga bezpieczeństwo jest przeciwieństwem niebezpieczeństwa, które z kolei zostało określone przez Salvadora de Mandriagę jako: „poczucie zagrożenia ze strony niestabilnego porządku, w którym żyjemy.” . Roy E. Jones dodaje, że „bezpieczeństwo jest w tym aspekcie swobodą działania, której nie towarzyszy poczucie zagrożenia, a więc i stanem umysłu, który determinowany jest przez określoną formę porządku międzynarodowego.” . Bezpieczeństwem jako pojęciem zajmują sie różne dziedziny współczesnej nauki. Od ekonomii, przez dziedziny psychologiczne, społeczne aż po nauki wojskowe. Od początków ludzkości bezpieczeństwo odgrywało nieodzowną rolę w egzystencji każdego podmiotu. Głównym zadaniem stawianym sobie przez ludzkość było przeżycie. Bezpieczeństwo stało sie naczelną wartością człowieka oraz najważniejszą (poza fizjologiczną) jego potrzebą. Wraz z rozwojem cywilizacji potrzeba bezpieczeństwa rosła, ludzie potrzebowali czegoś więcej niż tylko samej gwarancji przeżycia. Istotna była również stabilizacja, rozwój, przewidywalność i dobrobyt czyli wszystko co składało się na wyznacznik ludzkiego szczęścia. Abraham Maslow opracowując hierarchie potrzeb człowieka uwzględnił w niej potrzebe bezpieczeństwa (pewności, stabilności, opieki, wolności od strachu i lęku) i umieścił ją na drugim miejscu, tuż po potrzebach fizjologicznych . To zdaje się jedynie potwierdzać jak ważnym aspektem w zyciu kazdego podmiotu jest jego bezpieczeństwo. Nie da sie zmierzyć stanu bezpieczeństwa, nie ma odpowiednich kryteriów jego mierzalności. Ważną kwestią w zapewnieniu bezpieczeństwa jest stosunek do niego społeczeństwa i władz danego kraju. Może on przybierać następujące postacie:

  1. – stan braku bezpieczeństwa jest wówczas, gdy występuje duże rzeczywiste zagrożenie, a postrzeganie tego zagrożenia jest prawidłowe;
  2. – stan obsesji występuje wtedy, gdy nieznaczne zagrożenie jest postrzegane jako duże;
  3. – stan fałszywego bezpieczeństwa ma miejsce wówczas, gdy zagrożenie zewnętrzne jest poważne, a postrzegane bywa jako niewielkie;
  4. – stan bezpieczeństwa występuje wtedy, gdy zagrożenie zewnętrzne jest nieznaczne, a jego postrzeganie prawidłowe . Wynika z tego, że poczucie bezpieczeństwa jest określane przez czynniki obiektywne i subiektywne. Bezpieczeństwo w sensie subiektywnym oznacza brak obaw danego podmiotu co do własnego bezpieczeństwa, w obiektywnym zaś – niewystępowanie podmiotów mogących realnie to zagrożenie stanowić. Oprócz definiowania bezpieczeństwa jako stan, jest ono również definiowane jako proces czyli zapewnianie poczucia bezpieczeństwa podmiotu. Innymi słowy bezpieczeństwo jako proces jest tworzeniem stanu bezpieczeństwa poprzez ciągłą działalność jednostek, społeczności lokalnych, państw i organizacji międzynarodowych. Potwierdza to powszechnie akceptowaną tezę, że nie ma czegoś takiego jak trwałe lub raz na zawsze ustanowione bezpieczeństwo. Zbliżone podejście prezentuję również Stanisław Koziej. W wyjaśnieniu istoty bezpieczeństwa zwraca uwagę na dynamizm zjawiska i aktywność, która zmierza do zapewnienia możliwości przetrwania, rozwoju i swobody realizacji własnych interesów w konkretnych warunkach poprzez wykorzystanie szans, podejmowanie wyzwań, redukowanie ryzyka oraz przeciwdziałanie zagrożeniom . W procesie tworzenia bezpieczeństwa międzynarodowego aktualne interesy poszczególnych państw (narodowe) mają przewagę nad interesami międzynarodowymi. Oznacza to, że głównym celem narodów i państw jest dbanie o własne bezpieczeństwo w większym stopniu niż o bezpieczeństwo międzynarodowe dlatego, że rządy poszczególnych państw odpowiadają za własne społeczeństwo a nie za społeczność międzynarodową. Od początków istnienia państw gwarantowały one ochrone swoich obywateli, powstawały po to, żebyśmy mogli czuć się bezpiecznie.