Analiza jednej zmiennej

Historia analizy przestrzennej rozpoczęła się wraz z powstaniem kartografii, miernictwa i geografii, chociaż techniki analizy przestrzennej nie zostały sformalizowane do drugiej połowy XX wieku. Aktualnie analizy przestrzenne bazują na komputerowych technikach ze względu na: dużą ilość danych, możliwości nowoczesnego oprogramowania statystycznego i oprogramowania Systemu Informacji Geograficznej (GIS) oraz złożoności obliczeniowej tego modelowania. Przestrzenne techniki analityczne zostały rozwinięte w geografii, biologii, epidemiologii, demografii, statystyce, systemie informacji geograficznej, teledetekcji, informatyce, matematyce i naukowym modelowaniu.

Historia analizy przestrzennej rozpoczęła się wraz z powstaniem kartografii, miernictwa i geografii, chociaż techniki analizy przestrzennej nie zostały sformalizowane do drugiej połowy XX wieku. Aktualnie analizy przestrzenne bazują na komputerowych technikach ze względu na: dużą ilość danych, możliwości nowoczesnego oprogramowania statystycznego i oprogramowania Systemu Informacji Geograficznej (GIS) oraz złożoności obliczeniowej tego modelowania. Przestrzenne techniki analityczne zostały rozwinięte w geografii, biologii, epidemiologii, demografii, statystyce, systemie informacji geograficznej, teledetekcji, informatyce, matematyce i naukowym modelowaniu. Trudno zdefiniować czym są zmienne. Jeżeli mówimy, że jakaś osoba jest zmienna to mamy na myśli, że chodzi nam o osobę, która ulega okresowym pewnym zmianom, wahaniom, zmienia kierunek nasilenia, jest niestała w sposobie działania czy też myślenia itp. Z uwagi na liczbę cech mamy do czynienia w badaniach geograficznych z dwiema zasadniczymi sytuacjami. W pierwszej przedmiotem rozważań jest jedna cecha. Mamy wówczas do czynienia z analizą jednej zmiennej. Z kolei w drugiej sytuacji charakteryzujemy n-cech. Jest to analiza wielozmianowa. Ja postaram się wyjaśnić pojęcie analizy jednej zmiennej w badaniach geograficznych. W zależności od celu badania analiza jednej zmiennej umożliwia:

  • określenie tej wielkości opisywanej przez rozkład, wokół której skupiają się wszystkie pozostałe wartości zmiennej (obliczanie miar średnich),
  • wskazanie stopnia zróżnicowania badanej zmiennej (obliczanie miar rozproszenia),
  • ustalenie kierunku zróżnicowania zmiennej (obliczanie miar asymetrii),
  • wskazanie stopnia nierównomierności rozkładu ogólnej sumy wartości zmiennej między poszczególne jednostki zbiorowości (obliczanie miar koncentracji). Każda z miar charakteryzuje konkretną pojedynczą cechę (zmienną) dlatego obliczanie i interpretacja otrzymanych wyników nazywana jest „analizą jednej zmiennej”. W zależności od sposobu obliczania wymienione miary dzielimy na klasyczne i pozycyjne. W przypadku miar klasycznych bierze się pod uwagę wszystkie elementy w szeregu, a w przypadku miar pozycyjnych natomiast tylko niektóre wielkości zmiennej, stojące na określonej pozycji (Sobczyk, 1982, s.45-46).