Polityka bezpieczeństwa państwa, rozumiana jako element całkowitej polityki państwa dotyczącej zagadnień związanych z tworzeniem i wykorzystaniem potencjału obronnego w celu zapobiegania i przeciwdziałania różnego rodzaju zagrożeniom, koncentruje się przede wszystkim na dążeniu do zapewnienia swego bezpieczeństwa i suwerenności. Takie cele postawiła sobie także i Ukraina. Pierwszym w chronologii dokumentem szczegółowo odnoszącym się do zagadnień bezpieczeństwa państwa jest „Wojskowa doktryna Ukrainy” przyjęta 10.X.1993 r. Doktryna wojenna jest integralną częścią przyjętej 16.I.1997 r. „Koncepcji bezpieczeństwa narodowego Ukrainy”. Owa koncepcja bezpieczeństwa stanowi podstawę prawa działalności organów władzy państwowej, instytucji o charakterze polityczno – wojskowym oraz władz samorządowych w zakresie problematyki bezpieczeństwa narodowego. Zakłada, że celem i racją stanu Ukrainy jest prowadzenie niezależnej polityki bezpieczeństwa, opartej na następujących zasadach: przeciwstawianiu się dyktatowi Rosji we Wspólnocie Niepodległych Państw oraz zacieśnieniu współpracy wojskowej w ramach PdP. Doktryna wojenna stanowi, że strategicznym zadaniem państwa w dziedzinie obronności jest ochrona suwerenności i politycznej niezależności, zapewnienie terytorialnej integralności i nienaruszalności granic. Ma również charakter obronny, a Ukraina wychodzi z założenia, że nie jest potencjalnym przeciwnikiem żadnego konkretnego państwa. Z kolei potencjalnym przeciwnikiem Ukrainy ma być to państwo, którego polityka w sposób ciągły stwarza dla niej militarne zagrożenie, prowadzi do ingerencji w jej sprawy wewnętrzne i jest wymierzona przeciwko jej integralności terytorialnej i interesom narodowym. W punkcie 1.1 art.1 – go doktryny wojennej Ukraina wyrzeka się roszczeń terytorialnych wobec innych państw i odrzuca tego rodzaju pretensje wobec siebie. Szanuje suwerenność państwową i polityczną niezależność innych państw. Dąży do rozwiązywania konfliktów między narodowych wyłącznie środkami politycznymi, zgodnie z normami prawa międzynarodowego. Zakazuje też użycia sił zbrojnych do wykonywania zadań politycznych państwa. Zgodnie z punktem 1.2 at.1 – go doktryny, Ukraina za podstawowe przyczyny wojen i konfliktów wojennych uznaje sprzeczności ekonomiczne, polityczne, terytorialne, narodowościowo – etniczne, religijne i inne, które nie zawsze są rozwiązywane pokojowo. W stosunku do Sił Zbrojnych doktryna wojenna w art. 2 zakłada utrzymanie potencjału wojskowego na poziomie gwarantującym samowystarczalność obronną. Koncepcja bezpieczeństwa z 1997 r. gwałtownie przeciwstawia się etosowi wojny powszechnej i jako priorytetowe cele bezpieczeństwa narodowego Ukrainy wymienia:

• stworzenie społeczeństwa obywatelskiego, zwiększenie efektywności działania organów władzy państwowej i samorządu terytorialnego, rozwój instytucji demokratycznych dla zapewnienia praw i wolności obywateli; - zapewnienie przyjaznych stosunków między różnymi narodowościami i przysługujących im praw, politycznej i społecznej stabilności;
• zagwarantowanie suwerenności państwa, terytorialnej integralności, nienaruszalności granic;
• ochronę i podwyższenie potencjału naukowo – technologicznego, rozwój narodu ukraińskiego, świadomości historycznej i narodowej godności; rozwój etnicznej, kulturowej, językowej i religijnej odrębności obywateli wszystkich narodowości; - nawiązanie równoprawnych stosunków z wszystkimi państwami, integrację europejską i światową społecznością (art. 2). Koncepcja ta w art.3 przedstawia zagrożenia w żywotnych sferach działalności życiowej, i tak w sferze politycznej są to m.in.:
• targnięcie się na ład konstytucyjny i suwerenność państwową Ukrainy oraz ingerencja państw trzecich w wewnętrzne sprawy państwa; - zaostrzenie stosunków międzyetnicznych i międzywyznaniowych. W działalności ekonomicznej:
• nieefektywność państwowego systemu regulowania stosunków ekonomicznych; - obecność strukturalnych dysproporcji, monopol producentów, przeszkody stanowienia stosunków rynkowych, a także ekonomiczna izolacja Ukrainy przed systemem gospodarki światowej. W płaszczyźnie społecznej:
• niska jakość życia i zabezpieczenia socjalnego znaczących warstw ludności, występowanie bezrobocia oraz niekontrolowane procesy migracyjne w obrębie kraju. W obszarze wojennym niebezpieczeństwo stanowić może:
• targnięcie się na suwerenność państwową Ukrainy i jej i integralność terytorialną; - wojenno – polityczna niestabilność i konflikty w krajach sąsiadujących; - możliwość zastosowania broni jądrowej i innych rodzajów broni masowego niszczenia przeciwko Ukrainie. W sferze ekologicznej zwraca się uwagę między innymi na:
• skutki awarii czarnobylskiej oraz nieefektywne wykorzystanie zasobów naturalnych, powszechne stosowanie ekologicznych szkodliwych i niedoskonałych technologii. Obydwa wyżej wymienione dokumenty były kilkokrotnie nowelizowane. Po kilku latach, wobec zmieniającej się sytuacji zarówno międzynarodowej, jak i wewnętrznej, nadszedł czas na przygotowanie całkiem nowych aktów prawnych. Pracę nad zasadniczą częścią nowej doktryny wojennej zakończono jesienią 2000 r. Projekt doktryny został przyjęty przez Radę Ministrów Ukrainy na posiedzeniu 13.IX.2001 r. Jednak ze względu ma wydarzenia, jakie miały miejsce w Ameryce dwa dni wcześniej, postanowiono go jeszcze dopracować. 19.VI.2003 r. Rada Najwyższa przyjęła uaktualniony i znacznie bardziej szczegółowy niż poprzednie dokument - „Ustawę o Podstawach Bezpieczeństwa Narodowego Ukrainy”. Jest ona odważnym i wiele ujawniającym aktem, poświęcającym należną uwagę powiązaniom zdestabilizowaną gospodarką, dysfunkcyjną biurokracją, przestępczością i zagrożeniem i dla państwowości. Konkretyzuje problemy bezpieczeństwa, ale i podaje nowe, np. przestępczość komputerowa i terroryzm komputerowy. Ustala, że podstawowym kierunkiem polityki Ukrainy powinny być działania zmierzające do uzyskania członkowstwa w UE i NATO. Po stosownych poprawkach kolejna „Wojenna doktryna Ukrainy” została przyjęta 15.06.2004 r. Jej główne postanowienia są następujące:
• doktryna ma charakter obronny, co oznacza, że Ukraina nie uważa żadnego państwa za swojego wroga; - NATO i UE są gwarantami bezpieczeństwa i stabilności w Europie, dlatego Ukraina przygotowuje się do pełnoprawnego członkowstwa w tych organizacjach; - Ukraina pojmuje udział w międzynarodowych operacjach pokojowych jako ważny kierunek w swojej polityce zagranicznej i zabezpieczenie regionalnego bezpieczeństwa. Ponadto, zgodnie z przyjętym aktem Ukraina ma prowadzić reformy własnych Sił Zbrojnych, które winny zbliżać się do standardów sił zbrojnych członków NATO; - poza tym są wymienione główne zmieniające się zewnętrzne i wewnętrzne zagrożenia bezpieczeństwa, o których wspomniałyśmy wyżej. Po tzw. „ pomarańczowej rewolucji i zwycięstwie Wiktora Juszczenki 21.IV.2005 r. doktrynę skorygowano po raz kolejny, przywracając w niej zapis o planowanej integracji Ukrainy z NATO i UE. Historia Ukrainy pełna jest tragicznych wydarzeń, które utrudniły start niepodległego państwa. Dzięki aktywnej i dobrze postrzeganej w świecie polityce – tak nieoczekiwanie zdobyła suwerenność. Uczyniła to między innymi przez uregulowania traktatowe ze wszystkimi sąsiadami oraz przystąpienie do Traktatu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej. Na stan bezpieczeństwa państwa ma wpływ szereg różnych czynników: militarny, gospodarczy, finansowy, ekologiczny czy nowoczesnych środków informacji. Ich wzmocnieniu miała pomóc europejska orientacja Ukrainy. Nie była to jednak decyzja oczywista i natychmiastowa po odzyskaniu niepodległości. A obecnie postulowany euroatlantycki kierunek polityki państwa. BIBLIOGRAFIA:

1. Bezpieczeństwo narodowe i regionalne w procesach globalizacji, pod red. J. Knopka i D.J. Mierzejewskiego, Piła 2006.
2. Bezpieczeństwo polityczne i wojskowe, pod red. A. Ciupiński, K. Malak, Warszawa 2004.
3. Mierzejewski D.J., Bezpieczeństwo Europy ery globalizacji, Piła 2007.